De historie van Belgis

XLV Kapittel.

Van zommige manieren der oude Fransche, anders luydende als in de kapittelen 30, 31, 32, 33 en 34 gezeyd is.

Gelyk 'er by verloop van tyd vele veranderingen voorvallen in landen, steden en gemeynten, aengaende de manier van oorlogen, de staets-bestiering, den godsdienst, de kleeding, enz. aldus is het ook geschied by de heydensche Gallen of Fransche, de welke, boven het geen hier vooren van hun gezeyd is, in zommige tyden nog deze gewoonten gehad hebben, zoo nogtans dat deze tyden niet beschreven staen, ten minsten heb ik die nergens gevonden.

Daer heeft eenen tyd geweest, gelyk verscheyde geloofweêrdige schryvers verhaelen, op den welken in iedere stad van Gallien jaerlyks eenen oversten

[p. 447]

verkoren wierd voor de staets-zaeken, en van gelyken eenen imperator of hoofdman voor den oorlog. Het was niemand geoorloft van het gemeyn voordeel te spreken als in het openbaer. Die den laetsten in de algemeyne vergaederingen kwam, wierd ter dood gebragt. Als iemand in deze vergaederingen eenig gerugt maekte, wierd 'er eenen dienaer met een bloot zweêrd tot hem gezonden, om hem stilzwygendheyd op te leggen.

De wethouders der Gallen gingen zeer kostelyk gekleed: zy droegen goude ketenen aen hunnen hals, en aen hunne armen ringen of arm-banden van het zelve metael. Het gemeyn volk droeg korte wapenrokken: zy waeren toegerust met schilden, lange zweêrden en boogen, die zy zoo behendig wisten te handelen, dat de snelste vogelen nauwelyks hunne scheut konden ontwyken. Naer het avond-mael lagen zy op de aerde uytgestrekt in het strooy.

Byna alle hunne spyzen wierden met melk toebereyd. Zy aten alderhande vleesch, maer meest het geen van zwynen. Hunne verkens wierden in het veld en in de bosschen gevoed. Zy hadden en hebben nog zoo veel schaepen en ander vee, dat zy, zonder hun zelven te kort te doen, geheel Italien met gezouten vleesch konnen spyzen.

Deze volkeren zyn nog spits, hebben meer sterkte als verstand, en behertigen den oorlog veel meer als den akkerbouw. Zy zyn uytnemende vrugtbaer; want eertyds, gelyk voorzeyd is, heeft Gallia Belgica alleen wel 300,000 strydbaere mannen te velde konnen brengen.

Als zy wederkeerden van den oorlog, plagten zy de halzen van hunne peêrden vol hoofden van verslaegene vyanden te hangen, tot een teeken dat zy de overwinning behaeld hadden. Zy staken die ook op spiessen uyt hunne vensters of naegelden die aen hunne deuren; en die 'er de meeste hadden, wierden als zegepraelende helden groote eer bewezen. De hoofden der groote krygsoversten wilden zy niet geven voor veel goud: zy balsemden die om de zelve te bevryden van de bederfenis, en bewaerden die met groote zorgvuldigheyd.

[p. 448]

Het is by deze natie een oud gebruyk goude ketenen en halsbanden te draegen, als ook kostelyke kleederen, gestikt of geborduerd met goud. Hier van maekt Titus Livius in zommige plaetsen gewag, naementlyk als hy schryft van Titus Manlius, by genoemd Torquatus. Dezen eenen twee-stryd aengenomen hebbende tegen eenen vroomen Galler, verwon den zelven op zekere brugge over de rivier Aniënis, nam van het dood lichaem eenen kostelyken gouden halsband en dede dien aen zynen hals. Tot vergelding van deze daed, vereerde hem den roomschen dictator Titus Quintus Penus met eene goude kroon, en beval dat aen hem en zyne naerkomelingen voortaen, van wegen den gemelden halsband, in het latyn Torques genoemd, den eer-titel van Torquatus zoude gegeven worden.

Voorders hadden de Gallen voor gewoonte dat zy de menschen die geschikt waeren om geslagtoffert te worden, van agter in den rug sloegen, en uyt hun gekermsel eene voorzegging van geluk of ongeluk trokken. Ook doorschooten zy zommige van deze ongelukkige op het onvoorziens, waer naer zy die voor de afgoden ophingen, maekende een groot vuer daer onder, en veel vee daer by stellende, tot teeken dat zy voor de menschen en beesten opgeofferd wierden.

Vet en vollyvig zyn, hielden zy voor zoo eene groote schande, dat zy alle vette menschen schouwden. De dikte der jonge lieden wierd van tyd tot tyd gemeten, en de gene die men dikker bevond als zy plagten te wezen, ondergingen eene zekere straffe daer toe gesteld.

eynde van het eerste deel.