De historie van Belgis

XLIV Kapittel.

Van verscheyde dingen hier te lande en elders gebeurt omtrent het jaer 1000, voor en naer, van de verwoesting der stad Lothryk enz.

Ik vinde in zommige oude boeken, dat Weichman, die den eersten graeve van het kasteel te Gend was, uyt hoofde van zynen opstand tegen den duytschen keyzer, op bevel van dien vorst omhals gebragt wierd ten jaere 967 door den slavonischen koning Misacha.

In het zelve jaer gaf Lotharius, koning van Vrankryk, aen de kerk van Gend (dat was S. Baefs klooster) weder alle de woonsteden gestaen en

[p. 184]

gelegen van aen de poort van het kasteel, het welk over de Ley stond, tot Akkergem toe, met de kerken en al dat'er aen behoorde, en daeren-boven nog verscheyde dorpen¹.

In het jaer 973 ging de keyzerlyke kroon van de Fransche over tot de Duytsche, en Otto, koning der romeynen, wierd keyzer gekroont.

In het jaer 974 vergunde Otto voornoemd aen S. Baefs klooster verscheyde voorrechten, welke door zynen zoon Otto, die naer hem keyzer wierd, bevestigd wierden; hy gaf en dede aen dit klooster wedergeven alle de dorpen welke zyne voorzaeten aen het zelve ontnomen hadden, zoo verre als de zelve onder het keyzerlyk gebied lagen.

In het jaer 980 wierden van uyt het dorp Winterhove, in S. Baefs kerk te Gend gebragt (alwaer zy nog berusten) de lichaemen van de Heyligen Landoaldus, Vinciana, Landrada, Adrianus, Amantius en Aldetrudis.

In den zelven tyd wierden de Hongaeren tot het Christen Geloof bekeert door het prediken van den H. Albertus, en hunnen eersten christenen koning was Stephanus genoemt.

In het jaer 985 bragt vrouw Thecla, van het bloed des konings van Engeland, de Reliquien van den H. Panchratius en andere, die zy te Roomen ontfangen had van Andreas, abt van S. Panchratius klooster, in het geen van S. Pieters te Gend. In het zelve jaer wierd het nieuw werk van de kerk en den choor te S. Pieters begonnen.

Het geen hier voorders gebeurde, is, zoo ik meyn, ligt om vinden, bezonderlyk hoe den keyzer Hendrik den II, die zommige den eersten noemen (strydig aen zekere brieven te Bamberg gevonden), Gend kwam bespringen. In dezen oorlog

1 Volgens de Kronyk van Vlaenderen en Meierus zouden die giften van den franschen koning Lotharius, door de voorsprrek van zyne moeder Gerberge, van zyne gemaelin Emma en van Baudowyn, graeve van Kameryk, gedaen zyn, niet aen de abdy van S. Baefs, maer aen de gene van S. Pieters, neveus Gend, waer van zekeren Womar alsdan den 23.^sten abt was.

[p. 185]

behaelden de Gentenaeren groote eer en roem onder hunne vorsten Baudewyn den Gebaerden, zesden, en Baudewyn van Ryssel, zevensten graeve van Vlaenderen. Hy begon in het jaer 1006, maer hier van zwygen de duytsche historie- en kronyk-schryvers, dewyl zy hunnen keyzer in den zelven geenen roem konnen toevoegen, als zy na recht zouden spreken, alhoewel Sigebertus geschreven heeft van Hendrik den III, zoon van den keyzer Conradus, die dezen tocht hielp doorvoeren.

In het jaer 1057 wierd'er, door het tusschenspreken van den paus Victor den II, te Keulen eene saemenkomst vastgesteld, in de welke verscheen den keyzer Hendrik, graeve van Vlaenderen. Aldaer wierd den vrede tusschen beyde die vorsten gemaekt: den keyzer gaf den graeve alle de gevangenen weder, die van Doornyk weggevoert waeren, en scheydde van het land, dat dien laetsten ingenomen had, het welk alsdan Lothryk in Braband genoemt was, en nu het land van Aelst, hem het zelve te leen geyende, benevens het nieuw kasteel te Gend, met het bezit der erve van de vier Ambagten, Waes en Walcheren. Ook verzoende hy zig met Baudewyn van Bergen, zoon van Baudewyn van Ryssel, die het keyzerryk insgelyks te kort gedaen had door het innemen van het graefschap van Henegauw; hy schonk hem het zelve graefschap door zyne edelmoedigheyd, en deze gifte wierd door den voornoemden paus Victor bevestigt.

Dien oorlog had geduert onder vier keyzers, to weten: Hendrik den II, Conradus den II, Hendrik den III en Hendrik den IV nog jong zynde. Hier in hebben zommige gedolt, den zelven geheel toeschryvende aen Hendrik den II. Hy heeft nogtans onder Conradus voor eenigen tyd opgehouden.

Geduerende den zelven wierd de stad Lothryk, staende in het land van Aelst, daer nu Velsike staet, en te vooren Belgis gestaen had, door de Gente-

[p. 186]

naeren bestormt, ingenomen en ganschelyk verwoest. Met de materialen der zelve zyn gebouwt de mueren van Audenaerde, het kasteel te Petegem en het klooster te Eename, geheel de kerk van S. Nicolaes te Gend en een deel der gene van S. Pharaïldis (zoo wy meynen van S. Jacobus), benevens vele huyzen binnen Gend, Audenaerde en elders, want zy mogten alle materialen haelen die wilden, gelyk men gezien heeft in de verwoesting van Terouanen, welke stad verovert wierd door keyzer Karel den V in het jaer 1554, zoo als wy in het 2^e. boek, kap. 5, gezeyd hebben.

Den metaelen arend of lessenaer, in den choor van S. Nicolaes kerk, is ook van daer gebragt, benevens den zegel der stad, genaemd S. Martens-zegel. In de abdye van S. Pieters te Gend staen agter den choor ook pilaeren die te Lothryk gestaen hebben¹.

De Schelde, van daer zy haeren oorsprong neemt tot daer zy in de zee stroomt, scheydde Lothryk van Vlaenderen; daerom zeggen zommige dat deze stad als eene pael aen het eynde des lands van Lothryk stond.

Den keyzer Hendrik den III Ryssel ingenomen hebbende, daer veel van zyn volk sneuvelde, versloeg ook den graeve Lambertus.

Dan zyn vele vremde dingen gebeurt in, op en omtrent de plaets daer S. Baefs klooster gestaen heeft. Aldaer hebben verscheyde heylige Mannen in groote godvrugtigheyd geleeft, onder andere Bavo, Livinus, Macharius enz. Daer naer zyn de moniken van S. Baefs kanoniken geworden, in het jaer 1537, gelyk de twee volgende jaer-schriften uytwyzen:

Muncken ziet men worden canuncken nU,
Comt wilt ontvuncken nU in devotien stranC,
Condy, dat quaod is wilt aftruncken nU,

1 De pilaeren van S. Pieters zyn in de beeldstormery der zestiende eeuw verwoest, maer den metaelen arend in S. Nicolaes kerk is daer blyven staen tot in de fransche omwenteling, wanneer by door deszelfs aenhangers (jacobyns genaemt) ontvremd is.

[p. 187]

 

Veerdig wilt luncken nU naer beter aenhanC;

 

Verhoogt is den staet door zulcken ontfanC,

 

Verhoogen moet uw leren in deugden vrI,

 

gods gratie zy elken met vreugden bl.

 

 

 

In den eersten daCh Van oUgst Worden de MUnCken

 

op pIeters bunden duCh s. baefs nU CanUnCken.

Hoe en wanneer deze moniken, nu kanoniken wezende, met hunne Fierters (reliquie-kassen) in de kerk van S. Jan-Baptista gekomen zyn, daer zy tot heden nog hun verblyf houden, geeft te kennen dit jaer-schrift, het welk ik in myne jongheyd gemaekt heb:

Met processien worden Uytgehaelt nU
Costelyke fierters vol heyligdom gestraelt nU,
Comende uyt s. baefs clooster gedaelt nU,
Cierlyck tot negen, met goude gemaelt nU,
Corts stelt men-se s. jans gepaelt nU,
Canuncken comen daer ook ingedaelt nU,
op den twaelfsten in mey; want baefs clooster faelt nU.