De historie van Belgis

Tweede Kapittel.

Van de Zeden en Gewoonten van eenige der Volkeren, waer van in het voorgaende kapittel gesproken is.

In het voorgaende kapittel hebbe ik, met den oorsprong der naemen van verscheyde aloude duytsche volkeren aen den dag te leggen, eenigzins van de zeden van eenige der zelve gesproken, nu zal ik daer ontrent nog het een en ander van verhaelen, het welk ik in den H. Salvianus, den H. Sidonius-Appollinaris, den H. Gregorius Turonensis, Sigebertus van Gemblours, Paulus Wirne-

[p. 17]

fridus, Vopiscus, Aimoin, den H. Prosper, Socrates, Paulus-Orosus, Ammianus-Marcellinus, Marianus-Scottus, Cassiodorus, den H. Hieronymus, den weirdigen Beda, Zosinus, Sozomenes, Flodoardus en andere geloofweirdige auteuren, opzigtelyk de barbaeren die het romeynsch keyzerryk verwoestten, gevonden en verzaemeld hebbe.

De Wandahlen, die aen de Oost-zee hunne eerste woonsteden gehad en in het land, alsnu Pomeren en Mecklenburg genoemt, de steden van Greifswald, Stralsund, Rostock, Wismar, Wolgast, Stettin, Travemunde en Lubeck gestigt hebben, hadden op het eynde der vierde eeuw de ariaensche kettery omhelst en, wanneer zy ten jaere 410 in Gallien en Belgis vielen, hadden zy eene menigte Sarmathen, Allanen, Gepiden, Kwaden, Heir-Uhlen, Sassen, Burcht-bewooners, Allemannen, Slaven en Sweven onder hunne vaendels gerangschikt; deze Wandahlen waeren zeer kleynmoedig, gierig, trots en woest, maer zeer kuysch en regtveirdig, zoo dat zy wetten gemaekt hadden en onderhielden tegen de dronkenschap, de wulpsheyd, de veelwyvery en de vraekgierigheyd en, volgens de aenmerking van den H. Salvianus, door hunne goede zeden wel eenigzins verdienden van Gallien en Spagnien te veroveren, alwaer alsdan eene overgroote wulpsheyd, onkuysheyd, dronkenschap en onregtveirdigheyd heerschte.

De Allanen, die by hunne eerste woonst in Scythien de Hunnen en Roxolanen zeer naebuerig waeren, hadden de onkuysheyd voor hunne voornaeme ondeugd, welke hun zoo verre bragt, dat zy niemand spaerden en naer geene bloedschand zagen om hunnen vuylen en verfoeyelyken drift te voldoen, waerom ook God niet toeliet dat hunne ondernemingen met eenen gelukkigen uytslag bekroont wierden en hunne natie, zonder oyt eenige vermaerdheyd te hebben bekomen, veel eer als de andere barbaersche volkeren vernield is geworden.

[p. 18]

De Allemannen waeren groote dronkaerds, met welke zonde de duytsmans der vyftiende en zestiende eeuw, die ten meerderen deele van hun afkomstig waeren, indien wy de verschillige fransche schryvers dezer laeste tyden willen gelooven, nog taemelyk besmet waeren, zoo dat de dronkenschap by hun als eene oude ervenis van hunne voorvaders mogt aenzien worden.

De natie der Gepiden of Gebieders onderscheyde zig bezonderlyk door eene onverdraegelyke trotsheyd en barbaersche vreedheyd, welke haer tot het verrigten van daeden beweegde, die alle andere volkeren als grouwelen zouden aenzien en geschouwd hebben. Volgens Beda, was zy van scythische afkomst en zoude geduerende langen tyd het gewest bewoond hebben het welk nu Zevenbergen en in het latyn Transylvania (dat is over de wouden gelegen) genoemt is.

De Sassen hadden veel van de vreedheyd der Gepiden, maer waeren regtveirdig, en het is van hun dat het grootste gedeelte der wetten en regterlyke costumen van Duytsland en van Nederland voortspruyten. Ook waeren zy grootmoedig, herbergzaem en zeer liefdaedig, en meer genegen tot den landbouw en de handgedaeden als alle andere duytsche natien.

Indien men Marianus-Scottus geloofd, zouden de Zweven hunne eerste woonsteden gehad hebben in het gewest alsnu Croatien genoemt, en vervolgens omstreeks de rivieren Morava, Elb en Spree, in Moravien, Bohemen en Meyssen gewoont hebben. Hunne gewoone spyze bestond uyt melk, boter, kaes en wilde dieren, waer van zy het vleesch half rauw opaten en van welkers vellen zy hunne kleederen maekten, welke zoo kort waeren, dat men het grootste gedeelte van hunne billen konde zien; zy droegen het hair lang in eenen queue, welken zy op het hoofd vast bonden. Deze Zweven waeren woest, trots en luy, maer waeren ter zelver tyd gemaetig in eten en drinken en zeer dankbaer en goedhertig.

[p. 19]

De Heir-Uhlen, die den zelven Marianus-Scottus van irlandsche afkomst zegt te zyn geweest en volgens hem in Steyer-Mark en Carinthien zouden gewoont hebben, waeren uytnemende dapper en zoo weynig bevreest van door hunne vyanden gekwetst te worden, dat zy zich geheel naekt, hebbende alleenelyk hunne schaemelheyd bedekt, ten stryde begaven; zy waeren licht en goed te been en wierden voor de beste loopers der geheele wereld gehouden. Ook waeren zy hoogmoedig, ongetrouwig en wulps, doch zachtzinnig en zeer geduldig.

De Gothen waeren onregtveirdig van handeling en een ondankbaer en verraederlyk volk, dat zig met beesten-vellen kleedde en, zoo als het den H. Salvianus bemerkt, een slach van helmen droeg, welke Halecrets (of liever Halb-Kreitz, het is te zeggen halven kring of halve rond, uyt hoofde van deszelfs ronde gedaente) genoemt wierden. Zy droegen langwerpige breede schilden en hadden schigten, javelynen en tweeboekige lancien tot wapenen. Hunne bezondere deugd was de kuysheyd.

De Franken waeren trouwloos, ondankbaer, meyneedig, wulps en genegen tot het liegen en tot den agterklap, maer ter zelver tyd, zoo Salvianus getuygt, zeer heusch, beleefd, minzaem, herbergzaem en milddaedig; zy waeren, even als de Bataven, Heir-Uhlen en Wehrmannen, zeer goede schippers, die zeer lichte bootjens met eene groote behendigheyd op de rivieren en meiren konden bewegen, waerom hunnen eersten koning, zoon van hunnen laesten Mark-Meier¹, Fahrman (waer van het vlaemsch

1 De romeynen meynden dat Mark-Meier of Marcomirus, zoo als zy dit woord schreven, eenen eygen naem was, en dat den laesten der franksche vorsten, by hun duci of hertogen ge noemt, den zelven droeg; maer dit woord was eygentlyk den naem van de weirdigheyd, waer mede de eerste vorsten der Franken bekloed waeren en welken hun gegeven was, om dat het verdedigen der grenzen van het land, alwaer de Franken zig nederzetten de voornaemste van hunne bedieningen uytmaekte.

[p. 20]

woord veerman voortkomt) genoemt was, welken naem de romeynen in den genen van Pharamundus verbastert hebben. Zy droegen het hair kort, uytgezondert hunne koningen en vorsten van het koninglyk geslacht, die, alhoewel Savarus het tegenstrydig beweird, het hair zeer lang hadden. Volgens Wolfgang Lazius droegen zy een slach van valschen toupet op het voorhoofd, benevens groote krollen of hairlokken boven de wangen en zeer lange knevels; zy droegen eenen korten en op het lyf spannenden leéren mantel, een hemd van stamyn en flaneele broeken en koussen. Hunne wapens bestonden uyt eenen schild, waer op dry padden afgebeeld waeren, eenen korten degen, hangende aen eenen leéren riem, en een tweesnydende en weerhaekig zweerd, met eenen pykagtigen punt.

De Hunnen waeren dik en grof van leden en leelyk van aenzigt; zy hadden eenen zeer dikken hals en waeren zoo woest, dat zy het gras en andere kruyden en rauw vleesch voor gewoon voedsel namen. De Hunnen waeren landzwervers, die des zomers linne kleederen droegen en zig des winters kleederen maekten van ratten- en muyzen-vellen; hunne koussen waeren van bokken- en geyten-vellen gemaekt; zy waeren zeer dapper, konden hunne pylen zeer verre schieten en leefden niet in huyzen of spelonken of onder tenten, maer op wagens, die met linne weyten overdekt waeren. De Hunnen waeren schier zonder godsdienst en spraeken eene uytnemende woeste en rauwe tael; zy waeren zeer gierig, onstandvastig en grammoedig, zoo dat zy zeer wel den naem van Barbares barbarias (of barbaerste der barbaeren) verdienden, welken den H. Sidonius-Apollinaris hun geeft. Volgens Nauclerus, eygende hunnen koning Attila zig den volgenden titel toe: Attila, zoon van Benedek, neef van Nemroth, opgevoed in het land van Engaddi, koning der Hunnen, Meden, Gothen en Allanen, den schrik der wereld en den geessel Gods.

[p. 21]

De Noordmannen waeren groot van gestalte en met vellen of werken en gedaemde stroye kleederen gedekt; zy droegen het hair zeer lang en gevlogten, even als de Mark-Mannen, aen wie zy ook zeer gelykten voor zoo veel de wapens en zeden betreft; want beyde die natien droegen rietene schilden met het afbeeldsel van een wild verken, korte pyken en schigten en eenen langen degen; zy waeren vreedaerdig en zeer roofzugtig.