|
| |
| |
| |
VIII Kapittel.
Van Bruno en Aganippus, den eersten van dien naem, en Aganippus den II, Koningen van Belgis; van Leyer, Koning van Britanien, en van de stad Jerusalem.
In het jaer der weireld 4225 of daer omtrent, regeerde in Italien, binnen de stad Alba, als zevensten koning Capus Silvius, en zyne regering duerde 29 jaeren. Dezen vorst stigtte de stad Capua, daer Titus Livius van schryft. Zommige betwisten hem de eere dezer stigting, maer zy schynen ongelyk te hebben; mids dat 'er ten tyde van Julius Cesar in de aerde gevonden wierd eene metaele tafel, in de welke in grieksche letteren gegraveerd stond, ‘dat Capus, die de stad Capua gebouwd had, daer begraeven lag; en dat als zyn gebeente ontdekt zoude worden, eenen van Julius eygen geslagt hem zoude ombrengen.’ Het welk alzoo gebeurde, gelyk den kleynen Fasciculus zegt. Op dien zelven tyd trok Bruno, koning van Belgis, met groote magt tegen het eyland van Britanien, nam het zelve in naer eenen zwaeren en langduerigen oorlog, en bragt deszelfs inwoonders onder schatting, naer alvooren hunnen koning Leyer verjaegd te hebben. Hy plonderde daer twee steden, te weten Triovantum en Ebrancum; en den buyt die Ebrancus, koning van Britanien, voortyds op de Morinen en Ruthenen gemaekt had, bragt hy uyt deze twee steden dobbel weder: hy nam Neptunus, den god van Triovantum, weg en voerde hem over nae Belgis, benevens zynen autaer en alle de juweelen.
Van gelyken bragt hy de Albaenen of Schotten onder tribuyt, als ook Ibernien of Irland. In het wederkeeren beroerde Neptunus (gelyk deze dwaeze heydenen meynden), om dat deszelfs beeld uyt
| |
| |
zyne plaets vervoerd was, zoodaenig de zee, dat het schip daer den koning van Belgis op was verging, zoo dat hy benevens veel edellieden verdronk. De andere vaertuygen wierden verstroeyd, dog kwamen eyndelyk nog behouden te Belgis.
Den koning Bruno aldus verongelukt wezende, droegen de Belgen het ryk op aen deszelfs zoon Aganippus. Dezen vorst wierd van zyn volk de huyd afgetroopt om dat hy overspel begaen had, en had tot opvolger zynen zoon, insgelyks Aganippus genoemd.
Ten tyde van Agrippa Silvius, die naer Tiberius Silvius te Alba koning was, heerschte te Belgis eene groote dierte, veroorzaekt door de menigte pelgrims die dagelyks uyt alle gewesten tot de goden dezer stad in bedevaerd kwamen, en welkers getal zoo merkelyk toenam dat het land hun niet meer konde onderhouden; zoo dat die van Belgis geraedig vonden eenige van hunne goden nae andere plaetsen buyten de stad te voeren. Het beeld van Mercurius wierd nae Carinea (nu Gend) vervoerd, sedert welken tyd deze stad Phanum Mercurius, dat is den tempel van Mercurius, genoemd wierd, hoewel men haer ook den naem van Phanum Martis of den tempel van Mars, gegeven heeft, gelyk wy in ons vierde boek zullen zeggen.
De Britanieren en Albaenen, die ten tyde van Brunehuldis, koning van Belgis, in bosschen en spelonken gevlugt waeren om hun lyf en goed te behouden, sedert vermenigvuldigd zynde wel tot 80,000 strydbaere mannen, staken onder Aganippus den II weder het hoofd op; maer dezen vorst trok tegen hun te velde, en sloeg die zoo dapper, dat Lupus, hunnen aenleyder, den vrede vraegde, zig daer by verbindende aen de stad Belgis eenen jaerlykschen tribuyt te betaelen, behoudens dat men hun gerustelyk de bosschagien en het land tusschen de Schelde en den Dender zoude laeten bewoonen; het welk hun toegestaen wierd: dog die van Belgis hielden alle de zee-haeven aen zig. Volgens hun, zyn de bewoonders dezer landen
| |
| |
Albanisten genoemd geweest. Zommige vermoeden dat de stad Belgis gestaen heeft over den Dender, op de grenzen van Henegouw, om dat dit verdrag aldaer schynd gesloten te zyn; maer zulks kan weynig tot bewys strekken.
Eenige willen dat den voornoemden Lupus de steden van Loven en Lier gestigt heeft. Ziet diesvolgens de historie der oude Britanieren, in de welke men vind hoe Aganippus de dogter van Leyer Corderlam trouwde, en hoe dezen Leyer uyt zyn ryk verjaegd wezende, met eenen dienaer over de zee nae Carinea of Gend kwam, binnen welke stad zyne jongste dogter haer alsdan bevond; hoe hy van Aganippus ontfangen, en eyndelyk weder in zyn ryk gesteld wierd.
Den berg daer de Schelde te Gend binnen loopt, zoude, gelyk eenige meynen, na dien britanischen vorst Leyer-berg genoemd zyn: andere zeggen van wegens eenen stier, aldaer gevangen en ter dood gebragt, om dat hy eene bevrugte vrouw van het leven beroofd had, volgens het leder of de huyd van welken stier dezen berg aldus zoude genoemd zyn. Hy is reeds zeer kleyn, en word nog dagelyks verminderd. Van den koning Leyer verhaeld den opstelder van den kleynen Fasciculus de volgende geschiedenis, te weten: dat hy geene zoonen hebbende, maer alleenelyk dry dogters die zyn ryk van Britanien moesten erven, aen iedere zyner dogters in het bezonder vraegde hoe lief zy hem had, om te weten aen de welke hy het beste erfdeel zoude laeten. Daer zwoeren 'er twee dat zy hem meer beminden dan hun eygen lyf en ziel, en de derde gaf tot antwoord dat zy hem lief had als haeren natuerlyken vader. Hierom wierd den vorst gram, denkende dat de liefde van zyne derde dogter te kleyn was: derhalven onterfde hy deze, en verdeelde het ryk aen haere twee zusters. Naermaels zoude den koning van Vrankryk (die hy, by misslag, voor Aganippus, koning van Belgis, steld; want zommige hebben de koningen van Belgis ook koningen van Gallien genoemd), deze derde
| |
| |
dogter om haere schoonheyd ten houwelyk genomen hebben. De twee andere het ryk nu bezittende, veragtten hunnen vader, en gaven hem nauwelyks zoo veel dat hy zig met eenen knegt daer op konde onderhouden. Alsdan zeyde hy al weenende: ô dogters! had gy my lief gehad als uwen vader, gy zoud my dit ongelyk niet doen. Zyne derde dogter, die gezeyd had dat zy hem als haeren vader beminde, hield hem vervolgens in eere.
In dien tyd was de stad Jerusalem in grooten luyster en voorspbed. Josephus schryft dat zy besloten was met eenen dry-dobbelen muer, in den welken steenen lagen van 20 cubitussen lang en 10 breed, die daer alle meesterlyk in gevoegd waeren. Den eersten omvang was bezet met 1000, den tweeden met 1400 en den derden met 1200 sterke torens. De gemelde stad had 28 stadien (dat is mëer dan vier mylen) in haeren omtrek. Binnen de zelve stonden dry andere torens, die den verwonderensweêrdigen koning Herodes den Ascaloniter aldaer had doen opregten, en de welke in grootte, schoonheyd en sterkte alle andere torens der weireld te boven gingen. Ziet diesaengaende Josephus de Bello Judaïco, lib. 6, kap. 6. Hy verhaeld daer ook vele wonderbaere dingen van een koninglyk paleys; onder andere dat 'er menigvuldige kamers in waeren, en dat al deszelfs huysraed van goud en zilver was. Daer-en-boven schryft Vincentius, dat vele inwoonders van Jerusalem zit banken van fyn zilver aen hunne deuren deden stellen. Aengaende den tempel van Salomon, die door de gansche weireld vermaerd was, word gesproken in het 3.o boek der koningen en in het 1.o Paralipomenon. Tot het bouwen van den gemelden tempel had Salomon gehuerd 80,000 metsers en 70,000 lastdraegers. In den tyd van dien vorst wierd het zilver te Jerusalem maer geagt als steen, en het cederhout van den Lybanus-berg als het geen van wilde vyge-boomen, zoo de H. Schriftuer getuygd. Dezen tempel, die van binnen met
| |
| |
goude plaeten beleyd was, wierd door de Chaldeërs bedorven; maer hy is naermaels weder zeer kostelyk opgebouwd door den koning Herodes, met steenen die wel 40 cubitussen lang waeren, zoo wit als sneeuw, en zoo konstig gevoegd dat hy geheel uyt een stuk gegoten scheen. Hy had deuren die met goud bedekt waeren, zoo groot en zwaer dat zy nauwelyks van 20 mannen konden bewogen worden, zoo den joodschen historie-schryver Flavius Josephus getuygd. Aengaende de kolommen van dien tempel, de welke 25 cubitussen hoog waeren, en iedere uyt een bezonder stuk wit marmer-steen gekapt, benevens menigvuldige andere ongemeene werken, leest het 6.o kap. van het 6.o boek van den aengehaelden schryver, die belyd dat hy dieswegens nog vele dingen verzwygd.
Deze beroemde stad, welkers eersten stigter, zoo men meynd, Melchisedech geweest is, heeft tot den tyd van Titus en Vespasianus vele zwaere oorlogen uytgestaen, en is tot negen of tien mael toe veroverd geworden. Naer de dood van Josuë, wierden de Cananeërs aengerand van de Israëliten, de welke naer 10,000 van hunne soldaeten verslaegen en de overblyvende verstroeyd te hebben, hunnen koning Adonibesech gevangen namen, die zy de vingeren en teenen afkapten; op welke wyze hy 70 andere koningen gehandeld had, doende hun de brokkelingen opzoeken die van zyne tafel vielen. Judic. 1. Naer deze overwinning hebben zy Jerusalem ingenomen en verbrand, onder hunnen aenleyder Juda.
Deze stad is 515 jaeren daer naer, zeer sterk wezende, van David uyt de handen der Jebuseërs genomen; welken vorst haer (de naemen van Jebus of Solyma, die zy alsdan voerde, en van den aertsvader Abraham ontfangen had, zaemen voegende) Jerosolyma of Jerusalem genoemd heeft. Zommige willen dat deze d'eerste verstooring van Jerusalem zoude geweest zyn, en dat de Hebreeuwen of Israëliten te vooren de zelve noyt in hunne
| |
| |
magt gehad hebben, maer wel het land der Cananeërs, Philistynen, enz. Hier tegen loopt den text, Judic. 1; maer wy laeten dit zoo.
Jerusalem is andermael verwoest geworden door Nabuchodonosor, koning van Assyrien. Ziet hier van Joseph. lib. 10, cap. 8, 9 en 10, als ook 4 Reg. 24. Den gemelden vorst stelde Sedechias daer in zynen naem als koning over het jodsche land. Dezen wierd herwaerds en derwaerds geslingerd, volgens dat men hem ingaf; nu langs de zyde van den propheet Jeremias, en dan weder nae eenen anderen kant overhellende. Het verdroot dien vorst bezonderlyk dat Jeremias hem voorzeyde dat hy gevangen nae Babylonien zoude gevoerd worden, en Ezechiël daer tegen dat hy die stad niet zoude zien; het welk nogtans beyde aldus uytviel: want hy wierd 'er blind henen gevoerd, naer dat Nabuchodonosor zyne kinderen in zyne tegenwoordigheyd gedood hebbende, hem te Reblath de oogen had doen uytsteken. Sedechias, den zin dezer voorzeggingen niet begrypende, meynde dat den eenen of den anderen moest liegen, tot dat hy, tot zyn leedwezen, de waerheyd ondervond.
De derde verwoesting van Jerusalem is geschied onder Asobius, koning van Egypten, in wiens tyd het joodsch land deêrlyk verwoest wierd door de Meden, Persiaenen, Egyptenaeren en Macedoners. Deze stad is voor de vierde mael verdelgd geworden door Antiochus Epiphanus, koning van Syrien, dien tyran, van den welken Daniël (kap. 11) spreekt, onder den naem van Antechrist. Dezen heeft de Joden vervolgd tot in de hollen der aerde, en hun daer in verbrand. Hy dede 'er op eenen tyd meer dan 1000, met vrouwen en kinderen, aen gloeyende spillen steken. Van zyne tyranny vind men veel in de boeken der Machabeën. Florus in Epitom. Titi Livii, wild dat dezen vorst ook met onregt aen zyn ryk gekomen was. Zyn levenseynde word op verscheyde wyzen verhaeld. Den rabbi Abbenera schryft, dat hy dood gevallen is van een dak. In het 2.o boek der Machabeën, kap.
| |
| |
9, staet, dat hy van Godt geslaegen wierd met eene onzienelyke plaege, dat hy uyt zynen wagen viel en de leden brak, waer naer zyn lichaem van de wormen krielde en eenen onverdraegelyken stank uytgaf. Josephus zegt, in zyn 12.o boek, kap. 13, dat hy van droefheyd in eene ziekte viel en aeu de zelve overleed. Justinus, in zyn 32.e boek, spreekt van eene andere oorzaek, te weten, dat hy in zekere plaets den tempel van Jupiter wilde berooven en daerom van het volk dood geslaegen wierd, maer wy houden ons liever aen de schriftuer.
Jerusalem wierd de vyfde mael verwoest door den roomschen veldoversten Pompeius, en de zesde ook door de Romeynen, onder het beleyd van Gabinus en Crassus, welken laetsten, onder andere kostelykheden, uyt den tempel roofde den ronden gouden bak, die 300 minas (eene mina op twee lood en half gerekend) zwaer was. De zevenste verstooring dezer stad is door de Parthen gebeurd, en de achtste door Sosius en Herodes. Van de negenste en alderschrikkelykste dezer verwoestingen, aengeregt door de roomsche keyzers Titus en Vespasianus, heeft Josephus zeven boeken geschreven. Naer de negenste verdelging, die de aldergrootste geweest is en de welke Christus al weenende voorzeyd had, Luc. 19, bouwde Vespasianus te Jerusalem eenen tempel van vrede, in den welken hy het Heyligdom der Joden, de tafelen van Moyses en andere dingen dede stellen. Deze stad bleef in dien staet tot den tyd van den keyzer Adrianus, dien vorst liet die weder opregten en bemueren, waer naer hy haer Heliam noemde. Van Adrianus tyden tot aen Constantinus, zyn 'er, gelyk den H. Hieronymus tot Paulinus schryft, by de 150 jaeren verloopen. Naermaels is op de plaets daer Christus verrezen was, het beeld van den afgod Jupiter aengebeden geweest, en dat van Venus op den kruys-berg, om dat de Christenen, als zy hunnen Heer en Godt op deze heylige plaetsen aenbaden, de voornoemde afgoden zouden schynen te eeren, aldus van de godvrugtigheyd vervremd worden, en de zelve allengskens vergeten.
| |
| |
Jerusalem, gelyk Ghistel, Breydenbach en Vertumanus schryven, is tegenwoordig onder de magt der Turken, dog kleyn in haer bevang en merkelyk van haeren ouden luyster vervallen zynde; al is het dat de Mahometaenen en den tempel, die zy den genen van Salomon noemen, nog 700 brandende lampen onderhouden, en 800 in het portael. Onder dezen tempel is eenen krogt, in den welken wel 800 peêrden konnen staen. Van deze stad hebben ook geschreven Juvenal, Egesippus, Orosius; Cornelius Tacitus en meer andere; nu keeren wy weder tot onze historie van Belgis.
|
|
Auteursrechtvrij