De historie van Belgis

LXIII Kapittel:

Van twee Kasteelen, het een te Leyden en het ander te Antwerpen; van de Russen; vermeerdering van Antwerpen.

Omtrent honderd jaeren voor Julius Cesar deden de inwoonders der magtige koopstad Tongeren in een moeras tegen de Schelde een groot en sterk kasteel bouwen, in het welk zy leyden en langen tyd hielden eenen kapiteyn en eene bezetting, om de koopvaerdy-schepen die nae Tongeren kwamen te ontfangen en te beschermen tegen de zee-roovers. Deze schepen wierden tot Antwerpen toe vergeleyd door den kapiteyn van een ander kasteel te Leyden, het welk de Tongersche ook toebehoorde. Zy hadden dit kasteel gestigt op den Rhyn en het zelve met volk bezet, om de schepen gelaeden met koopmanschappen, die uyt de Oost-landen of uyt Denemerken de voornoemde rivier neder kwamen nae Tongeren toe te geleyden en te bewaeren tot aen het gemeld kasteel op de Schelde, van welkers bezetting zy dan voort vergeleyd wierden.

Langen tyd daer naer, te weten omtrent vyftig jaeren voor Cesar, wierden beyde die kasteelen ingenomen door eenige russische zee-roovers, die de zelve met geweld behielden. Naermaels

[p. 291]

kwamen die van Tongeren met deze Russen overeen, dat zy de kooplieden en alle koopvaerdy-schepen vrye doorvaerd zouden geven, op voorwaerde dat zy zouden hebben het derde deel van alle de voorby trekkende goederen. Daer-en-tegen zouden de gemelde Russen verbonden zyn de kooplieden en hunne vragt te beschermen tegen de zee-roovers; maer indien eenigen koopman dien tol zogt te ontvlugten, zouden alle zyne goederen verbeurt wezen, en daeren-boven moest zyne regte hand en die van den schipper afgekapt en in de rivier geworpen worden. Eenige willen dat den naem der stad Antwerpen daer uyt gesproten is; maer ik laet deze zaek aen het oordeel der lezers.

Julius Cesar noemt die plaets Andovertos, en in andere geschrevene boeken vind men haer Antivertos genoemt, ook staet zy in de gedrukte Commentarien van Cesar zomtyds bekent onder den naem van Ambivaretos, en zomwyl onder dien van Ambivaredos; maer zommige willen dat het regt woord Andovertos of Antivertos is. Het is te verwonderen dat de Tongersche, die zoo magtig waeren, deze Russen niet konden overmeesteren.

De russische natie is tegenwoordig nog zeer vreed. Die eenen Ruslander slaet, zegt men, slaet eenen man, om dat zy groot en sterk zyn. Zy volgen nu en van over lang ten deele den griekschen godsdienst, en willen voor goede christenen aenzien worden; maer hunne religie verschilt merkelyk veel van de onze, daerom zyn zy onze tegen-party en hebben op die van onze gezintheyd, naementlyk op de lyflandsche christene, ongemeene vreedheden uytgevoert, mids zy over d'andere zyde aen Lyfland paelen.

Hunnen vorst, die zeer magtig is, noemt zig keyzer aller russen, opper-heer van Wolodimir, Moscou, Nowogorod, Pleskow, Otferen, Iwehorski, Perorski, Biella-Ozero enz. Wanneer hy tegen ons in oorlog is, heeft hy altyd met hem

[p. 292]

eenen of twee van de vyf keyzers in wild Tartarien.

De Russen bewoonen zeer koude landen, daer den neus wel van het aenzigt vriest. Zy worden ook Moscoviters genoemt, en hun land, dat zeer groot, magtig en ryk is, Moscovien.

Deze witte Russen gebruyken in hunne godsdiensten eene bezondere tael (geen grieksch nog latyn), die hun gemeyn volk niet verstaet. Hun land is gelegen tusschen Zweden, Noorwegen, Constantinopolen, Tartarien, Lithouwen en Lyfland. Van de roode Russen en de gelegentheyd van hun land is hier niet noodig te schryven.

Om nu te handelen over de oudheyd van Antwerpen, behoort men te weten dat deze stad naer den tyd van Cesar tot vier mael toe vergroot of uytgebreyd is geworden. Haere eerste vergrooting was van de Burgt af tot de Look-brug, daer den Bakkers-toren de poort was, en alzoo agter het stadhuys nae het Huys van Aken, van daer voort nae de Broerkens-brug, nae de Koey-poort, en zoo nae de oude Vliet; de tweede, van de nieuwe Vliet afkomende in het ronde nae de Koeypoort, de Wyngaerd-poort, S. Catharine-poort, de Meêr-poort, de Kamer-poort en S. Jans-poort, tot de Schelde toe; de derde, van de Kroonenburg-poort, S. Joris-poort, Kipdorp-poort, Roodepoort en Quisterne-poort, tot aen de Schelde; de vierde is de zeer groote sterkte, beginnende van aen de Schelde en rondom de oude stad gaende, tot Kroonenburg toe, welkers weerga weynig gezien is. Deze overgroote en deftige muragie, met haer kasteel en bolwerken, wierd begonnen in het jaer 1542.

Door de opkomst van Antwerpen zyn ten onder gegaen of ten minsten grootelyks afgevallen Brugge, Damme en Sluys, alle koopsteden in Vlaenderen, als ook Middelburg in Zeeland en Bergen-op-Zoom.