De historie van Belgis

XVII Kapittel.

Dat de Bestierders van Vlaenderen van edelen stam waeren, en ook met adelyke Geslagten door Houwelyken vermaegschapt.

Burchard, prins van Loven, wierd naer de dood van Antonius, forestier van Vlaenderen, van welk ampt Theodoricus, koning van Vrankryk, hem naermaels beroofde, om dat hy den koning Pepyn tegen hem ondersteund had. Dezen Burchard of Bosschaerd, behield in Vlaenderen niet meer als het graefschap van Haerlebeke, het welk Theodoricus hem, op de bede van den franschen adel, in bezit liet.

In zynen tyd wierd Vlaenderen weder zoodaenig bedorven en verwoest door den voornoemden koning Theodoricus, en andere vremde natien die hy derrewaerds zond, dat de Vlaemingen hunne geleden schaede in honderd jaeren nauwelyks konden herstellen. Het was in deze Nederlanden alsdan voorwaer een deêrlyk leven; want men hoorde daer niet als van brand, moord, armoede en duyzend andere ellenden. Het land was eene schuylplaets van roovers en moordenaeren, van de welke de arme ingezetene, naer de vreede en langduerige oorlogen die zy uytgestaen hadden, nog zeer vervolgd en gekweld wierden.

Niemand moet dunken, dat de forestiers van Vlaenderen (al is het dat men hun boschwagters wild noemen, in de plaets van foristen, dat is vorsten of heeren, gelyk hier vooren, kap. 14, gezeyd is), rauwe, onverstandige of onedele persoonen geweest hebben, want, gelyk aen Liederik

[p. 80]

en andere blykt, het waeren treffelyke vorsten, edele daeden uytvoerende, uyt den adel gesproten, en daer mede ook door houwelyken vermaegschapt, gelyk wy met het houwelyk van den voornoemden Burchard willen hewyzen.

Hy was in egt met vrouw Helwyde, dogter van Walchisus, broeder van Amphiguisus of Hansiguisus, (daer voorgaendelyk van gehandeld is), die deze Nederlanden naer Toxiander bestierde, markgraeve van het H. Ryk op de Schelde, gelyk eenige beweêren. Met haer wierd hem, zoo men meynd, het prinsdom van Loven ten houwelyk gegeven.

Maer om de afkomst van deze Helwyde beter te verstaen, behoord men te weten, dat Tongeren, met de omliggende landen, als Lorreynen, Braband, Gulik, enz. van Julius Cesars tyd af bestierd was door het edel geslagt der Brabonen in het land van Belgis (van Salvius Brabon in regte linie tot Artsardus toe, welken Artsardus ten tyde van den keyzer Maximinus leefde), mids de romeynsche keyzers de zelve rivier met haere paelen aen hun behielden, en de voordeelen daer van trokken; maer dewyl Carausius, in den naem der Romeynen het gebied voerende over de landen langs de Schelde, de zelve niet wel bestierde, beroofde Maximinus hem van zyn ampt, en stelde den voornoemden Artsardus in zyne plaets, en mids dezen de Romeynen daer naer grooten dienst dede in zekeren oorlog tegen de Duydsche, wierd hy in de heerschappye over de gemelde landen langs de Schelde weder bevestigd door den keyzer Constantinus-den-Grooten; zoo dat hy niet alleen het prinsdom van Tongeren met de onderhoorige plaetsen in bezit had, maer ook al het land tot aen de brittanische zee. Van dien Artsardus daelden in regte linie Martsiandus, Toxiander, Amphiguisus, Karel den Schoonen, Lando, Austrus, Karel Naso en Karel Hasban.

Dezen Hasban, boven zyne heerschappye over alle die landen, was meester van het paleys, of,

[p. 81]

gelyk men nu zegt connetabel van den koning Theobertus van Bourgondien. Mids dien vorst grootelyks benauwd wierd van zyne ooms Childebertus en Clotarius, koningen van Soissons en Parys, zond hy Karel Hasban tot den keyzer Justinianus te Constantinopelen. Naer dat dezen zyne boodschap afgeleyd had, gaf den gemelden vorst hem geene antwoord op het verzoek van zynen meester, maer berispte dien afgezant om dat hy tegen recht het land langs de Schelde bezat, het welk hem niet toebehoorde, maer den roomschen keyzer. Hasban over deze reden verbaesd, beriep zig op de gifte gedaen aen zynen voorvader Artsardus; maer den keyzer zeyde daer tegen dat deze gifte niet erfagtig, maer bedienelyk was, en dat hy dit land diesvolgens begeêrde weder te hebben, eer hy hem zonde toestaen het geen hy voor zynen koning begeêrde. Karel dit hoorende, heeft, om zynen meesten dienst te doen, daer van afstand gedaen. Den keyzer dit land aldus weder gekregen hebbende, gaf het terstond aen zekeren raedsheer, genoemd Anselbertus, die daer tegenwoordig was, om het zelve voor hem en zyne naerkomelingen te bezitten als een leen van het keyzerryk en een erfagtig markgraefschap. Aldus wierd Anselbertus weder den eersten markgraef van het H. Ryk op de Schelde, waer van onze doorluchtige vorsten tot den dag van heden nog den titel voeren.

Anselbertus begaf zig in houwelyk met de dogter van Clotarius, koning van Soissons, by de welke hy eenen zoon verwekte, genoemd Arnulphus, die naer hem het markgraefschap op de Schelde bezat, en den tweeden erfagtigen markgraeve van het H. Ryk was. Hy had by zyne gemaelinne Dode dry zoonen, Anchisus, Flodulphus en Walchisus. Anchisus wierd naer zynen vader markgraeve van het H. Ryk op de Schelde. Flodulphus had eenen zoon genoemd Martinus, eenen heyligen man, die martelaer stierf door de tyrannie van Everwyn, connetabel van Vrankryk. Walchisus had eenen zoon genoemd Wandregisel, en eene dogter, Hel-

[p. 82]

wyde, gemaelinne van Burchard, forestier van Vlaenderen, gelyk hier vooren gezeyd is. Haeren broeder Wandregisel was abt van Fontanelle, en stierf belyder: hy is verheven in eene fiertre in het klooster van S. Pieter, op den Blanken berg te Gend. Den gemelden markgraeve Anchisus of Ansigisus, gelyk eenige hem noemen, was in egt met de heylige vrouw Begga, dogter van Pepyn van Landen, en zuster van de H. Geertruyde, abdisse van Nivelle.

Dezen Pepyn was den zoon van Karlomannus, zoon van Karel Hasban, daer te vooren van gehandeld is; en de voornoemde Begga erfde, naer de dood van Pepyn, haeren vader, en Grimoald, haeren broeder, die zonder kinderen stierf, de heerlykheyd van Tongeren.

Anchisus had by haer eenen zoon genoemd Pepyn Herstal, die grooten oorlog voerde tegen Theodoricus, koning van Vrankryk, om dat hy eenige vremdelingen connetabels in zyn hof gemaekt had. Den franschen vorst kreeg de nederlaeg, en wierd van Pepyn gedwongen om hem ook tot het ampt van connetabel te verheffen; maer om zynen onredelyken toorn eenigzins uyt te werken, beroofde hy Burchard van de bestiering van Vlaenderen, om dat hy Pepyn in den gemelden oorlog grooten onderstand gedaen had: niet te min, op het verzoek van den voornoemden Pepyn en den franschen adel, liet hy hem het graefschap van Haerlebeke behouden.

Dezen Pepyn Herstal had eenen zoon genoemd Karel Martel, die vader was van Pepyn den Korten, vader van Karel-den-Grooten, die het roomsch keyzerryk op de Duydsche en Fransche gebragt heeft. Hy wierd opgevoed binnen het stedeken Herstal of Heristal, gelegen tusschen Maestricht en Ludik, alwaer hy niet zynen vader en moeder woonde. Hy had eene moeye, genoemd Landrada, dogter van Karel Martel, eene vermaerde heylige, welkers lichaem nu rust in S. Jans kerk te Gend, alwaer het gebragt is uyt het klooster van

[p. 83]

S. Baefs. In zynen jongen tyd doodde den voornoemden Karel-den-Grooten eenen vreeslyken beêr te Belsien, tusschen Tongeren en Maestricht; door deze daed al vroeg betoonende wat man hy zoude worden.