Die ridderlycke reyse van heer Lodewijck Vertimans van Bolonien

Dat .xxxvij. Capit. seyt vanden banckiers ende wisselaren tot Calcoeten, ende van des coopmans handelinge.

DJe wisselaren ende banckiers tot Calcoeten hebben gewichte ende schalen om te weghen,ende die sijn soo cleyn dat niet een halue once en weget, mer soe gerechtich, dat si niet een hayr vanden hoofde soude ouergaen oft op wegen, ende wanneer si willen eenderley gout wegen so hebben si die Carati of aeskens gelijc wi doen om te gelijcken, ende als die gelijckinge vol gouts is, hebben si eenen cloote met eenen besonderen toe settinge gelijc was, metten seluen als si sien willen oft goet oft quaet is, so nemen si dat parangon oft die gelijckinge, ende doen dat gout wech, ende sien dan inden voorgenoemden clooten ende schale die fijnicheyt des gouts. Ende spreken dan. Pumani idiaga dat is [so] vele geseyt [als] dat is so goet, dat is quaet. Ende wanneer die cloot vol gouts is, so verlaten si dat, ende trecken dat gout daer wt, dat in die gelijckinge geweest is, ende si sijn die selue costen seker ende seer subtiel daer op. Die cooplieden houden alsulcken gewoonte, wanneer si willen copen oft vercoopen haer comenscap met hoopen, so vercoopen si dat door eenen facteur oft Lella dat is eenen Makeleer. Ende wanneer hem die cooper niet den vercooper niet gelijcken en wil, so staen si al rontsom te samen, ende dan neemt die Cortor dat is die ander cooper oft Makeleer eenen lijnen oft eenen catoenen doeck, ghelijc swilcht, dat si plegen te draghen Ende metter eender hant hout hi die openbaerlic, ende metter ander hant neemt hy des vercoopers rechte hant, die .ij. vingher bi den duym ende dect metten doeck sijn hant ende des vercoopers hant ende houden hem die twee vinger bi malcanderen, ende begint te tellen van eenen ducaet, tot op hondert oft dusent toe, daer na den coope groot oft cleyn is, dat doet hi stillijcken sonder spreken, in dier meyninge, ic wil so veel oft so veel hebben

[fol. 53v]

ende al metten grijpen van den vingeren, verstaen si daer aen de somme ende spreken dan neen oft ia, ende die makeleer geeft den seluen antwoorde, ia oft neen, wanneer nv die makeleer verstaen heeft den wille des vercoopers, so gaet hi totten cooper met den seluen doec ende neemt hem oock die hant in alder manieren gelijc hy metten vercoper gedaen heeft, ende metten grijpen vanden vingeren verstaet hi sinen geselle in dier manieren maken si den coop. Js den coop specerije so spreken si van Bahar dat is een gewichte, ende weget drieder onser een cantari. Maer is den coop laken oft doec so spreken si van curia, dats so vele geseyt als twintich, ist saey oft edel gesteente diesgelijcken. Ende wanneer die coopmanscap ghelijcke gadinge is, van een minder gewichte, so seggen si van faratola, dat is een gewichte van .xxv. pont onsers ghewichte.