De historie van Belgis

IX Kapittel.

Van verscheyde springreyzen die de Belgen voorspoediglyk op de Romeynen deden, en ook de belgische vrouwen.

Die van Belgis aenmerkende den staet daer zy in waeren, en dat zy zig nu zonder koning bevonden, mids Ursarius den ouden van de Romeynen verslaegen was, vergaederden alle de edele, kapiteynen, ouderlingen en wyze van de stad, en

[p. 326]

zeyden in het openbaer dat het billyk en goed was, dat zy in zulk eene netelagtige tydsomstandigheyd weder eenen koning verkoozen. Zy stelden alle dingen in order, en gingen tot Ursarius, zoon van hunnen overledenen opper-vorst, hem biddende dat hy die eer en weêrdigheyd wilde aenveêrden. Ursarius maekte zyne ontschuld, zeggende dat hy daer toe niet diende om twee oorzaeken: ten eersten, dat hy te jong was en te weynig verstand bezat om dien zwaeren last op zig te nemen; ten tweeden, dat hy van een geslagt was daer de goden op vertoornd waeren. Om deze tweede oorzaek ontsloegen zy hem. Ten laesten zeyde dien jongen vorst: daer is onder ons eenen gemeynen man, genoemd Andromadas, goed en deugdzaem van leven, kloek van verstand en wys van raed. Hy is van het bloed der oude hooge priesteren, en gaet alle andere in wysheyd en kloekheyd te boven; dus is het billyk dat men hem, in den toestand daer wy nu in zyn, tot deze weêrdigheyd verheffe. Als de vergaedering en den raed van Belgis dit hoorden, stemden zy daer in toe en maekten Andromadas koning.

Naer het eyndigen der plegtigheden, ging den nieuwen monarch in eenen tempel alwaer hy de hulp der goden aeuriep, en zynen oudsten zoon slagtofferde ter eer van den afgod Mars, op dat hy hem de vyanden van zyn ryk zoude laeten overwinnen. Vervolgens dede hy onderzoek wegens de levens-middelen die in de stad waeren: hy vond nog koorn in overvloed, en het koninglyk paleys van alles wel voorzien. Voorders dede hy 's nagts uyt de stad gaen alle de kranke lieden, alle de jongelingen zonder baerd, en een groot getal vrouwen en kinderen, die voor het meeste deel daer in gebleven waeren tegen het gebod van den koning Ursarius.

Deze trokken al weenende over de Schelde, reysden tot omtrent Morinum of Therouauen, alwaer Vlaenderen nu is, en gingen woonen in wildernisen en andere woeste plaetsen, alwaer zy gebleven

[p. 327]

en met 'er tyd aengegroeyd zyn tot een groot en magtig volk. Zy verkoozen, ten tyde van den keyzer Leo, tot hunnen hoofdman zekeren Odearius, met den welken zy in Lombardien en voord in Italien trokken, alwaer zy de stad Roomen en de omliggende landstreken veroverden en de zelve veertien jaeren bleeven bezitten, zoo Martinus verhaeld in zyne historie der keyzeren. Dit gebeurde in het jaer Ons Heeren 460, als de Hunnen, Gotthen en Wandaelen Italien kwelden. Den gemelden Leo was den zes-en-vyftigsten roomschen keyzer, en den eersten constantinopolitaenschen die naer Mercianus in het ryk volgde.

Hier diend aenmerkt te worden en het is ook zeer waerschynelyk, dat deze afstammelingen der Belgen, Italien alleen niet veroverd hebben, maer zig tot deze krygsverrigting met de voornoemde natien tegen de Romeynen vervoegd hadden.

Naer dat den koning Andromadas zig van dien onnutten hoop ontmaekt had, benoemde hy kapiteynen en stelde zyn volk in order. Hy verspreyde een deel der vrouwen die niet uytgetrokken waeren door de geheele stad, en dede alle plaetsen sterk maeken om de Romeynen kloekelyk te wederstaen, Julius nam van zynen kant ook alle de noodige maetregelen: hy liet alle slag van tuygen maeken om steden en sloten te beklimmen, als storm-rammen, enz. en onder ander vier houte torens die op raderen liepen en acht voeten hooger waeren als de mueren der stad.

Wanneer de Romeynen de mueren van Belgis tot op 200 treden genaederd waeren, trok den kapiteyn Quintus Curius, op bevel van den koning, des nagts met zyn volk uyt, en overviel onvoorziens de krygsbenden daer Cotthones en Antonius het opzigt over hadden. Het getal der gene die uyt de stad gekomen waeren beliep omtrent 8000 mannen: zy hadden poppen gemaekt van kalk en solfer, te zaemen gemengeld met olie; daer staken zy het vuer, en verbrandeden aldus de tenten, houte torens en ander oorlogsgetuyg

[p. 328]

hunner vyanden. Vervolgens namen zy al den buyt die zy konden krygen, en keerden daer mede weder binnen de stad. Als Julius, die niet verre van daer lag, de vlammen zag opgaen en het gerugt hoorde, kwam hy haestelyk derrewaerds om te helpen de gene die in nood waeren.

Eenigen tyd daer naer dede den gemelden Quintus Curius eenen anderen uytval met eene talryke bende ruyters, en bevogt de Romeynen zeer dapperlyk. Naer eenen langduerigen en bloedigen stryd trok hy weder nae de stad, op zyne spies hebbende het hoofd van Lucius, zoon van Antonius, eenen hertog en voornaemen kapiteyn van het vyandlyk leger. Die van Belgis nagelden dit hoofd voor eene der poorten van hunne stad. Andere schryven dat zy het op de mueren staken. Cesar was over dit verlies ten uyttersten bedroefd: hy zond boden tot alle de steden die onder hem stonden, om hun te belasten van hem zonder uytstel krygsvolk toe te zenden.

Wanneer Andromadas 's morgens vroeg zag hoe voorspoedig alles vergaen was, gebood hy dat men alle de vrouwen die binnen de stad gebleven waeren in vier partyen zoude verdeelen, elke party van 10,000; dat iederen van de vier kapiteynen eene van deze bende onder zyn opzigt zoude nemen, en de zelve met hem ten stryde laeten trekken. Voorders dede hy tot al het volk de naervolgende aensprak: ‘ô gy dappere en vroome mannen! gy mogt wel aenmerken en overleggen hoe strengelyk wy belegerd zyn van de vreede Romeynen, onze doodelyke vyanden, de welke hun leger alle dagen konnen vermeerderen, en als zy eenen man verliezen, zy krygen 'er honderd in de plaets. Maer eylaes! de fortuyn is ons tegen; dus vinde ik geraedig, dat wy mannelyk tegen hun uyttrekken, hun bestryden, en, met de hulp der goden, verslaen, eer zy nog meerder onderstand krygen. Wy hebben besloten den aenstaenden nagt uyt te zenden twee kapiteynen, met de ruyteryen en de vrouwen die hun bevolen zyn,

[p. 329]

Odomarcus, zal het opperste bevel over dit volk voeren, en in de eerste nagt-waeke uytgaen om de vyanden te overvallen. In den zelven tyd zullen nog twee andere kapiteynen, met ruyters en vrouwen die onder hun behooren, langst eenen anderen kant van de stad eenen uytval waegen, en alzoo de krygsbenden van Labienus aenranden. Voorders zal den opper-kapiteyn Galba het heyr der Romeynen al eene andere zyde bespringen.’

Dit aldus beraemd zynde, vermaende Andromadas zyn volk om zig dapperlyk te draegen. Als den nagt en de bestemde uere gekomen was, trok Odomarcus eerst uyt, en bestormde zoo dapperlyk de krygsbende, daer Julius zelve het bevel over voerde, dat hy dien veldheer in zyne tente zoude verslaegen hebben, bad zyn tienste legioen hem van de dood niet verlost; Cesar dit gevaer ziende, was niet beschroomd, maer riep met luyder stem, dat zyn volk hun kloekelyk moesten verweêren; doch eer het leger geheel ontwaekt was, waeren 'er reeds 2000 Romeynen gesneuveld. In dezen aenval wisten ook vele van de Romeynen, door de duysterheyd van den nagt, niet wie hunne vrienden of vyanden waeren. De belgische vrouwen verbrandeden de wagens, houte torens, tenten en al het ander oorlogsgetuyg dat zy vonden; zoo dat het vuer geheel het heyr verlichte en van zeer verre konde gezien worden

Ter zelver uer viel Galba barselyk op de krygsbende van Labienus, en dede onder de zelve eene groote moord. De naestgelegene schaeren, niet wetende wat 'er in het leger van dien kapiteyn te doen was, kwamen haestelyk derrewaerds geloopen. In dien nagt deden de Belgen eene afgrysselyke slagting onder hunne vyanden. Hier naer verzaemelden Odomarcus en Galba hun volk, en keerden zegepraelende binnen de stad Belgis, gelaeden met eenen ryken buyt.

Julius des anderendags ondervindende wat groote schaede hy geleden had, was zeer droevig over de dood van zoo veel volk. Hy maekte weynig zwae-

[p. 330]

righeyd in zyn krygstuyg; maer het speet hem dat het van vrouwen in brand gesteken was. Naer dat hy den overschot van zyn heyr verzaemeld had, brak hy op van de plaets daer hy gelegerd was, en ging liggen op den berg van Pan, gelegen op de plaets alwaer nu Bergen in Henegouw staet of daer omtrent. Maer de historie-schryvers maeken ter dezer gelegendheyd geen gewaeg van de stad Servien, gestigd door den koning Servius, het welk doet vermoeden dat zy op dien tyd van eenige natien hernaemd of verwoest was; want daer zyn in deze landen vele oorlogen en inrukkingen van wilde volkeren voorgevallen, die niet omstandig beschreven staen, ter oorzaek dat de gemelde landen somtyds woest en verlaeten geweest hebben. Zederd de stigting van Servien tot op heden zyn 'er meer als 500 jaeren verloopen, geduerende welken tyd vele veranderingen konnen gebeurd zyn, daer wy geene kennis van hebben; want het is nog wonderbaer dat wy zoo veel van onze oudheyd konnen bewyzen, het welk alle lauden niet vermogen te doen.

Naer dat Cesar zig op de voornoemde plaets nedergeslaegen had, dede hy rond de zelve diepe en wyde gragten delven, en liet houte torens en ander oorlogsgetuyg maeken, in afwagting van hulp uyt Roomen. Ondertusschen doorreysden die van Belgis alle hunne provintien, tot het verzaemelen van levens-middelen en allen anderen voorraed. Alsdan kwam hun eenig volk ter hulp van over de Maes en den Rhyn, benevens eenen hoop Zwitsers, Saxen en Swaven. Deze versterking wierd binnen de stad Belgis met groote vreugd ontfangen, en maekte op dien tyd het vyftiende deel van haere krygsmagt uyt.