De historie van Belgis

XLIX Kapittel.

Van de oude afkomst der dry verschrikkelyke natien, als Hunnen, Gotthen en Wandalen, die onze en andere landen gekweld hebben.

Wy hebben hier een weynig buyten de baen gerold, gelyk wy nog zullen doen, als of het ons niet leed waere dat wy misdaen hebben, is het dat men misdoen noemen mag het geslagt en de afkomst der hoog-beroemde vorsten op te haelen. Wy zullen den lezer dan voor oogen stellen den oorsprong van zommige andere natien, bezonderlyk dien van de Hunnen, Gotthen en Wandalen, de welke hier en elders groote beroerten en oorlogen verwekt, veel bloed vergoten, ja schier de geheele weireld ontrust en verschrikt hebben. Hier toe zyn wy voornaementlyk beweegd geworden,

[p. 17]

om dat wy hier vooren van de gemelde natien dikwils gehandeld hebben, en dat menigvuldige menschen twyffelen wat volkeren dit geweest zyn.

Aen de Hunnen legt men eygentlyk Hungarien of Hongarien toe, welkers naem genoeg uytwyst dat het den zelven van hun verkregen heeft. Dit land was eerst bewoond van de Pannoniers, volgens wie het Pannonien genoemd wierd; welk volk men voortyds nogtans geene Pannonieren, maer Peonieren noemde. Vervolgens is het ingenomen en bewoond geweest van een volk uyt Scythien, het welk den naem van Hunnen voerde. Daer naer is het gemeld land gekomen onder de magt van zekere eylanders uyt de duydsche zee, genoemd Gotthen, en vervolgens onder die van eenen hoop Longobarden, de welke derrewaerds kwamen uyt het eyland Scandinavia, gelegen in den occeaen. Ten laesten zyn daer ingekomen de Hungeren, van uyt eene bovenmaete koude landstreek in Scythien, Ihurien, anders Hungerland of Hongarien genoemd, een woest en wild gewest, nu onder de schatting der Russen.

Van deze laetstgemelde natie schryft den poolschen schryver Mechovite aldus: de Ihuriers zyn gekomen uyt het land van Scythien, het welk geheel in den noorden onder eene koude lochtstreek ligt. Het is gelegen aen de noord-zee, van de groote stad Moscha, tusschen den oosten en noorden, boven de 500 groote duydsche mylen. Van daer kwamen zy tegen den zuyden in een plat en effen land der Gotthen in Scythien, daer nu ter tyd de Zavolhensersche Tartaren woonen: zy overvielen deze Gotthen, en verdreeven die in Sarmathien.

Naermaels nam eene ontelbaere menigte van dit grouwelyk volk, naer vele bloedige stryden, het land van Hungarien in. Uyt hun is gesproten den grooten en vreeden Attila, koning der Hunnen, die de Hungeren in hunne spraek Ethele noemden, en van den welken in de historien zoo veel geschreven is. Maer om nu eygentlyk van het land van Hungarien te spreken, zal ik van het zelve

[p. 18]

wat wonders verhaelen, dat misschien aen vele nog onbekend is.

Dit koningryk is rondom besloten met negen verscheyde haegen van eyken en alderhande hard hout. Iedere dezer haegen is 20 schreden breed, en even zoo hoog. Zy omringen geheel het land, en tusschen elke haege is eene ruymte van 20 duydsche mylen. Langs den buytenkant zyn zy met groote en dikke foyen beleyd, zoo dat zy in sterkte aen mueren niet moeten wyken, en op de zelve staen boomen en struyken, zoo dat men daer niet ligtelyk over kan klimmen. Binnen elke tusschenruymte dezer negen haegen vind men steden, vlekken en dorpen, waer van zommige wyd van een liggen, en eenige zoo digt by malkanderen, dat het volk van de eene herberg tot de andere kan gehoord worden.

Hunne steden zyn met geweldige mueren omringt, en hebben vele poorten: hunne huyzen zyn kleyn en leeg. De voornaemste steden van dit land zyn: de koninglyke stad Buda of Offen aen den Donauw; Blindenburg, Graar, Presburg en Griesch Weyssenburg, anders genoemd Belgraden, en verscheyde andere nu meest onder het geweld der Turken. Hungarien heeft zeer vischryke rivieren, die op zommige plaetsen zoo overvloedig is, dat men, water scheppende, menigmael een goed deel visch mede schept. Den hungerschen wyn is zeer kostelyk, boven al in het Sinigerland.

Aengaende de oude afkomst der Gotthen, wild Mechovite dat zy magtig plagten te wezen in het asiatisch Sarmatien, voor de komst der Tartaeren in dit land, die aldaer vyf ryken opgeregt hebben. Hy zegt dat dit volk daer, voor de inrukking der gemelde Tartaeren, van hunne nabueren Polucos genoemd wierd, dat is roovende; want de Gotthen overvielen en beroofden op dien tyd (gelyk de Tartaeren nu doen) alle de nabuerige volkeren, de zelve aenvallende gelyk de jagt-honden. Ptolomeus Pheludianus schryft, dat de noordelyke streek die de Tartaeren nu bewoonen, behoord tot de uytdeeling van den dryhoek der noordelyke gulde tee-

[p. 19]

kens, en dat Saturnus met het teeken van den Waterman de zelve beheerschen. Zulks maekt de inwoonders van dien hoek of plaets verschrikkelyk aen andere natien; want den gemelden schryver zegt, dat de gene die agter de landen van Sarmathien en Ascarden woonen, ganschelyk van Saturnus en den Waterman beheerscht worden, waerom zy gemeynelyk boos van aerd zyn en andere menschen haeten, naementlyk de gene die tegenstrydig zyn aen hunne natuer, de welke koud en droog is. Uyt den zelven hoek zyn opgestaen en staen nog grouwelyke volkeren op, die het menschelyk geslagt ontrusten en verdrukken; het welk overeen-stemt met deze voorzegging van den propheet Jeremias: uyt den noorden zal alle kwaed getoond worden. Maer het oorspronglyk land der Gotthen, waer uyt zy van oude tyden met groote magt gekomen zyn, is gelegen aen het koningryk van Zweden, tegen-over Denemerken; van welk land Olaüs-den-Grooten, Saxo Silandricus, Alabius, Jordanes en den griek Dion veel geschreven hebben.

Van gelyken zyn de Wandalen eene grouwelyke natie geweest, die de weireld ook grootelyks ontrust heeft. Mechovite, Plinius, Suetonius, Tranquillus en Cornelius Tacitus schryven, dat de Wandalen een volk uyt Germanien waeren, en het land aen de rivier Wandal bewoonden, die aldus genoemd is volgens zekere koninginne die haer in de zelve verdronk, tot eene dank-offerande aen haere goden voor de overwinningen die zy op haere vyanden behaeld had. Men noemd deze rivier ook Ustula of Visla.

Den gemelden Mechovite wild dat de Wandalen eygentlyk Polaken geweest zyn, en dat zy hun vermenigvuldigt hebben in Silesien, Groot-Poolen, Pomeren, Cassubien en geheel het land langs de germanische zee, tot Westphalen toe, alwaer zy verscheyde naemen voerden, volgens de gewesten die zy bewoonden. Voorders zegt hy dat zy afgestamt zyn van Elisa, zoon van Javan, voordgekomen van Japhet, eenen der zoonen van Noë. Men

[p. 20]

schryft ook van twee gebroeders, Lech en Ezech, daer deze natie en meer andere uyt zouden gesproten zyn. Die hier van breeder willen onderrigt zyn, konnen de werken van Albertus Crantz lezen, die de historie der Wandalen beschreven heeft.