De historie van Belgis

[p. 322]

LXIX Kapittel.

Hoe en van wie deze Landen eerst tot het Christen Geloof zyn bekeert geworden.

Den heyligen Petrus, Prins der Apostelen, was oversten der Kerk van Christus den tyd van 35 jaeren 1 maend en 25 dagen, ontrent 10 jaeren in Syrien, en d'andere 25 jaeren en 5 maenden te Roomen. Volgens andere, heeft hy in het jaer Ons Heere 13, het tweede der regering van den keyzer Claudius, gepredikt te Antiochien, die vierbergige stad met haere 460 torens. Deze volkeren bekeert hebbende, heeft hy, als eenen goeden herder, navolgende zynen meester Christus, andere schaepen gezogt, en is nae Roomen getrokken, alwaer hy het Christen Geloof grootelyks verbreyd heeft. Hy vestigde daer den Pauselyken Stoel en zond vervolgens vele verlichte en godvreezende mannen nae verscheyde landen, om het Evangelie te verkondigen.

Onder andere, stierde hy nae Gallien den heyligen en hoogdraevenden Godsgeleerden (te vooren eenen Athenischen Philosoph) Dionysius. Nae de oude en magtige stad Trier zond hy dry mannen, wel gewapent met de hemelsche waerheyd, te weten Eucharius, Valerius en Maternus, die in deze Nederlanden langen tyd gepredikt hebben. Van hun zyn eerst bekeert geworden die van Trier, Keulen en Tongeren.

Vervolgens hebben nog andere godzalige mannen dien stryd des Heere aengenomen, en hun bloed voor den Naem van Christus vergoten; want te Trier, in S. Eucharius-kerk, zyn wel vyftien Bisschoppen begraven, die alle gemarteliseert wierden, om dat zy het volk poogden te bekeeren; maer daerom hebben die heylige en weerdige ridders niet opgehouden van hun zalig werk te doen en hunnen stryd te volvoeren, als of zy reeds

[p. 323]

de onstervelyke kroon des levens op hunne hoofden gezien hadden.

In het jaer Ons Heere 280 kwam in Vlaenderen eenen weêrdigen en geleerden man, genoemt Piatus, en hy verkondigde het Christen Geloof in het westelyk gedeelte van dit landschap. Hy hield zyn verblyf te Seclyn, alwaer hy begraven is. Hy wierd door de ongeloovige gedood ontrent Doornyk.

Het volk van Morinum of Terouanen heeft (zoo men beschreven vind) het Evangelie eerst omhelst ten tyde van den keyzer Diocletianus, door de leering en predikatie van de heylige Fustiaen en Victoricus, de welke gemarteliseert wierden op bevel van zekeren Rictiovarus, president van Amiens. Zy kwaemen hier van Roomen, met de heylige Quintinus, Lucianus, Piatus en andere iverige Geloofs-verkondigers, welkers naemen onder het getal der Martelaeren geteekent staen. Zy hebben het marteldom geleden in een dorp ontrent eene myl van de plaets daer Terouanen plagt te staen. Men noemde het eertyds het heylig Veld, maer de Gallen hebben dien naem zoodaenig verbastert, dat het nu Hellefault geheeten word.

Naer de dood dezer Heylige, hadden de Morinen of West-Vlaemingen niemand die hun in het Christen Geloof onderhield, waer door zy weder in hunne oude afgodery vielen, en in de zelve bleven, tot dat den heyligen Audomarus hun andermael uyt deze duysternis trok en in het Christendom vestigde.

Men moet weten dat een groot deel dezer Nederlanden het Christen Geloof bewaert en geleerde mannen in het zelve gehad heeft tot dat de Gotthen, Hunnen en Wandalen herrewaerds gekomen zyn; deze, als verwoedde honden, verwoestten niet alleen landen, steden en sterkten, maer verbrandden ook de tempelen en collegien, benevens alle de boeken en oude gedenkteekens, op dat hunnen naem alleen onstervelyk

[p. 324]

zoude blyven en alle andere gedenkenissen van oudheyd of adel uytgeroeyt worden. Dit is de oorzaek dat wy zoo weynige zekerheyd van de geschiedenissen dezer landen hebben tot den tyd van Karel den Grooten.

Den heyligen en geleerden voorvegter van het Christen Geloof tegen de booze Ariaenen, Athanasius, heeft dezen hoek der wereld ook vereerlykt met zyne tegenwoordigheyd; nogtans niet in het openbaer, maer in eene onderaerdsche spelonk by Trier, alwaer hy wel acht jaeren woonde. Hy kwam gevlugt uyt Egypten, verjaegt zynde door den ariaenschen ketterschen keyzer Constantius. Het is wel te gelooven dat hy niet verzuymt heeft die van Trier mede te deelen van het beste dat hy had, te weten van het levende Woord Gods, het welk eene spys der zielen is. Hoe hoogelyk dien man geprezen word door Eusebius van Cesareën, Erasmus van Rotterdam en meer andere, is te lang om hier te verhaelen. Hy reysde uyt deze weireld tot God den 2 mey 371, in het 47.^e jaer zyns bisdoms.

De kettery der Ariaenen is naer zyne dood alom aengegroeyt, en 43 jaeren openbaerlyk beschermt geworden in alle de landen der grieksche kerk onder ariaensche keyzers, naementlyk van het jaer 339 tot 382. In de latynsche kerk hebben de Ariaenen geweldige koningen gehad in verscheyde landen, doch meest in Italien en Spagnien, van het jaer 406 tot 772, dat is 366 jaeren. Om deze plaeg der kettery, die onder ons zoo lang geduert heeft, noemen de russische Christene ons, uyt versmaeding, Arianos, of kettersche Christene; en zeker, die sommige goeddunkens der wederdoopers wel inziet, zal bevinden dat zy eensdeels de ariaensche kettery weder aen den dag brengen. Arius, hun opperhoofd, was lector te Alexandrien, in Egypten.

Ontrent het jaer 378, onder den keyzer Valens, is Toxiander, die naer Martsiandus landvoogd van Vlaenderen wierd, en zyn ook deze Nederlanden

[p. 325]

tot het Christen Geloof bekeert geworden door de vuerige predikatie van den heyligen Servatius, bisschop van Tongeren. Hy bestond den Zaligmaeker na het vleesch; hy offerde zyne ziel aen God op den 13 mey 395, en den 11 november van het zelve jaer overleed den heyligen Martinus.

In het jaer 449 heeft den heyligen Remigius, aerts-bisschop van Riemen, in Gallia-Belgica gepredikt. Hy doopte Clodoveus, zoon van Childerik, zesden koning van Vrankryk uyt den stam der Sicambren. Hy was den eersten christenen franschen monarch, en met hem wierden alle zyne onderdaenen wedergebragt tot het Christen Geloof, daer zy van afgeweken waeren sedert de martel-dood van den heyligen Dionysius.

Den heyligen Patricius, door den paus Celestinus tot eenen aerts-bisschop gezalft zynde, wierd in Hibernien of Irland gezonden, en heeft de vreesselyke en wilde bewoonders van dat eyland, door uytstekende mirakelen, tot het waer Geloof gebragt. Zyne predikatie begon in 433 en duerde ontrent 60 jaeren.

In het jaer 484 heeft den heyligen Eleutherius, bisschop van Doornyk, ook het Evangelie in deze landen verkondigt. Hy verdelgde te Doornyk den heydenschen tempel van Apollo. Hoe loffelyk hy de doornyksche Kerk bestiert heeft, waer moeyelyk om te beschryven.

De eerste, die het zaed des Christendoms onder de doornykers zaeyden, waeren de heylige Piatus voorschreven en Chrysolitus, die onder de vreede keyzers en vervolgers der Christene Diocletianus en Maximianus gemarteliseert wierden, Piatus te Doornyk of daer ontrent en Chrysolitus op de Leye, ter plaets daer Comene nu staet, alwaer zyn lichaem heden nog bewaert word.

Eleutherius is tot het eeuwig licht gereyst in het jaer 528, en naer zyne dood kwam de kerk van Doornyk onder de bewaering van den heyligen Medardus, bisschop van Noyon.

[p. 326]

In het jaer 536 heeft te Atrecht en daer ontrent het Christen Geloof gepredikt eenen heyligen bisschop genoemt Vedastus.