De historie van Belgis

XLI Kapittel.

Van zommige Oudheden raekende de Abdyen van S. Bavo en S. Pieter te Gend, en andere dingen.

In het jaer Ons Heere 608 predikte den heyligen

[p. 167]

Amandus aldereerst het Christen Geloof in het kasteel Ganda. Hy vernietigde het beeld van Mercurius en zynen tempel, en stigtte daer eene kerk. Van dit beeld, het welk van zilver was, wierd een kruys gegoten, ter hoogte van eenen man, het welk ik gezien heb in S. Baefs kerk.

In het jaer 611 wierd de kerk die Amandus te S. Baefs gestigt had, door de ongeloovige verwoest. Het jaer te vooren had den gemelden heyligen eene andere kerk doen bouwen op den berg Blandinius, en die toegewyd aen de heylige Apostelen Petrus en Paulus. Hy wierd in deze onderneming ondersteunt door Dagobertus, koning van Vrankryk, Acharius, bisschop van Noyon, den aerts-priester Lando en den diaken Amantius.

Andere schryven dat S. Pieters klooster by Gend gestigt is in het jaer 885, door Baudewyn den Kaelen, tweeden graef van Vlaenderen, die daer begraven ligt in O.L. Vrouwe Kapelle, benevens zyne gemaelinne Edeltrudis, dogter des konings van Engeland. Het kan wezen dat den gemelden graef dit klooster begiftigde en vermeerderde, het welk aenleyding gegeven heeft tot het gevoelen dat hy'er den stigter van geweest is. Deze abdy wierd hervormt in het jaer 1117, door den graef Baudewyn Apkin, zyne moeder Clementia en den bisschop van Terouanen.

In het jaer 613 wierd de kerk die te S. Baefs in Gend stond, met de hulp van den bisschop van Noyon en Doornyk, en Dagobertus, koning van Vrankryk, weder in staet gestelt door den heyligen Amandus. Dezen Dagobertus liet S. Denvs kerk by Parys met zilver dekken. Hy beoorlogde de Engelsche, die alsdan Saxenaeren genoemt wierden, en dede alle de gene doodslaen die langer waeren als zyn zweêrd; het welk oorzaek is van den haet welken tot heden tusschen de Engelsche en de Fransche heerscht.

In het jaer 616 wierd de kerk te Gend ter eer van de heylige Petrus en Paulus gewyd door den heyligen Amandus. Hy begiftigde haer naermaels met

[p. 168]

de reliquien der gemelde Apostelen, en met een stuk van de tafel daer Christus zyn laetste avondmael op gehouden heeft, welke heyligdommen hy bekwam van den paus Martinus, den I. van dien naem en den 77 der roomsche pausen, die den apostolyken stoel bekleedde in het jaer Ons Heere 645.

In het jaer 618 stelde den H. Amandus daer moniken in, en maekte Floribertus abt van beyde de kloosters, te weten van het klooster op den Blanken-berg, nu de abdye van S. Pieter, en het geen van S. Bavo, daer nu het nieuw kasteel staet, gebouwt door keyzer Karel den V. Den gemelden heyligen voerde van daer de klerken die hy'er te vooren gestelt had.

In het jaer 619 kwam te Gend den H. Bavo, zyn kwaed leven verzaekende en zig ter boetveirdigheyd overgevende aen den H. Amandus. Hy sloot zig in eene celle, niet anders nuttende als gerstenbrood en water. Hy stierf in 632. Een jaer naer zyne dood kwam den H. Livinus te Gend.

In het jaer 661 overleed den heyligen belyder Amandus, en een jaer daer naer den franschen koning Clodoveus den II. Hy dede het zilver afnemen daer zynen vader Dagobertus de kerk van S. Denys mede had laeten dekken, en dekte die met lood. Dezen vorst was gierig, gulzig, onkuysch, en stierf woedende, volgens dat men in zekere kronyk vind, maer of zulks waeragtig is, heeft men redenen om te twyffelen, want eene andere kronyk zegt, dat'er in het jaer 660 eene groote dierte in Vrankryk was, en dat den koning Clodoveus het zilver dede afnemen daer den voornoemden tempel mede gedekt was, om het zelve uyt te deelen aen de arme, die levende tempelen Gods zyn, welke schaede hy aen deze kerk naermaels rykelyk vergoedde. Diesvolgens schynt het voorgaende uyt nydigheyd van hem geschreven te zyn, met verzwyging van de rechte oorzaek dezer daed, die voor geene gierigheyd kan gerekent worden. Van zyne andere werken laet ik God oordeelen, den-

[p. 169]

kende dat'er toe gelogen is; want die benyd word, misdoet lichtelyk in de oogen van zyne benyders.

In het jaer 664 gingen binnen Roomen 's nachts twee kwaede geesten om; en zoo veel kloppen als zy op elke deur gaven, zoo veel menschen stierven in dat huys aen de pest.

In het jaer 676 wierd den H. Amandus verheven door den H. Eloy, en vier jaeren daer naer geschiedde te Gend de verheffing van den H. Bavo, naer dat hy verscheyde mirakelen gedaen had.

In het jaer 813 verbrandde S. Baefs klooster te Gend, en in 828 begon den abt Einhard het zelve weder op te bouwen.

In het jaer 833 kwamen de Noordmannen, met achtthien oorlog-schepen, uyt Noorwegen in Vlaenderen; maer zy wierden vier jaeren daer naer verjaegt. Deze Noordmannen uyt Vlaenderen verdreven zynde, verbrandden Antwerpen en rukten in Gallien.

In het jaer 840, naer vele plaegen, viel uyt de lugt een stuk ys van 6 voeten breed, 16 lang en 2 dik. Eenige schryven dat dit stuk ys maer 5 voeten lengte had, en dat het zoude gevallen zyn in 824, een weynig voor S. Jans-misse, met eenen sterken hagel.

In het jaer 841 vielen buyten Therenburg uyt den hemel groote gloeyende kolen, met een vreesselyk gedruys van wind, waer door vele huyzen en kerken in brand geraekten. Dit geschiedde in januarius. Het jaer daer naer was'er eene groote bloedstorting onder de Fransche tot Fontenay.¹

In het jaer 842 regtten de Noordmannen met de Denen eene schrikkelyke verwoesting aen in Gallien. Zy verdierven ook tot in den grond een groot dorp genoemt Ham (nu Hamme); maer komende in den tempel van S. Lieven, wierden zy verschrikt en namen by mirakel de vlugt. Hier naer

1 In dien veldslag van Fontenay, welken plaetse had tusschen dry kinderen des keyzers Lodewyk den Goedertieren: den keyzer Lotharius, Lodewyk, koning van Germanien, en Karol den Kaelon, koning van Vrankryk, sneuvelden meer als 60,000 mannen.

[p. 170]

dede den bisschop van Kameryk het lichaem van den gemelden heyligen nae Gend vervoeren.

In het jaer 846, alswanneer de voornoemde Noordmannen en Denen in het kwartier van Gend vielen, vlugtte den abt van S. Baefs met syne moniken nao S. Omaers, medenemende alle de heyligdommen die in hun klooster bewaert wierden.

In het jaer 851 verdierven zy verscheyde gewesten, bezonderlyk Vriesland en Holland, alwaer zy doodsloegen al dat hun te gemoet kwam. Vervolgens kwamen zy te Gend, en verbrandden S. Baefs klooster met het daer nevens staende kasteel, door Julius Caesar gestigt of hermaekt. Den abt en de moniken ziende dat deze volkeren het land hoe langer hoe meer plaegden, durfden zy hun te S. Omaers niet langer betrouwen, maer begaven zig met hunne Reliquien nae den koninglyken Berg van Loosduynen, in 853.

In het jaer 865 vernieuwde en bevestigde Karel den Kaelen, koning van Vrankryk, alle de voorrechten en giften van S. Baefs klooster.

Naer Odoaker, derden graeve van Haerlebeke, wierd Baudewyn den Yzeren eersten graeve van Vlaenderen. Dezen vorst benouwde grootelyks het klooster van S. Pieter op den Blanken-berg te Gend, hy verdreef de Benedictinen, stelde daer reguliere Augustynen, en sloeg een deel der goederen aen waer mede den franschen koning Dagobertus dit klooster begiftigt had.

De Duytsche, het kwaed overwegende dat de Noordmannen hun gedaen hadden, door het verbranden van Keulen en Trier met meer andere steden en dorpen, ondernamen zulks te vreken, te meer, dewyl zy nu ondersteunt waeren door het keyzerryk en de fransche kroon. Rollo, hunnen koning, voor de gevolgen van dien oorlog bevreest zynde, liet zig doopen en wierd Christenen.

In het jaer 880 overwinterden de Noordmannen in het klooster van S. Bavo, het welk zy verwoestten; het gene van O.L. Vrouw, dat den H. Amandus te Drongen gestigt had, en alwaer hy

[p. 171]

42 kanoniken had gestelt, wierd door deze barbaren verbrand, benevens de stad Doornyk en alle de kloosters op de Schelde en Leye gelegen. Zy sloegen al dood dat zy vonden, keerden vervolgens weder nae Gend, stelden hunne vaertuygen in staet, en trokken te water en te land tot op de Moesel. Zy verbrandden het paleys tot Aken, en verdierven voorders Trier en Keulen te vuer en te zweêrd.

In het jaer 882 overvielen de gemelde Noordmannen met de Denen Vrankryk, Lotharingen, Amiens, Atrecht, Kameryk, Corbie, Terouanen, enz.; zy veroverden het kasteel of paleys te Nimegen, het welk zy in asschen leydden.

In het zelve jaer kwamen Godefridus en Sigefridus, koningen der Noordmannen, omtrent de Moesel, in eene plaets genoemt Afslaw; zy verbrandden Tongeren, Luyk en meer andere steden, van de kerken en kloosters stallingen maekende voor hunne peêrden. De geestelyke, met hunne heyligdommen en kostbaerste juweelen, vlugtten nae alle gewesten daer zy best in veyligheyd meynden te wezen.

In het jaer 894 regeerde den keyzer Arnulphus, die de Noordmannen t'eenemael onderdrukte, naer dat zy Gallien wel veertig jaeren geplaegt hadden. Naer hem regeerde Lodewyk en aldus eyndigde het geslagt van Karel den Grooten in de bestiering van het keyzerryk.

In dien tyd was Alfred, eenen zeer deugdzaemen vorst, koning van Engeland. Hy hield zig dagelyks acht uren bezig met bidden, lezen, schryven enz., acht met de staets-zaeken, en de andere acht met dingen die zyn huys of zynen persoon raekten.

In het jaer 918 stierf Baudewyn den Kaelen, tweeden graef van Vlaenderen. Hy wierd begraven te Gend, in S. Pieters klooster, het welk hy verbetert had, en waer aen hy ten deele de goederen wedergegeven had die zyne voor-vaders aen het zelve ontrukt hadden.

Karel, koning van Germanien, neef van Karel

[p. 172]

den Eenvoudigen, koning van Vrankryk, wierd door de Fransche verzocht om hun te beschermen tegen de Noordmannen, hy regeerde vyf jaeren, en was roomschen keyzer, den derden van dien naem.

Alsdan trouwde Rollo, koning der Nooodmannen, Gisela, dogter van Karel den Eenvoudigen voornoemd, en kreeg met haer ten houwelyk het Land van Neustrien, het welk hy, nae zyne onderdaenen, Noordmandien noemde. Nochtans had Lotharius, koning van Vrankryk, daer naer oorlog tegen Richardus, hertog der Noordmannen, en dien oorlog duerde tot de dood van den gemelden koning, voorgevallen in het jaer 986. Misschien waeren'er in Noorwegen verscheyde natien en vorsten, want dit land is uytnemende groot.

Ik vinde dat Arnold den Ouden, graef van Vlaenderen, de Augustynen uyt S. Pieters klooster by Gend verdreef, Benedictinen in hunne plaets stelde, en dit klooster begiftigde, welke moniken aldaer tot heden gebleven zyn.

Joannes, den XXII van dien naem, en den 204.^en roomschen paus (te vooren Jacobus Caturcensis genaemt), heeft in het jaer 1312 de schriften van zyne voorzaeten vergaedert, en in de zelve gevonden dat'er uyt het order van den H.Benedictus reeds gesproten waeren 24 pausen, 183 cardinaelen, 1433 aerts-bisschoppen, 3502 bisschoppen, 15070 abten en 5655 heylige, die alle gecanoniseert zyn.