Die ridderlycke reyse van heer Lodewijck Vertimans van Bolonien

Uan Bethleem.

[fol. 15v]

UAn deser stadt van Ebron coemtmen tot Bethleem op eenen haluen dach wel te ghemake, want daer en zijn maer vijf milen tusschen, ende is seer schoon wech ende ghenoechlijc te gaen. Bethleem is een cleyn stadt lange ende enghe, al om beuest met grooten graften ende plach wel eer te heeten effrata, also den souter seyt. Ende ten eynde waert van dese stadt ter oosterside staet een schoon kercke die alder gracelicste vander werelt, ende daer zijn veel toornen ende casteelen ontrent die kerc seer frisch ghemaect. Ende in dese kercke daer staender thien pilaernen van marberen, ende tusschen dese kercke ende die stadt staet campus floridus, dat is te seggen ghebloeyt velt. Ende is ghebloeyt velt gheheeten om dat een ioncfrou ende maghet met onrechte was ghewroeghet dat si soude ghedaen hebben oncuysheyt, ende men soudese ghebernt hebben in dese plaetse dat nv ghebloeyt velt heet, ende het was so nae dat die houten ende berninghe ontsteken waren. Dese maget storte haer ghebet tot god, biddende dat god openbaer woude maken ende kennelijc dat si dese sake ontschuldich waer. Ende op die hope die si tot god hadde ghinc si in dat vier, ende dat vier ghinc terstont wt, ende dese houten ende risen die bernende waren ende vierich, worden alle rode roosen, ende die niet ontsteken en waren noch bernende, worden ooc schoon cierlike roosen, dat noyt dier ghelijc ghesien en waren dan op dyen dach. Ende dit waren die eerste roosen die in die werelt waren. Aldus so wort die ioncfrouwe verlost metter gracien gods ende daer om si die plaetse gheheeten ghebloeyt velt, want het was al vol van ghebloyde roosen. Ende neuen dese voorscreuen kercke op die rechte side neder gaende .xvi. trappen, is die stede daer onse heere Jesus gheboren wert, die seer chierliken ende heerliken gheciert was met marmoren ende seer gracelijc ghescreuen met goude ende met lasuere ende met ander verwen, ende daer neuen is die cribbe des osses ende des ezels, ende daer bi is die put daer die sterre in viel die den drie coninghen leyde. Dese drie coninghen offerden gout wierooc ende myrre. Ende si en quamen daer niet van so verre met dachuaerden maer met mirakel van god, want si vonden malcanderen in Jndien, in een stadt gheheeten Casset, ende leyt .Liij. dachreysen van Betheleem, maer si reysdent in .xiij. daghen. Ende doen deen den anderen sach in dese stadt Casset, hadden si die sterre ghesien vier dagen te voren, ende quamen also van die stadt binnen negen daghen tot Bethleem, daer .Liij. dachreysen tusschen zijn. Ende op die rechter side van deser kercken is die groote put, daer die ghebeenten van al den kinderen in ligghen die Herodes dede doden. Ende voor die stede daer onse heere Jesus gheboren was, is dat graf van sinte Jheronimus.

Jn .xl. vademen na deser kercken staet een kerck van sinte Niclaes, daer haer onse vrouwe rustede doen si Jesum baerde. Ende want si doen te veel melcx hadde in haer maechdelike borsten, deden si haer seer, so dat si daer van haer melc wt melcte op die roode marbersteenen datmen noch die roode plecken daer af siet op die steenen. Ende dat meestendeel vanden luyde die te Bethleem woonen zijn kersten, ende ontrent die stadt van Bethleem staet seer veel goets wijngaerts ende die kersten maken daer noch veel goets wijngaerts, want die heydenen en winnen gheen wijn noch en drincken gheenen wijn Want dat boec van Mameth, dat si heeten alkoran, ende sommige heetent melhal, ende in anderen landen heetmen Horme, dat verbiet den wijn te drincken, om dat Mameth in dronckenschap dode eenen heyligen cluysenaer, so vermaledide hi den wijn ende alle die ghene dyen drincken ende vercoopen Maer die maledictie is op hem seluen ghebleuen.

Jtem die Sarasinen en voeden noch en eten gheen verckenen, want si seggen dattet des menschen broeder is, ende dattet ver-]

[fol. 16r]

boden is int oude testament, ende si versmaden seer die vercken vleesch eten. Ende in dat lant van palestinen ende int lant van Egipten en eetmen gheen calfs vleesch, het en si dat si out zijn dat si niet meer arbeyden en moghen. Dit vleysch en is hem niet verboden te eten maer si voeden die calueren op om dat si daer niet veel en hebben om tlant mede te bouwen ende te eeren. Vander stadt van Bethleem was coninc Dauid gheboren, die .xl. wiuen hadde vanden welcken die eerste ende die ouerste was gheheeten Michol, ende hi hadde .CCC. vriendinnen oft amyen. Uan bethleem tot Jherusalem en zijn maer twee milen, ende in den wech tusschen beyden staet een kercke op een half mile na bethleem, daer die engel bootscapte die gheboorte ons heeren den herderkens. Jn desen wech is tgraf Rachael Josephs moeder des patriarcken die terstont sterf als si Beniamin ghebaert hadde. Daer wert si van Jacob haren man begrauen, ende dede op haer graft legghen twaelf groote steenen tot een teeken dat si hadde twaelf sonen. Jn desen wech so openbaerde haer weder die sterre den drie coningen die si verloren hadden doe si tot Jherusalem waren. Jn desen wech zijn veel kersten kercken, door welcke men gaet te Jerusalem.