De historie van Belgis

II Kapittel.

Wat in deze Nederlanden geschied is ten tyde van den keyzer Augustus, onder wiens regering Christus geboren wierd.

In het zes-en-twintigste jaer der regering van den roomschen keyzer Octavianus-Augustus, wierden die van Trier, over de welke Quintilius Varus van wegen de Romeynen als kapiteyn gesteld was, wederspannig, voor reden van hunne wederspannigheyd by brengende dat de romeynsche kapiteynen hun te zwaere schattingen opleyden.

Augustus zond tegen hun eenen kloeken kapiteyn, genoemd Claudius (die naermaels keyzer wierd), aen het hoofd van acht legioenen ruyters. Naer dat Claudius den oproer gestild en order onder de Triersche gesteld had, ging hy zyn verblyf houden binnen nieuw Belgis, in Henegouw: Titurius, met dry vaenen krygsvolk, nam zynen intrek binnen de stad Bergen, gelegen in het zelve landschap, en Drusus binnen Rheyms in Gallien.

Claudius dede de steden Atrecht, Terouanen, Kameryk, Gend, Loven, Tongeren en Antwerpen weder opregten en sterk, maeken. Vervolgens zyn Drusus en Claudius terug gekeerd nae Roomen, en hebben Quintilius Varus hier gelaeten, die naermaels opper-kapiteyn van alle deze landen tot aen de zee wierd.

Zommige oude boeken behelzen, dat den keyzer Octavianus op verbeurte van lyf en goed gebood, dat die van Gallien en deze Nederlanden, naementlyk in hunne rechtshandelingen, wetten en bevelbrieven, geene andere tael zouden gebruyken als de romeynsche. Zulks is de oorzaek dat de inwoonders van Vrankryk en der omliggende gewes-

[p. 25]

ten hedendaegs nog gebroken latyn spreken; uytgenomen eenige dezer Nederlanden, die zoo lang onder de heerschappye der Romeynen niet gebleven zyn als het voornoemd ryk, het welk omtrent vier honderd jaeren aen deze natie onderworpen geweest is. Een diergelyk gebod gaven de Romeynen in Spagnien en andere landen, welkers bewoonders de latynsche tael bleeven gebruyken tot dat de Gotthen em Wandalen geheel Italien benevens alle die landstreken innamen en verwoesten. Deze natien, door den grooten haet die zy de Romeynen toedroegen, hebben niet alleen de roomsche tael uytgeroeyd, maer daer-en-boven alle de boeken en schriften die zy in hunne handen konden krygen vernietigd!..

Hier diend aenmerkt te worden dat men in Italien eertyds zuyver latyn gesproken heeft, en dat de inwoonders van dit land Latynen plagten genoemd te worden, volgens eenen van hunne koningen, Latinus genoemd; maer deze tael is allengskens bedorven en vervalscht geworden, door de inrukkingen van vele verscheyde volkeren: want de italiaensche spraek wyst genoeg uyt dat zy gesproten is uyt de latynsche, gelyk Bocatius getuygd en de letterkundige wel weten.

In den tyd van den keyzer Octavianus leefde nog, zoo men bevind, Salvius Brabon, kapiteyn en heer van Antwerpen, van den welken wy hier vooren gehandeld hebben. Naer hem wierd kapiteyn en landvoogd van Antwerpen, Tongeren en geheel Braband, Karel Brabon, zynen zoon. Deze kapiteynen hebben geleeft en geregeerd onder dry keyzers, te weten Tiberius, Caligula en Claudius.

Octavianus-Augustus was Julius Cesars zusters zoon: naer hem wierden alle de roomsche keyzers Augustus genoemd. Hy regeerde 56 jaeren, en noyt keyzer der Romeynen was zoo gelukkig, nog behaelde zoo veel overwinninge als dien vorst. Hy bragt Illyrien en Pannonien aldereerst onder het roomsch gebied; overwon de Sicambren en de Asturiers, twee spaensche natien; onderwierp voor-

[p. 26]

ders geheel Spagnien; en leerde de Spanjaerden de roomsche wetten onderhouden. Noricien, Dalmatien, Mesien, het Bosphorsche, Croatien, Dacien en Sarmatien wierden van hem veroverd en onder de gehoorzaemheyd der Romeynen gebragt. Hy overwon Marcus-Antonius, zynen zwaeger en medestrever nae het ryk, en maekte van Roomen eene marmere stad. Hy bragt de gansche weireld onder eene heerschappye, en onder zyne regering heeft het geheel-al meer dan twaelf jaeren lang eene volkomene vrede genoten. Zulks geschiede door eene wondere werking van den Almogenden, op dat dien aerdschen vrede de menschwording van onzen Zaligmaeker zoude verheerlyken; want hy, die den peys zoude maeken tusschen Godt zynen hemelschen vader en het menschelyk geslagt, wilde in dien vrede-tyd van eene zuyvere maegd geboren worden.

Van de Geboorte Ons Heeren.

Jesus-Christus, Godt en Mensch, onzen troost en heyl, wierd geboren in het twee-en-veertigste jaer der regering van den keyzer Augustus, als de weireld gestaen had 5200 jaeren, na Orosius telling; maer volgens de rekening van Isidorus 10 jaeren, en na die der sterrekundige, 138 jaeren laeter. Maria was alsdan 14 jaeren en omtrent vier maenden oud. Deze alderheyligste en zaligste geboorte geviel op den 25 van december, wezende eenen zondag; het welk klaerder blykt uyt de tydrekening van Dionysius. Voor het eerste jaer Ons Heeren worden maer zeven dagen gerekend; want van den 1.^sten januarius naervolgende begint men zyn tweede jaer te tellen, en zoo voord.

In dien tyd was Roomen in den bloeyendsten staet, en men telde aldaer 2,780,000 ingezetene of poorters; welk getal bovenmaeten groot is om van eene stad bevat te worden. In het zelve jaer als Christus geboren wierd, dede Marcus Agrippa, zwaeger van Octavianus, de stad Keulen aen den Rhyn herbouwen en verbeteren, en gaf haer den naem van Agrippina, zoo eenige schryven.

[p. 27]

Octavianus begiftigde den zoon van Salvius Brabon, genoemd Karel Brabon, wiens moeder eene dogter van Julius Cesars zuster was; hy maekte hem, tot belooning van den getrouwen dienst die hy aen het roomsch ryk bewezen had, bestierder en kapiteyn, en gaf hem boven de landvoogdye van aen de Elbe tot de Schelde, tusschen welke rivieren Braband begrepen ligt, ook het gebied over het land van aen de Schelde tot de Somme, nu bekend onder den naem van Vlaenderen. Karel regeerde met groote magt en voorspoed den tyd van 81 jaeren; en om dat den keyzer Octavianus-Augustus zynen oom was, wierd hy Octavius Brabon genoemd. Hy had twee zoonen, den eenen genoemd Titus, en den anderen Karel. Den eerstgemelden heerschte naer de dood van zynen vader in Germanien en Duringen; hy liet eenen zoon agter, Vespasianus genoemd, die naermaels roomschen keyzer wierd, en met zynen zoon Titus Jerusalem innam en tot den grond verwoeste.

Eenige willen dat Karel Brabon koning van Duringen en mark-graeve des H. ryks was, en dat zyne heerschappye strekte van de Elbe tot de Schelde, en van de vriessche zee tot Vermandois; dat zynen zoon Titus koning in Germanien en Duringen bleef, en Karel, zynen anderen zoon, koning van Agrippina, met het land tusschen den Rhyn en de Schelde, en tusschen de zuyder - zee in Vriesland en het Vermandoissche.