De historie van Belgis

LXXI en laeste Kapittel.

Wie nog groote neêrstigheyd gedaen hebben om de Vlaemingen in het Christen Geloof en in de deugd te onderhouden.

Vele andere vermaerde en heylige mannen hebben in het land van Vlaenderen en daer ontrent groote neêrstigheyd gedaen, om het volk in het Christen Geloof te onderhouden en van alle ongerechtigheyd af te trekken.

[p. 331]

Den 3 september 691 stierf den heyligen Remaclus. Den heyligen Lambertus wierd door den franschen koning Pepyn weder in zynen stoel gestelt, daer hy door den leeuw Ebroïnus uytgejaegt was; maer in 698 wierd den gemelden heyligen ter dood gebragt, om dat hy Pepyn berispte over het bezitten van twee vrouwen die hy getrouwt had. Dodo, Hubertus, discipel van den heyligen Lambertus, willende dooden, wierd met verrotting en wormen geplaegt, en in de Maes geworpen; binnen het zelve jaer stierven ook alle zyne aenhangers. Dezen Dodo was eenen graeve van Aravien.

In 750 of daer ontrent overleed den heyligen Hilduardus te Dickelvenne, alwaer hy voor de verkondiging van het Evangelie veel geleden had van eenen vervolger Magriptius genoemt, die ook eene weduwe dede onthoofden, om dat zy Hildebertus gehuysvest had; maer hy wierd eyndelyk bekeert. De reliquien van den gemelden heyligen worden te Dendermonde in eer gehouden.

In het jaer 753 ontstond te Gend onder de borgers eenen hevigen twist ten opzigt van de Beelden der Heylige, die zommige versmaedden, zeggende dat zy werktuygen der afgodery waeren; in tegendeel beweêrden andere dat men die met groote eerbiedigheyd in de kerken behoorde te bewaeren. In deze beroerte wierd doodgeslaegen Hildebertus, abt van Blandyn, nu S. Pieters, om dat hy zig met den Paus tegen den keyzer en zynen aenhang stelde. Hy is in de lyst der Heylige gevoegt.

Den keyzer die de beelden der Heyligen alsdan dede bestormen, was Constantinus, bygenaemd Copronymus, den vyfden van dien naem en den zeven-en-twintigsten griekschen keyzer, die boosaerdiglyk 33 jaeren regeerde. Hy was eenen naervolger der ondeugd van zynen vader Leo den III, de goede instellingen en geboden der Heylige Vaderen na zyn vermogen veragtende en tegenstrevende. Naer dat hy nu alom de beel-

[p. 332]

den der Heylige nedergeworpen had, Constantinus, bisschop der keyzerlyke stad, die zig tegen zyne vermetenheyd aenkantte, ter dood doen brengen, en Nicetus, die zyne booze daeden begunstigde, in deszelfs plaets gestelt, zond Paulus, den eersten van dien naem en den zes-ennegentigsten roomschen Paus, hem gezanten, die hem vermaenden om van zyne boosheyd af te zien en de nedergeworpene beelden weder op te regten, of de straffe van den ban te verwagten; maer hy spotte met deze dreyging. Hy maekte vriendschap met Sabinus, die hy te vooren met oorlog vervolgt had, op dat hy de beelden in zyn land insgelyks zoude bestormen. Hy doodde vele klooster-lieden en andere christelyke mannen, door de opmaeking van den patriarch en ketter Anastasius. Het slym brak dien ketter ten mond uyt en den keyzer wierd met het wild vuer geslaegen, zoo dat hy al raezende uytriep: Ik ben levendig overgelevert aen den onblusschelyken brand. Terwyl hy, noch jong zynde, gedoopt wierd, dede hy zyn gevoeg in de vonte, waerom hem den griekschen bynaem van Copronymus gegeven is. Hy was zoodaenig genegen tot de toovery, dat hy daer schier dol van wierd. Artabasdom, eenen keyzer van de christene gekozen, beroofde hy van beyde zyne oogen en van zyne kinderen. Hy stierf melaetsch in het dry-en-dertigste jaer zyner grouwelyke regering.

Eene diergelyke beeldstormery hebben wy gezien in onzen tyd, in 1566, 814 jaeren naer de gemelde beroerte, schier door geheel deze Nederlanden, naer dat Duytsland, Zwitserland, Engeland en Schotland dit te vooren gehad hadden.

In het jaer 804 heeft Karel den Grooten de Saxen, die over de Elbe woonden en Holsteinsche genoemt wierden, naer zwaere oorlogen overwonnen. Hy bragt een groot getal van dit volk in het land van Belgis, het welk aen Vlaenderen en Braband tot veel voordeel strekte; want

[p. 333]

Liederik van Haerlebeke, die het gebied over hun had, dede hun de straeten en wegen verbeteren en openen, en de roovers ten onder brengen. Eenige wierden naermaels door den koning Karel en Liederik weder uyt Vlaenderen verdreven, om dat zy het Christen Geloof niet wielden aennemen; maer hunne kinderen wierden behouden en in het zelve Geloof onderwezen. Dit volk was uyt het hertogdom van Holstein en daer ontrent.

-Naer dat den voornoemden keyzer den ouden en sterken toren te Boulognien had doen bouwen, om de zee-schepen van daer met vuer een teeken te geven, is hy binnen Gend gekomen, terwyl hy zyne oorlog-schepen tegen de Denen en Noordmannen dede reeden. Hy hervormde het klooster van Blandyn en stelde daer voor abt zynen kancelier, Eynardt genoemt, eenen deugdzaemen man, die het wysselyk bestierde.

In het jaer 915 hebben den graeve Baudewyn den Kaelen en Aynardus, bisschop van Nimmegen, het lichaem van den heyligen Geerolf van Meerendré nae O.L. Vrouwe-kerk te Drongen vervoert. Deze vervoering geschiedde op het aendringen van twee priesters, Gauterus en Lambertus, die zeyden dat zy daer toe door God vermaent waeren.

Den heyligen Geerolf (zoo men leest) wierd geboren te Meerendré by Gend; zynen vader was Lentgnoldus genoemt en zyne moeder Ratguera. In het klooster van Blandyn gevormt wezende door den bisschop Eliseus, wierd hy van zynen peter nae huys geleyd, maer dewyl hy onder wege in de kerk van O.L. Vrouwe te Drongen zeer lang en vuerig bleef bidden, sloeg dien vreedaerd, aen wie zulks verdroot, hem daerom zoo onbermhertiglyk, dat hy korts daer naer stierf. Hy wierd te Meerendré begraven in de kerk van S. Radegundis.

Ontrent het graf van dezen Heyligen zyn de keêrsen van zelfs ontsteken geworden; de blinde

[p. 334]

verkrygen daer het gezigt, de doove het gehoor, de stomme de spraek en de kreupele het volkomen gebruyk van hunne leden. Te Drongen is zekeren. Otfridus by zyne reliquien van den kwaeden geest verlost.

God kan zulke wonderen wel uytwerken, door de voorspraeke van zyne dienaeren en vrienden, want hy heeft in de oude Wet wel eenen dooden verwekt, door het aenraeken der beenderen van den propheet Eliseus, en stort ook eene genezende kragt in kruypende en andere onredelyke schepselen, die hem noyt gedient nog geëert hebben.

Ik hebbe deze vier boeken met grooten arbeyd (als met vele andere bezigheden overlaeden zynde) uyt verscheyde oude boeken en schryvers byeen vergaedert en veltrokken te Gend op den 1 maert 1561, waer naer ik die weder overzien, verbetert en op verscheyde plaetsen vermeerdert heb, in maert en april van het jaer 1565.

EYNDE VAN HET TWEEDE EN LAESTE DEEL.