De historie van Belgis

XIII Kapittel.

Van den grooten hongersnood binnen Belgis, hoe de vrouwen voor de derde mael uyt deze stad gezonden wierden, en hoe den koning Andromadas in den stryd bleef.

Naer de overgeving van het kasteel van Phanum Martis, dede Cesar de krygsbenden die hy tegen het zelve gebruykt had nae Belgis trekken, en beval hun te gaen liggen op twee italiaensche mylen van deze stad. Vervolgens dede hy maeken houte torens, katten, rammen en meer andere gereedschappen, als slingers, bylen en boogen. Wanneer dit alles veêrdig was, dede hy zyn leger post vatten aen de noordzyde van Belgis, op den kant van het water, en hy zelve ging liggen op zekeren berg, den Kasteel-berg genoemd, 2000 stappen van de gemelde stad gelegen. Eenige vermoeden dat dit den Cassel-berg zoude wezen; want deze naemen schynen wel over-een te komen, dog daer is een

[p. 342]

merkelyk verschil tusschen hunnen afstand van Belgis. Andere willen dat dien berg verder van de stad lag; maer dat Julius zyn volk 2000 stappen of twee italiaensche mylen van de zelve dede legeren. Den berg die den romeynschen veldheer tot zyne legerstede verkoos, was eene sterke plaets, rondom besloten met diepe valleyen, uytgenomen den weg om nae Belgis te gaen; want langs die zyde was een uytgestrekt plat land. Hy dede daer eenen dyk opwerpen, wyde en diepe gragten delven, en eene sterke poort maeken, die nu St. Martens-brugge genoemd word, zoo eenige willen.

Niet lang daer naer wierd den hongersnood binnen de stad Belgis zoo groot, dat de moeders gedwongen waeren hunne kinderen te eten. Als die van Phanum Martis, die nu onzydig waeren, dit hoorden, zonden zy door den onderaerdschen gang, aen de uytgehongerde al den lyftogt die zy konden bekomen; maer dit konde weynig baeten, naedemael het land onbezaeyd, beroofd en uytgeteêrd was, en zoo wel de Romeynen met hunne bondgenooten, die daer langen tyd in groote menigte gelegen hadden, moesten voeden, als de ingezetene des ryks van Belgis. Alsdan hield den koning Andromadas met zyn volk raed, en daer wierd onderling besloten dat men een groot getal vrouwen uyt de stad zoude doen gaen, benevens alle de jongens van twintig jaeren en daer beneden. Dus wierden 'er uytgezet 16,000 zoo vrouwen als kinderen; andere schryven 8000 vrouwen en een diergelyk getal kinderen. Hunne overste waeren de zoonen van Andromadas, van de welke hy den oudsten, genoemd Flandebertus, tederlyk beminde. Van dezen Flandebertus zyn de landen omtrent de zee gelegen eerst Vlaenderen genoemd; want zy voerden te vooren den naem van Morinen, Menapien, Gordunen, Pleumosinen, ten deele Nervien, enz. gelyk wy in ons vierde boek zullen aenwyzen.

De voorzeyde vrouwen en jongens uyt Belgis getrokken zynde, niet zonder groot geween, gezugt en gekerm, wierden van hunne kapiteynen

[p. 343]

geleyd door de neder-broeklanden en bosschagien, tot dat zy kwamen aen de zee onder de heerschappye der Morinen of Terouaners. Zy gingen niet daer hunne landgenooten eertyds gegaen waeren; want dit gewest had hun niet alle konnen voeden: zy bleeven dus in Opper-Vlaenderen, en lieten de gene die te vooren uyt Belgis gezet waeren, vermenigvuldigen in Neder-Vlaenderen, in Braband, Holland, Gelderland en Zeeland. Zy groeyden daer merkelyk aen, en stigtten op den zeekant twee steden, de eerste genoemd Rodenburg, nu Ardenburg, de andere genoemd Oudenbosch. Wy vinden ook dat zy nog eene andere stad bouwden, die zy Belgis noemden, ter gedagtenis van de gene daer zy uyt gekomen waeren. Vele vermoeden dat dit nog Bavay in Henegouw is. Dit zoo zynde, zouden 'er in deze landen vier steden geweest hebben die men Belgis noemde. Ook is 'er in eene spelonk omtrent Bavay gevonden eenen man zittende aen eene tafel, daer vremde geld-specien op lagen. Dezen man, den welken in stof viel zoo haest men hem aenraekte, kan eenen der edele van dit nieuw Belgis geweest zyn. Dit was de derde uytzending der belgische vrouwen en onverdedigende persoonen.

Andromadas, koning van Belgis, ziende den afgrysselyk hongersnood die binnen zyne hoofdstad heerschte, en aenmerkende de groote menigte der Romeynen die de zelve belegerd hielden, wierd zeer bedroefd van hert, en dede in het openbaer eene aenspraek tot al het volk, zeggende: ‘edele heeren, gy ziet den toestand van onze stad, die in zoo groot gevaer is, dat wy tot niemand onzen toevlugt weten te nemen dan tot de goden, die onze voor-ouders vertoornd hebben, zoo dat wy nu de straffe van hunne boosheyd moeten draegen. Laet ons dan de goden roepen, of zy ons misschien nog wilden helpen. Laet ons geene hulp verhopen van de omliggende steden, die onze bondgenooten plagten te wezen; want zy zyn ons nu allegaeder afgeweken. Eenige hebben hun vrywillig aen de Romeynen over-

[p. 344]

gegeven; andere zyn van hun met geweld ingenomen en verwoest; zoo dat wy ons aen alle zyden besloten vinden. Laet ons ook niet betrouwen op onze kragt, want wy zyn grootelyks verzwakt. Wy hebben ook geene genaede van Julius Cesar te verwagten; want hy is geenen dienaer van onze goden. Laet ons dan hopen in onzen goedertieren god Belus; want wy zyn niet beter als onze voor-vaderen, die voor de wetten en de eere der goden gestreden hebben, en gestorven zyn voor het gemeene-best. Daerom, bid ik u, laet ons ook eerlyk sterven; want het waer beter dood te zyn dan ons volk in zoo groote ellende te zien. Indien iemand vervaerd is, dat zy van ons vertrekken, men zal den onderaerdschen weg openen voor alle die uyt de stad begeêren te gaen; maer als zy in andere landen komen en daer vrede genieten, dat zy dan de goden voor ons offerande doen. Ik ben bereyd om den eersten myn lichaem ten besten te geven tegen onze vyanden, en zoo wie met my sterven wild, dat hy zig gereed maeke om my te volgen.’

Nauwelyks had den koning deze reden geëyndigd, of daer ontstond een vervaerlyk geschreeuw en gehuyl onder het volk, en elk haeste zig om eerst tegen de vyanden uyt te trekken; maer Andromadas gebood hun te zwygen: vervolgens koos hy 'er zommige uyt den hoop die hem best behaegden, om hem te vergezellen, en liet de andere daer om de stad te bewaeren. Hy trok dan uyt aen het hoofd van 20,000 strydbaere mannen, schikte die in order zoo rond als eenen kloot, en ging aldus het vyandlyk leger aenvallen. De Belgen droegen hun in dien stryd zeer kloekmoedig, even als hongerige leeuwen die eenen roof vervolgen; en zy braken al vegtende door de romeynsche schaeren, tot aen de tente van Julius. Als den koning van Belgis dien veldheer zag, hefte hy zyne knods op, en sloeg zoo vreedelyk onder de Romeynen, dat Cesar zelve vervaerd wierd; maer als

[p. 345]

hy den kleynen hoop van de Belgen aenmerkte, gaf hy zyne krygslieden moed en vermaende hun om vroomelyk te stryden, het welk zy allegaeder deden.

Naer eenen vreeden en langduerigen stryd bleef Andromadas daer dood, en voor den ondergang der zonne wierden verslaegen alle die met hem uyt Belgis gekomen waeren; welkers getal, volgens zommige, tot 34,000 mannen beliep. Dit waer 14,000 meer als wy te vooren gezeyd hebben; maer het kan gebeuren dat deze hunnen koning naderhand gevolgd zyn en zig onder den hoop vermengeld hebben. Van den kant der Romeynen bevinde ik dat 'er dood bleeven 37,000 mannen. Eenige boeken melden dat den koning van Belgis Cesar met zyne knods ter aerde sloeg, en hem zekerlyk van het leven zoude beroofd hebben, waer 't dat zyne lyfwagt hem uyt dit gevaer niet verlost had. Des nagts ging Julius omtrent eene italiaensche myle van het slagveld liggen, om den stank der doode lichaemen te vermyden, en bleef zig daer met zyn volk uytrusten.

Wanneer de tyding van deze nederlaeg binnen Belgis kwam, veroorzaekte zy daer een onuytsprekelyk misbaer: de vrouwen wierden als raezende over het verlies van hunne mannen, en liepen uyt de stad, om hunne doode lichaemen te gaen zoeken. Het lichaem van den koning wierd ingehaeld, en van zyne onderdaenen jammerlyk beschreyd. Naer dat zy het genoeg beweend hadden, wierd het verbrand, volgens de gewoonte van het land. Vele heeren en vrouwen begaven zig mede in het vuer, om met dien vorst nae de andere weireld te gaen, alwaer zy met hem van de goden hoogelyk hopten verheven te worden; want zy hadden hem ten tyde van zyn leven groote eerbiedigheyd bewezen, niet alleen als koning, maer ook als archidruïdes of prins der priesteren.