De historie van Belgis

LIX Kapittel.

Van de princelyke stad Brugge, wat van de zelve geweest heeft en nog is.

Om van de andere vlaemsche steden zoo omstandig te schryven als van Gend, ontbreekt my hulp en toevlugt; want vele dingen zyn my onbekent. Ik zoude idere geern volgens haere weêrde verheffen, indien zulks in myne magt waer; daerom zal men het my niet kwaelyk nemen, als ik ergens in faele of te kort blyve, want ik heb, gelyk Turpilius, beter de stad konnen doorzoeken daer ik geboren ben als andere steden; dus kan een ander daer aen voldoen het geen ik hier, tegen mynen dank, moet te kort blyven.

Ik zal dan beginnen met de princelyke stad Brugge, welkers naem plagt te wezen Fhanum Mercurii, dat is den Tempel van Mercurius, of Mercurius stad. Zoo diep lagen onze voor-ouders verdronken in de afgodery, dat zy zelfs hunne steden volgens de afgoden noemden. Deze stad heeft haeren oorsprong genomen uyt eene sterkte of een kasteel, dat de koningen van Belgis op deze plaets deden bouwen; zy stigtten daer ook eenen tempel ter eer van den afgod Mercurius, na wiens naem zy het kasteel en den tempel Fhanum Mercurii noemden. Deze gestigten zyn, gelyk menigvuldige andere, door de romeynen verwoest, zoo wy hier vooren gezeyd hebben, en daer naer weder herbouwd geworden.

In het vervolg is dit kasteel aengegroeyt tot eene groote stad, door den ondergang van Roden-

[p. 273]

burg en Ardenburg, die beyde treffelyke koopsteden waeren in den tyd dat Brugge nog maer een kasteel was. Men zegt dat deze stad naermaels Brugge genoemt wierd, ter oorzaek van de menigte bruggen die men moest overgaen om van Rodenburg tot Ardenburg te komen, tusschen welke twee plaetsen Brugge in het midden gelegen is. Naer den ondergang der zelve rees zy op, en wierd zoo vermaert en bekent by alle vremde volkeren, zoo dat noyt stad hier te land zoo berugt geweest had als zy was. Dit wyzen nog uyt de pragtige huyzen en andere gebouwen der vremde natien die daer plagten te verkeeren, gelyk de spagniaerden nog doen.

Ten tyde van Andromedes, koning van Belgis, den welken regeerde by den afstand en de toelaeting van den prins of hertog Ursarius, zoon van den koning van dien naem, was Brugge niet grooter als de Burgt der zelve stad op heden nog is; maer daer ontrent stonden sterke stormhuyzen en kasteelen die haer onderworpen waeren. Haere inwoonders eerden den afgod Mercurius; zy waeren uytnemende beleeft en gedienstig, en hadden groote gemeynschap met alle slach van volkeren, niet alleen uyt de landen onder het ryk van Belgis, maer ook uyt andere vremde; bezonderlyk onderhielden zy altyd verbond en vriendschap met die van Fhanum Martii of Gend.

Zommige willen, dat den voornoemden Andromedes, koning van Belgis gekroont zynde, nae Fhanum Martii, nu S. Pieters nevens Gend, reysde, en aldaer op den berg van Minerva, tusschen de Schelde en de Leye, de hulp der goden aenriep om te zegepraelen over de romeynen, zynen oudsten zoon slagtofferende aen den afgod Mars. Hier van hebben wy gehandeld in het 3.^c boek kap. 9.

Baudewyn den Yzeren, eersten graeve van Vlaenderen, vereerde Brugge met het Lichaem van den heyligen belyder Donaes, aerds-bisschop van Riemen, het welk hy verworven had van den

[p. 274]

franschen koning Karel. Hy dede de kapelle afbreken die Liederik de Buck gestigt had, en de zelve vergrooten en vouteeren, op zulk eene wyze als den choor van S. Donaes-kerk tegenwoordig nog is. Hy wilde dat het Lichaem van den voornoemden Heyligen daer zoude berusten, en stelde'er moniken. Hy liet daer ook bouwen het steen, of de gevangenis, en het oud schepenhuys, het welk in den tyd van den graef Lodewyk van Male, te weten in het jaer 1377, afgebroken en herbouwt wierd, gelyk het op heden nog kan gezien worden.

Diederik van Elsacien, zestienden graeve van Vlaenderen, bragt het H. Bloed te Brugge, en stigtte daer S. Basilius-kapelle met vier prebenden. Hy had het H. Bloed verkregen door zyne gemaelin Sibylla, zuster van Fulco, den vierden christenen koning van Jerusalem, van welke christene koningen Godefridus van Bouillon den eersten geweest had. Het zelve H. Bloed hield op van vloeyen in het jaer 1309, naer dat het ontrent twee honderd jaeren miraculeus geweest had.

Lodewyk van Nevers vergunde Brugge verscheyde schoone voorrechten. Jan zonder Vrees verhefte Brugge, en dede binnen deze stad goed recht onderhouden. Philippe den Goeden en Karel den Onverzaegden zagen Brugge in haeren bloeyendsten staet; want Lodewyk van Male had deze stad te vooren (zoo men zegt) op twee goude pilaeren gestelt, dat was op koopmanschappen en neering, waer door het goud haer kwam toegevloeyt. Philippe den Goeden voornoemd, vergunde aen de heeren van het Brugsche-Vry vele schoone voorrechten die nog in kragt zyn, en gebood dat het land van den Vrye het vierde lid van Vlaenderen zoude wezen.

In het jaer 1485 begon de bloeyende stad Brugge af te vallen en Antwerpen op te komen. Dit verval wierd veroorzaekt door de groote oorlogen die Vlaenderen in dien tyd ontrustten; want de kooplieden die vremd zyn en veel te verliezen hebben, zyn niet geern in steden die oorlog

[p. 275]

voeren, te meer, mids den twist hun weynig aengaet. Ook hebben de bruggelingen Antwerpen eerst eene koopstad gemaekt; want zy plagten aldaer hunne vry-huyzen te hebben, die zy ten hunnen koste op de merkt hadden doen bouwen, als S. Joris- en S. Nicolaes-pand. Deze huyzen wierden verbeurt verklaert ten tyde van Maximiliaen, om dat de bruggelingen tegen dien vorst opgestaen hadden. Sedert hebben de antwerpenaeren deze twee panden heerlyker en hooger opgetrokken als zy te vooren waeren.

De schoonheyd der paleyzen en huyzen die te Brugge nog staen, zeer heerlyk en pragtig van kareel uytgchouwen, de deftige poorten en vesten dezer stad, de tempelen of kerken, die zeer kostelyk verciert zyn, de schoone straeten en merkten, en bezonderlyk de plaets daer het H. Bloed rust, het Huys van den Vrye, S. Donaes-kerk enz., bewyzen genoeg dat Brugge, in den tyd als'er den koophandel in zynen vollen bloey was, zeer vermaerd geweest is. De inwoonders dezer stad zyn op heden nog wonder beleeft, en men vind'er vele schoone vrouwen.

Aloysius Cadamustius, eenen venetiaen en berugten zee-reyzer, schryft in zyn 1.^c boek, kap. 2, dat hy, uyt Vrankryk gekomen zynde in het land van Celto-Gallia, aldaer gevonden heeft eene vermaerde koopstad, genoemt Brugge, by de welke geene koopsteden van het noorden te vergelyken waeren. Ik heb den lof van den gemelden zeevaerder, die zig binnen deze stad bevond in het jaer 1504, hier willen byvoegen, om de bruggelingen eer te doen.

Brugge is niet alleen in de kerken, maer ook in de huyzen verciert met de schilderyen van meester Hughe, meester Rogiers en den duytschen Hans. Het beste werk van meester Hughe is aldaer te zien in S. Jacobs-kerk. Jan van Eyck heeft daer ook gedenk-teekenen van zyne konst gelaeten. In O.L. Vrouwe-kerk ziet men een Maria-Beeld van wit marmer, van natuerlyke

[p. 276]

grootte, gemaekt door de konstige hand van meester Michaël Angelus Buonaroti, van Florencien. Het is met groote kosten van Roomen derrewaerds gebragt, want men schat-ze op meer als 4000 guldens (daer onder begrepen de koopsomme), zonder de kosten die'er sedert nog aen gedaen zyn.

Men moet zig over deze groote kosten niet verwonderen, want my is bekent dat den Bacchus van wit marmer, gestaen hebbende voor het hof van Ravestein binnen Gend, alleen van uytdoen gekost heeft 21 schellingen grooten, en van in het yzer te beslaen 16 schellingen grooten, zonder de kosten van dit beeld te vervoeren nae het kasteel van Ravestein, in Gelderland. Dien Bacchus was maer tot den halven lyve verbeeld, met vette naekte vrouwen-borsten, twee hairen hoorntjens op het hoofd en schoon van aenzigt. Dit beeld was zeer konstig gemaekt, en men zeyde dat den duyvel door het zelve in den tyd der afgodery mirakelen gedaen had. Het was met groote kosten alhier aengebragt uyt de italiaensche stad Genua, alwaer het voor een natie-paleys stond; de inwoonders durfden dit beeld voor geen geld verkoopen, maer lieten het den heer van Ravestein by nagt heymelyk wegnemen, zoo men zeyde.

Te Brugge staet een huys waer van al het binnen-yzerwerk verguld is, te weten gesmeed verguld, en niet gelyk de schilders vergulden. Wat aengaet het Water-huys, in het welk vele vremde kueren bedreven worden, dit mogen alle die daer lust toe hebben gaen bezigtigen. Niet min aenmerkensweêrdig is de groote Tafel in het hof van den Hand-boog, gemaekt van eene walvischgraet, van welke visschen Jorach Galdeus en andere groote wonderen verhaelen.