De historie van Belgis

XXXII Kapittel.

Van de groote en schroomelyke moord die Caïus Marius met de Romeynen dede in twee stryden tegen de Cimbren, Duydsche en Gallen, en van de standvastigheyd hunner vrouwen.

Den burgemeester Caïus Marius, van wegens de Romeynen tegen de Cimbren en andere woeste natien geschikt zynde, zogt hun meer door schalkheyd als met geweld te overwinnen. Hy wilde Leo niet aenstonds bevegten; maer hield zyn volk te velde in beschanzingen, tot dat de vervaerlyke en vreede oploopen der Cimbren wat verflouwd waeren. De Cimbren en Menapieren, met hunne bondgenooten, besprongen de Romeynen tot dry verscheyde reyzen, hun daer door meynende te praemen om uyt hunne beschanzingen te komen en hun slag te leveren; maer ziende dat zy geen voordeel deden, staekten zy hunne oploopen en bestormingen, en vraegden de Romeynen spotsgewys of zy hun met eenige bodschappen te belasten hadden voor hunne vrouwen die te Roomen waeren; want zy hielden zig verzekerd van deze stad in te nemen, en verdeelden zig ten dien eynde in dry benden. Ook was hunne menigte zoo groot, dat het land daer door uytgemergeld wierd; zoo dat zy zig noodzaekelyk moesten verdeelen, om geen gebrek aen levens-middelen te hebben.

Een heyr van 300,000 mannen begaf zig in

[p. 274]

aentogt nae Provencen; maer Marius sneed hun den weg af, hun belettende door het gebergte te trekken; en omtrent de stad Aken, in het voornoemd landschap, alwaer de Cimbren hunne tenten langs eene rivier geslaegen hadden, legerde den gemelden burgemeester niet verre van hun. Mids de Romeynen klaegden dat zy en hunne peêrden van dorst stierven, zeyde Marius: ziet daer eene rivier met goed water, zyt gy mannen van oorlog, zoo moet gy die verkrygen en winnen door het scherp van uwe spiessen en het snyden uwer zweêrden. Nauwelyks had hy deze woorden geëyndigd, of zyne soldaeten, van den nood eene deugd maekende, vielen den vyand aen. Het voetvolk trok vooruyt, met pyken, hallebaerden en ander geweêr, en de edelmannen volgden in goede order. Daer wierd van beyde de kanten wonderlyk, vreezelyk en vueriglyk gevogten; maer de Cimbren moesten ten laesten wyken, en bleeven aldus voor de eerste mael overwonnen. Mids de Romeynen het slagveld behielden, hadden zy ook de rivier in hunne magt, en konden zig ververschen; maer ter oorzaek van de uytnemende bloedstorting die 'er geschied was, dronken zy, uyt grooten dorst, zoo wel bloed als water.

Eenige zeggen, dat Marius zyne krygslieden vrywillig dorst liet lyden, op dat zy hunne vyanden te vueriger zouden bestryden, geenen anderen middel ziende om zig te konnen laeven.

Vier dagen daer naer, als beyde de legers wat uytgerust en ververscht waeren, wierd 'er eenen tweeden stryd aengegaen, in den welken beyde de partyen zig van den opgang der zonne tot den middag zoo mannelyk droegen, dat men niet wist wie won of verloos; maer naer dien tyd kreegen de Cimbren, vermoeyd door de groote hitte, de nederlaeg, en wierden verslaegen tot der zonnen ondergang. Zy lieten in dien slag 200,000 doode en 80,000 gevangene, en omtrent 30,000 ontsnapten de handen der Romeynen by middel van de vlugt. Theutobocus, kapiteyn van eene bende

[p. 275]

Cimbren, droeg zig zeer dapperlyk: hy was in de krygskonst zoo wel geoeffend en zoo gezwind, dat hy, gelyk zommige schryven, over dry of vier peêrden te gelyk sprong; maer hy wierd ten laesten zoo magteloos, door de wonden die hy ontfangen had, dat hy kwaelyk op zyn eygen peêrd konde geraeken, om zyne behoudenis in de vlugt te zoeken. Hy wierd agterhaeld van de Romeynen, die zig over de groote van zyn lichaem en over zyne kloekmoedigheyd verwonderden; want naer dat zyn peêrd onder hem gedood was, hield hy zig nog zeer dapperlyk te voet, en verweêrde zig zoo lang hy konde. Hy ging in grootheyd van gestalte (zoo eenige zeggen) te boven alle kolommen die geregt waeren tot gedenkteekenen der overwinningen; maer overvallen door de groote menigte zyner vyanden, wierd hy eerlyk in het veld verslaegen. Aldus was het een deel der Cimbren ten onder gebragt, niet zonder grooten arbeyd, menigvuldige doode en gekwetste van den kant der Romeynen. Bocatius zegt, dat dien slag voorviel omtrent de wateren van Serien, en dat Theutobocus, koning der Cimbren, die zeer schoon van gestalte en hooveêrdig was, van Marius gevangen gehouden wierd, en bewaerd om zyne inhaeling binnen Roomen te verheerlyken. Vincentius noemd dien vorst Herodianus.

De optelling van Eusebius aengaende de verslaegene en gevangene, komt overeen met de gene die wy hier vooren opgegeven hebben; het welk nogtans een verschrikkelyk getal is. Het geen ook zeer verwonderensweêrdig is, is, dat de cimbrische vrouwen, ziende dat zy van het gezelschap hunner mannen beroofd waeren, dat zy in dienstbaerheyd zouden moeten leven, en van de overwinnaers misbruykt worden, tot schande en kleynagting van hun geslagt en hunne eer, zig ten getalle van 300, alle van de edelste, voor den burgemeester Marius vertoonden, hem biddende dat hy, indien hy hun in het leven wilde behouden, niets zoude laeten ondernemen tegen hunne zuyverheyd, maer hun

[p. 276]

doen vervoeren nae eene veylige plaets, alwaer zy de maegden en religieuzen van de tempels der godinnen Ceres en Vesta mogten dienen; maer mids hy hun verzoek geweygerd en daer-en-boven van de bediende van den gemelden veldheer verstooten wierden, doodden zy zig zelven den naervolgenden nagt allegaeder, benevens hunne kinderen, want zy hadden liever te sterven, als schandelyke slaevinnen der moedwillige Romeynen te zyn.

Bocatius zegt in beyde zyne boeken van de doorluchtige mannen en vrouwen, dat den voormelden stryd gebeurde tegen de Duydsche, en niet tegen de Cimbren; maer dien schryver wist waerschyuelyk niet dat zy alle onder eenen naem begrepen wierden.