|
| |
XXVIII Kapittel.
Van vele vremde teekenen voor Julius Cesars dood, en hoe hy te Roomen in het Capitolium vermoord wierd; van zyne begraeving en andere dingen.
Naer dat Julius den grooten Pompeïus en zynen aenhang ten onder gebragt had, niet tegenstaende dat hy ondersteund wierd door verscheyde vorsten en heeren uyt den oosten, is hy, zoo Vincentius schryft, gekomen op het uyterste van Spagnien, alwaer de kolommen en den tempel van Hercules stonden. Hy vond daer ook het standbeeld van Alexander-den-Grooten in dat land opgeregt, tot teeken dat hy de gansche weireld onder zyn gebied gebragt had. Als hy dat beeld bezigtigde wierd hy bedroefd en beklaegde al zugtende dat hy nog niets merkweêrdigs bedreven had, in eenen ouderdom, in den welken dien griekschen vorst reeds meester van geheel het aerderyk was. Van dien tyd af nam hy het voornemen Alexander-den-Grooten naer te volgen zoo veel als het hem mogelyk zoude wezen.
Korts daer naer te Roomen gekomen wezende, eygende hy hem zig alleen het opperste gebied toe, het welk tegen de zeden en gewoonten der Romeymen was, en hy bestond op zyn eygen gezag alle de ampten uyt te deelen. Om deze reden zwoeren meer dan 60 edele Romeynen zyne dood, die voorgespeld wierd door verscheyde wondere teekenen, gelyk Suetonius schryft, in het boek van de 12 romeynsche keyzers.
Zommige dagen voor de dood van dien vorst, liepen de peêrden, die hy by de rivier Rubicon gesteld
| |
| |
had om het volk over te voeren, al briesschende van de eene plaets nae de andere, zonder te willen eten of drinken. Zekeren waerzegger, Spurina genoemd, vermaende Julius, die de goden offerande wilde doen, dat hy op zyne hoede zoude wezen tegen een ongeval dat hem stond over te komen voor het eyndigen van den 15.den dag van maert. Den 14 der zelve maend kwam op het paleys van Pompeïus zitten een vogelken Regulus genoemd, of en koningsken, met een lauwer taksken in zynen bek; welk vogelken daer verscheurd wierd van verscheyde andere vogelen, die het zelve uyt de bosschagien gevolgd waeren. In den nagt voor dat hy 's morgens gedood wierd, dogt hem in zynen slaep dat hy boven de wolken vloog, en aldaer groote vriendschap en verbond maekte met den god Jupiter. Ook droomde Calphurnia, zyne gemaelinne, dat den gevel van hun paleys met het dak nederstortte, en dat Cesar in haeren schoot doorsteken wierd: op den zelven stond sprongen de deuren en vensters van haere slaepkamer van zelfs open, met zoo een groot gerugt dat men zoude gezeyd hebben dat het paleys instortte.
Ter oorzaek van deze teekenen, en eensdeels om dat hy zig op dien tyd wat onpasselyk bevond, heeft Julius een weynig vertoeft, voor hem nemende uyt te stellen het geen hy met de raedsheeren meynde te verhandelen; maer dewyl Decius Brutus hem kwam verzoeken dat hy den vergaederden raed, die hem reeds lang verbeyd had, niet langer meer zoude laeten wagten, is hy tusschen tien en elf ueren voor-middag nae het Capitolium gereden. Onder wege kwam hem eenen persoon te gemoet die hem eenen brief behandigde, in welken geheel het verraed geschreven stond dat tegen hem beraemd was. Hy mengelde dien brief onder andere die hy in zyn slinke hand hield, even als of hy dien terstond had willen lezen. Mids hy groote voorbereydzelen gemaekt had om de goden offerande te doen, en evenwel niet offeren mogt, is hy in het Capitolium getreden, zyne offerande versmae-
| |
| |
dende en verwerpende, en den waerzegger Spurina bespottende, om dat den 15.den dag van de maend maert nu zoo verre verloopen zynde, hem nog geen ongeluk overgekomen was, waer op Spurina zeyde: heer, het is waer, maer hy is nog niet ten eynde. Inderdaed eer dien dag geëyndigd was, wierd zyne voorzegging maer al te waeragtig verklaerd.
Wanneer Cesar nu in den raed gezeten was, stonden al de gonne die zyne dood gezworen hadden rondom hem, even als of zy hem eer
hadden willen bewyzen. Den eersten die dezen vorst bestond aen te randen, was Cimber Tullius genoemd: hy voegde zig aen de zyde van Julius als of hy hem iets had willen vraegen; en gelyk dien vorst hem antwoorde weygerde, en zig geliet als of hy die wilde uytstellen tot op eenen anderen tyd, vatte hy den zelven met den mantel op beyde de schouders; waer op Cesar riep: dit is geweld dat gy doet! terstond kwam Cassius toegetreden, en gaf hem eene wonde van vooren, een weynig beneden de strote. Alsdan greep Julius den arm van Calca, en doorstak hem met eene yzere greffie; maer terwyl hy hem weêrde om zig te redden, wierd hy met eene andere wonde wederhouden. Ziende dat hy van alle kanten met bloote degens overvallen wierd, omwond hy zyn hoofd in zynen mantel, en bedekte zig met zyne slinke hand van vooren, zyne kleederen nedertrekkende tot onder zyne kniën, om niet onbetaemelyk neder te vallen: aldus gaf hy zynen geest naer dat hy dry-entwintig wonden ontfangen had, niet maer gegeven hebbende dan eenen zugt, te weten: als hy de eerste steek ontfing. Hy had maer 4 jaeren en 7 maenden het opperste gebied gevoerd, van welken tyd hy alleenelyk 5 maenden te Roomen geheerscht had. Zyne dood geviel in het 56.ste jaer zyns ouderdoms. Hy was eenen volmaekten krygsheld, die door het zweêrd ook moest vergaen; somtyds genegen tot brassen met jonge gezellen; eenen vrymoedigen mensch, vrolyk, onkuys en zoo wel ter
| |
| |
tael, dat men twyffeld of hy hier in voor Cicero moest wyken. Vier mael heeft hy de eer gehad van tot Roomen ingehaeld en in zegeprael omgevoerd te worden. Hy heeft vyf lastige oorlogen gewonnen; als den gallischen, daer wy hier alleen van gehandeld hebben; den alexandrischen, den pontischen, den afrikaenschen en den spaenschen. Hy heeft zelve zyne oorlogs-gevallen die hy in Gallien ontmoet heeft beschreven in vyf boeken, de welke Commentaria Cesaris genoemd en van Suetonius en Cicero geprezen worden. Hy schreef menigmael 's nagts het geen geduerende den dag voorgevallen was. Zommige brengen het getal dezer boeken op 6, andere op 8.
Comestor verhaeld, dat het standbeeld van Julius Cesar, het welk te Roomen op de merkt stond, honderd dagen voor de dood van dien vorst getroffen wierd van den blixem, die de eerste letter van zynen naem uytvaegde, te weten: de c; want daer stond Caïus (andere schryven Gaïus) Julius Cesar. Brutus en Cassius waeren de voornaemste oorzaeken van zynen ondergang, hoewel zommige zeggen dat 'er wel 260 persoonen tegen hem zaemengezworen hadden.
Zoo haest Julius dood was, wierd hy verlaeten van alle die daer tegenwoordig waeren: zyn lichaem bleef daer eenigen tyd alleen liggen, tot dat het eyndelyk van dry zyner knegten weggehaeld wierd. In zyn hof gebragt wezende, dede zyne gemaelinne Calphurnia zyne wonden onderzoeken van haeren genees- en heelmeester Austitius genoemd, den welken verklaerde dat 'er maer eene doodelyke wonde was, te weten de tweede, die hy in zyne borst ontfangen had.
Alle die handdaedig geweest hadden in de moord van Julius Cesar, meynden zyne goederen nae hun te trekken, en alle zyne wetten en schriften te vernietigen, op voorwendzel dat hy eenen dwingeland geweest had; maer zy durfden zulks niet bestaen, uyt ontzag voor zekeren raedsheer, genoemd Marcus Antonius. Vervolgens wierd het
| |
| |
dood lichaem van dien vorst, volgens het gebruyk, van zyne vrienden gebragt op eene merkt, die het veld van Mars genoemd wierd, alwaer het met groote eer verbrand is geweest, zyne assche wierd met groote eerbiedigheyd verzaemeld in eene kruyk, en daer naer gesteld in eene plaets daer geheel zyn geslagt begraeven lag; waerom zy Julia genoemd was.
Het gemeyn volk van Roomen toonde groote droefheyd over zyne dood, en dede ter gedagtenis van dien vorst, op de plaets genoemd campus florum, dat is het veld der bloemen, eene kolomme regten van 20 voeten hoog, volgens Vincentius, gehouwen uyt eenen kostelyken steen van Numidien, met dit opschrift: parenti patriae, dat is: den vader des vaderlandsch. Zommige, en onder andere den voornoemden schryver, willen dat zyne assche op deze kolomme te berusten geleyd wierd, en de volgende woorden daer onder gesteld: hier ligt Julius Cesar, den besten en vroomsten van alle de Romeynen. Men meynd dat dit nog de zelve graefnaelde zoude wezen die heden in eenen boek nevens St. Pieters kerk te Roomen staet, en van welke wy in ons 2.de boek, kap. 11, gehandeld hebben.
Des avonds voor dat Julius Cesar doorsteken wierd, was hy in een gastmael, het welk Marcus Lepidus bereyd had: over tafel wierd 'er, onder andere redekavelingen, gevraegd welke dood de zagste was; waer op dien vorst zoude geantwoord hebben: eene haestige en onvoorzienige. Aengaende zyne dood hebben zyne vrienden verscheyde dingen uytgestrooyd. Zommige zeyden, dat hy korts te vooren gezeyd had dat het leven hem eenen last was, en dat hy nae de dood verlangde om dat hy dikmaels krank was, en dat hy daerom weynig agt nam op het geen den waerzegger Spurina en zyne vrienden hem voorzeyden. Andere wilden dat hy zig in de raeds-vergaedering alwaer hy doorsteken was, betrouwd had op zyne spaenjaerden, die hem gewapent met hunne messen altyd bewaerden, gelyk de archiers plag-
| |
| |
ten te doen. Eenige meynden dat hy liever had zig eens in de strikken te geven die hem geleyd wierden, als onophoudelyk in angst en vreeze te leven. Zommige gaven voor dat hy plagt te zeggen: dat zyn leven niet min voordeelig was aen den staet dan aen hem zelven; dat hy onlangs eer en verheventheyd genoeg bekomen had; maer dat het gemeynte naer zyne dood weynig ruste zoude hebben, ja menigmael door onderlinge beroerte en muyterye min voorspoed genieten als ten tyde van zyn leven. Deze en meer andere dingen wierden van Julius Cesar gezeyd.
Naer zyne dood vertoonde haer zeven agtereenvolgende dagen eene comeét, die altyd ten elf ueren scheen op te ryzen. Vele geloofden als dat het de ziel van Julius was, die nu, volgens hun, ten hemel geklommen was; waerom zy hem naermaels onder de goden gerekend hebben. Ten opzigte van deze comeét, verbeeld men hem altyd met eene sterre van agter op het hoofd.
Alle die in deze moord medegewerkt hadden, wierden zoodaenig geplaegt, dat 'er niet eenen van hun was die zyne natuerelyke dood stierf, of dry jaeren daer naer leefde: zy wierden alle van eene geweldige dood overvallen; maer het verging met den eenen niet gelyk met den anderen: zommige verdronken, andere bleeven in den stryd, eenige wierden doorsteken met den zelven degen die zy tegen Julius Cesar gebruykt hadden.
Wy hebben dit aldus in het lang willen verhaelen, op dat men zoude zien dat zelfs de grootste vorsten de strikken niet konnen ontgaen van de gene die op hun leven uyt zyn; want Seneca zegt: de magtige moeten 'er vele vreezen, onder zoo vele duyzende niet wetende wie hunne vyanden zyn. Hier aen konnen vele menschen eene les nemen, te weten de gene die moordaedige handen hebben, aengezien al zulke lieden van Godt zienelyk gestraft worden, naementlyk de gene die durven de hand slaen aen de hoogste magten, gelyk wy hier vooren verhaeld hebben. David, al wierd hy van den ko-
| |
| |
ning Saül doodelyk vervolgd, durfde zulks nogtans niet bestaen; in tegendeel, vreekte hy de dood van den gemelden vorst op den amalechiter, gelyk Josephus getuygd, en die van deszelfs zoon Isboset op Rechab en Baäna, die 'er de oorzaek van waeren, niet tegenstaende dat zy David daer mede eenen gewigtigen en aengenaemen dienst hadden meynen te doen, gelyk men in het 2.de boek der koningen, kap. 1 en 4 leest.
|
|
Auteursrechtvrij