De historie van Belgis

LXX Kapittel.

Van de Bekeering van Vlaenderen, en wie daer toe bezonderlyk gearbeyd hebben.

Naer de verwoesting der Hunnen en Wandalen is de oude doling in Vlaenderen, Braband en elders bezonderlyk uytgeroeyt geworden door den heyligen Amandus. God zond hem uyt het lichaem van zyne moeder als eene brandende fakkel in deze duystere wereld, om die te verlichten, in het jaer 571. Hy was zoon van den graeve van Esnon in Vrankryk, en een licht en eer van zyn vaderland, in deugden altyd voortgaende. Hy wierd naermaels aerts-bisschop van Maestricht.

In het jaer 606 stigtte dien heyligen een collegie van Kanoniken te Drongen by Gend, het welk naermaels een klooster geworden is. Twee jaeren daer naer begon hy binnen de voornoemde stad te prediken, om de inwoonders uyt hunne dolingen te trekken. Hy heeft hun met groote moeyelykheyd tot het Christen Geloof bekeert, want hy had veel te lyden van het slegt volk, dat menigmael op hem slyk en vuyligheyd wierp; ook wierd hy somwylen in de Schelde geworpen, als of hy eenen hond geweest had. Naermaels heeft hy, met de toestemming van de heeren en het gemeynte¹, den afgod Mercurius, die aengebeden wierd op de plaets daer de abdy van S. Baefs plagt te staen, uyt het kasteel geworpen, en het zelve kasteel verandert in eene kerk, die hy toewydde aen O.L. Vrouw. Dit werk begon Amandus in het jaer Ons Heere 608, in de elfste indictie, het derde jaer des pausdoms van Martinus den I, het vyfde des bisdoms van Eucha-

1 Zulks schynt te bewyzen dat de gemeynte (communo) van Gend reeds in de zevenste eeuw bestond.

[p. 327]

rius, bisschop van Noyon en Doornyk, het vyfde der regering van den keyzer Phocas en het twaelfste der gene van den franschen koning Dagobertus. In het jaer 611 wierd deze kerk door de ongeloovige verwoest, maer Amandus regtte die weder op, met de hulp van Landulphus, kardinael en aerts-bisschop, in 613.

In dit zelve jaer kwam Alowinus Bavo, zoon van Agilulphus, graeve van Hispergouw, gesproten uyt de hertogen van Braband, te Gend het Christen Geloof prediken in wereldlyke kleederen. Eenige jaeren te vooren was Antimundus bisschop van Terouanen, die het Evangelie in Vlaenderen en Mempiscus ook verkondigt heeft. In dien tyd wierd Vlaenderen Mempiscus genoemt, uytgenomen den zeekant, die men niet Vlaenderen, maer Flandras noemde. Den heyligen Remigius had hem bisschop van Terouanenen had den heyligen Vedastus bisschop van Atrecht gewyd.

In het jaer 631 heeft in Vlaenderen ook het waer Geloof gepredikt eenen geleerden man geheeten Domlius, inwoonder van Thorout, welke stad alsdan zeer bloeyende was.

In 633 kwam den heyligen Livinus, geboren in Schotland en aerts-bisschop van Irland, met dry discipelen te Gend op den 16 julius. Naer dat hy daer eene maend verbleven had, trok hy nae Essche, alwaer hy met grooten iver het Woord Gods verkondigde en menigvuldige menschen bekeerde. Hy wierd daer door twee gebroeders, Walbertus en Meïzo, dienaeren van den duyvel, met vele wonden ter dood gebragt en onthoofd op den 12 november van 't voorschreven jaer, naer dat Walbertus hem zyne tong uytgetrokken en vele smaedheden aengedaen had. Zy sloegen ook dood eene deugdelyke vrouw, Crapohildis genoemt, met haer jong zoontjen Brixius.

Livinus was van zeer edelen stam; zynen vader, geheeten Theagnius, was raedsheer van Schotland, en zyne moeder, Agalmia, eene dog-

[p. 328]

ter van Epigenius, koning van Irland. Zyne dry discipelen waeren Folianus, Elias en Kilianus. Zyn leven heeft kort en wel beschreven Bonifacius, aerts-bisschop te Mentz, volgens de mondelinge getuygenis van de voornoemde discipelen. Zyn lichaem wierd te Hauthem begraven en bleef daer 208 jaren rusten; het wierd alsdan door den heyligen Theodoricus, bisschop van Cameryk, te Gend in S. Baefs-kerk gebragt, den 28 junius 1007.

In het jaer 635 kwam den heyligen Eligius, bisschop van Noyon en Doornyk, het Christen Geloof prediken in Vlaenderen en Braband. Hy bekeerde eerst de stad Antwerpen met het volk dat in de Burgt woonde, en heeft daer langen tyd zyn verblyf gehouden en gepredikt.

Men leest nogtans elders dat Liederik de Buck den ouden, in 639, naer de dood van den koning Lotharius, zynen zwaeger Dagobertus, koning van Vrankryk, bad dat hy hem eenen bisschop zoude zenden om de vreede en ongeloovige vlaemingen het Christen Geloof voor te houden, en dat den franschen monarch op zyn verzoek den heyligen Eligius in Vlaenderen zond. Hy predikte door geheel dit land en dede vele mirakelen, zoo dat hy, door het voorbeeld van zyn heylig leven en met de gratie Gods, schier alle de vlaemingen bekeerde. Hy woonde te Brugge, en was gehuysvest daer S. Amandus-kapelle nu staet. Hy stigtte aldaer S. Salvators-kerk, ter eer van de heylige Maegd en S. Wulfram, als ook die van O.L. Vrouw tot Audenburg en meer andere kerken in Vlaenderen. Om dat hy dit land bekeerde word hy als onzen apostel geëert en heeft twee feestdagen in het jaer.

Dezen weêrdigen vriend Gods was geboortig van Vrankryk; zynen vader was genoemt Eucherius en zyne moeder Terrigia. Men vind beschreven dat hy zestien goude reliquie-kassen gemaekt heeft (want hy was eenen goud-smid), ten koste van den koning Dagobertus, te weten

[p. 329]

eene voor idere van de naervolgende Heylige: Dionysius, Rusticus, Eleutherius, Martinus, Brixius, Germanus, Severinus, Platon, Quintinus, Lucianus, Genoveva, Columba, Julianus, Chrysolitus, Crispyn en Crispiniaen. Voorders leest men dat hy het klooster van Blandyn, nu de abdy van S. Pieters nevens Gend, rykelyk begiftigde en dede vermeerderen, en S. Martens-kerk te Cortryk gestigt heeft. Naer hem volgde in het bisdom van Doornyk Momolinus, eenen godvrugtigen en heyligen man, die zoo wel de roomsche als duytsche tael sprak. Hy was medegezel van den heyligen Bertinus, abt van Sithieu.

Ontrent dien tyd overleed den heyligen Wandregisilus, abt van Fontanelle, in Normandien, wiens reliquien in de abdy van S. Pieters by Gend rusten.

In het jaer 668 is den heyligen Audomarus, geboortig van Duytsland, bisschop der stad Terouanen geworden, welkers inwoonders weder in hunne oude afgodery gevallen waeren, gelyk wy in het voorgaende kapittel gezeyd hebben. Hy heeft hun andermael tot den waeren God bekeert, en, als eenen waekenden herder, door geheel zyn bisdom het Woord des Heere en het Evangelie verkondigt, alle overblyfselen der afgodery te niet doende.

In het jaer 685 heeft Ebroïnus, hofmeester van het paleys in Vrankryk, den heyligen Leodegarius, naer veelderleye tormenten (te weten, naer dat hy hem de oogen had doen uytsteken, de lippen en tong afsnyden, en zynen broeder Gnarinus in zyne tegenwoordigheyd steenigen enz.) het hoofd doen afslaen.

Twee jaeren daer naer kwamen vier heylige mannen uyt Kleyn-Brittannien tot den heyligen abt Bertinus in het klooster van Sithieu. Zy waeren genoemt Quadavocus, Andovocus, Madocus en Winocus. Hy gebood hun eene kluys te stigten te Wormhout, op het uyterste van Vlaenderen. Dezen Winocus was den broeder van den

[p. 330]

heyligen Judocus, en zy waeren zoonen van Indicrildus, koning van Kleyn-Brittannien.

In het jaer 689 reysde Ceadualla, koning van van West-Saxen, nae Roomen, en wierd daer gedoopt; hy ontsliep zaliglyk in den Heer op den 20 april. Zynen opvolger Hun, naer dat hy 37 jaeren geregeert had, volgens dat den eerweêrdigen Beda schryft, is, om gedoopt te worden, insgelyks nae Roomen getrokken, by den paus Gregorius.

In het jaer 690 zyn de heylige bisschoppen Andoennus van Rouanen, en Amatus van Sens, in het klooster van Broeul overleden. Amatus was door Ebroïnus, hof-meester van het fransch paleys, verjaegt. In den tyd dat de Noordmannen Belgis verwoesten is zyn lichaem nae Douay, in O.L. Vrouwe-kerk, vervoert, die nu S. Amatuskerk genoemt word.

In het jaer 691 predikten de heyligen Wulfram, bisschop van Sens, en Willebrordus, gebortig van Saxen, het Evangelie in Vriesland, Holland en Vlaenderen. Willebrordus uyt Brittannien gezonden zynde, om de Vrieslanders te bekeeren, wierd bisschop van Uytrecht gewyd, en mids hy in Vlaenderen gepredikt heeft, behooren nog onder het bisdom van Uytrecht Biervliet, Hulst, Axel en Assenede, welkers inwoonders door zyne predikatie tot het waer Geloof bekeert zyn.