De historie van Belgis

[p. 270]

XXXI Kapittel.

Hoe de Tongersche, Belgen en vele andere Natien, met eenen naem Cimbren genoemd, uyt hunne Landen tegen de Romeynen getrokken zyn, en groote overwinningen op de zelve behaeld hebben; en wie deze Cimbren waeren.

Leo, zoon van Menapius, den twingtigsten prins van Tongeren, regeerde dry jaeren. In het eerste jaer zyner regering, om te volkomen aen den eed die hy en zyne broeders aen hunnen vader gedaen hadden in den tempel van Mars, maekte verbond met de nabuerige volkeren, als de Duydsche, Zwitzers, Oosterlingen, Vrieslanders, Denemerkers, Henegouwers, Namensche, Luykenaeren en Vlaemingen, die op dezen tyd voor het meeste deel andere naemen voerden, maer alle met eenen naem Cimbren genoemd wierden. Met alle deze natien trokken Leo en zyne broeders, te velde tegen de roomsche burgemeesters Silanus, Manlius en Cepio, die alle verslaegen of op de vlugt gedreven wierden. Voorders zegepraelden zy over het leger van Eneüs Aurelius Scaurus, den vierden roomschen veldheer die tegen hun afgezonden was: hy wierd in den stryd gevangen en vervolgens doorsteken van zekeren koning genoemd Bolus. In de voorzeyde veldslagen wierden meer dan 80,000 romeynen gesneuveld en wel 40,000 gevangen, zoo dat 'er zig maer tien mannen ontkwamen, die de tyding van deze nederlaeg te Roomen bragten. Den buyt die de overwinnaers behaelden was zoo groot, dat zy daer van een merkelyk deel moesten agterlaeten, naer dat zy al het land daer omtrent bedorven en verwoest hadden tot aen de rivier de Rhône. Zy droegen eenen zoo vinnigen haet en nyd tegen de Romeynen, dat zy zonder genaede wel 5 of 6000 krygs - gevangene aen boomen hingen. Zy

[p. 271]

toonden in dien oorlog eene zoo groote grimmigheyd tegen deze natie, dat zy van den buyt op de zelve behaeld niets wilden behouden: zy wierpen al het goud en zilver in het water, braken de wapens en oorlogs-gereedschappen, verstroeyden het peêrde-getuyg, verdronken de peêrden en hingen de gevangene aen boomen, gelyk voorzeyd is; aldus behielden de overwinnaers niets van den roof, en daer geschiede aen de overwonnene geene bermhertigheyd.

‘Hier uyt, zegt Orosius, in zyn 5.^o boek, kap. 9, blykt de vreedheyd en vervaerlykheyd der Germaenen, Gallen en Belgen, in het stuk van oorlog; en gelyk Cicero schryft in het 1.^c boek der Officien; kap. 14, de Romeynen oorlogden met de Celtiberen (een vreed, sterk en strydbaer volk in Spagnien, van de Gallen afstammende), en met de Cimbren als hunne vyanden, niet om te zien wie van hun heerschappen zoude, maer of de Romeynen zouden uytgeroeyd worden, of zy; maer tegen de Latynen, Sabinen, Samniten, Carthagensers en Pyrrhus, wierd gestreden om de heerschappye.’

Naer de voormelde nederlaeg, waenen de Romeynen grootelyks bevreesd dat de Cimbren in Italien zouden komen en dit land verwoesten. Zy benoemden diesvolgens tot burgemeester Caïus Marius, die een weynig te vooren den koning Jugurtha overwonnen had. Hy is eenen der grootste krygshelden geweest die Roomen oyt gehad heeft, zegt Carion, en heeft tot in het derde jaer met deze barbaeren te doen gehad. Bocatius schryft dat dezen Marius van zeer geringe ouders voordgekomen was, te weten van eenen timmerman van Arpium, eene oude stad der Volsken. Naer dat hy met zynen vader eenige jaeren den kryg gehanteerd had, wierd hy in de oorlogs konst allengskens doordronken, en geraekte eyndelyk tot zoo hoogen staet, dat hy burgemeester van Roomen wierd, door den haet, zegt den voornoemden schryver, die het gemeen volk tegen de edele droeg, ter

[p. 272]

oorzaek dat zy zig van den koning Jugurtha en andere met geld en geschenken lieten omkoopen. Hy wierd eerst belast met den oorlog tegen die van Numidien, die hy op eene roemrugtige wyze ten eynde bragt. Vervolgens moest hy zyne mannelyke daeden toonen tegen de Cimbren, Tigurinen, Barbaresschen en meer andere vreezelyke en vreede natien, die Italien kwamen bespringen; welke volkeren, zoo den meer gemelden Bocatius meynd, uyt hunne landen verjaegd waeren niet door het geweld der wapenen, maer door de overstrooming der wateren. Men leest dit nog by andere schryvers, en het is ook geloofweêrdig; want daer wierden alsdan weynige of geene dyken gevonden. Om deze reden vertrokken zy uyt hunne landen met vrouwen, kinderen en huysraed.

Aengaende de Cimbren, schryft Carion dat het eygentlyk Duydsche geweest zyn; het welk den naem van Cimbrica Chersonesus uytwyst: aldus noemd men het land van Holsatien en Denemerken, dat daer aen strekt. Den naem van Cimeri of Cimbri heeft de zelve beteekenis, en komt voord van Gomer, zoon van Japhet, die de landen agter Thracien tegen ons over, alwaer nu de Liten en Lyflanders woonen, eerst bevolkt heeft. Homerus heeft van de Cimeri ook geweten; want Thracien en alle de omliggende landen hebben aen de Grieken genoeg bekend geweest. Den naem van Cimbrica is Holsatien en Denemerken bygebleven; maer de volkeren die tegen het oosten en Thracien woonen zyn naermaels Gotthen genoemd. Voorders hebben wy gezeyd dat de Teutonen of Duydsche zig met de Cimbren vervoegden. Het was eenen grooten hoop volk uyt alle de gewesten van Duydschland, ten getalle van omtrent de 300,000 mannen: zy verdeelden zig in twee benden, waer van de eene in Italien en de andere in Gallien trok; maer als zy de Romeynen wilden aenranden, kwamen zy weder by-een.

Zommige schryven dat Cimber, zoon van Thuringus en zevensten prins van Tongeren, aen de

[p. 273]

westzyde dezer stad eene poorle dede bouwen, genoemd Porta Cimbrea, waer van den naem Cimbri onder de Vlaemingen en Brabanders zoude gekomen zyn, en men meynd dat den voorzeyden Thuringus het land van Duringen aldus genoemd heeft. Daer is geenzins aen te twyffelen of Tongeren heeft eene groote heerschappye gehad, bezonderlyk in dien tyd.