De historie van Belgis

XXXIX Kapittel.

Van Suevus, den achtsten Koning der Duydsche; van Job en de vinding der Letteren, en wat voor zynen tyd gebeurde.

Gambrinus wierd in de bestiering van Duydschland opgevolgd door Suevus, die 58 jaeren geregeerd heeft. Men meynd dat de Swaven van dien vorst afgestamt zyn, of ten minsten hunnen naem van hem ontleend hebben. In zynen tyd leefde den heyligen propheet Job, eenen aldervolmaeksten spiegel van verduldigheyd en lydzaemheyd; want niemand zal zig verergeren aen de onverduldigheyd die hy in zynen boek schynd te toonen, als vervloekende den dag zyner geboorte, als men aenmerkt dat 'er twee verscheyde spreken, te weten, de onlydzaemheyd des vleesch en den goedwilligen geest. Joannes Chrysostomus zegt in zyn tweede sermoen van Job, dat Abraham won Esau; Esau, Raguël; Raguël, Sara; Sara, Job. Eenige willen dat dezen propheet zoude afgedaeld zyn van Jovitus, zoon van Noë, door Aram; andere zeggen van Thare, door Nathor. Hoe het zy, hy heeft eenen regtveêrdigen man geweest, wiens lof by den Heer is.

Omtrent dien tyd heeft Cadmus de stad Theben

[p. 106]

in Beotien gestigt, en aldaer den zetel van zyn ryk gesteld. In de gemelde stad hebben zommige heydensche goden hunnen oorsprong gehad; onder andere Bacchus, den wyn-god, die door zyne dapperheyd een groot deel van Indiën onder zyn gebied zoude gebragt hebben. Cadmus heeft de grieksche letteren eerst gevonden, en zynen broeder Phenix die der Phenicers. Zy waeren beyde zoonen van den koning Agenor, en broeders van Europa, na de welke het derde deel der weireld genoemd is. Aengaende de vinding der letteren zyn de oude historie schryvers zeer verscheyden van gevoelen: Josephus schryft die aen Adam en Seth toe, waer in eenige Grieken met hem overeen komen, naementlyk Herodotus, die zegt dat de Grieken de schryf-konst geleerd hebben van de Phenicers. Polidorus geeft kragtige bewyzen van den oorsprong der letteren. Zommige willen dat 'er in het begin der weireld tot den zondvloed, ja tot Abrahams tyden toe niet zoude geschreven zyn, en dat Moyses langen tyd daer naer niet uyt boeken, maer door openbaering geschreven heeft, ja zelfs maer zeer kort en weynig; zoo dat wy van het begin der weireld tot op Moyses tyden, dat is tot het jaer der weireld 3686, niet dan het boek der schepping hebben: waer uyt zy willen bewyzen dat men tot aen Moyses, of ten minsten tot aen Abraham, niet of zeer weynig geschreven heeft, en dat de Vaders malkanderen by overlevering, niet door geschrift, maer mondeling den wil Gods zouden bekend gemaekt hebben. Daerom zegt Phylo dat de chaldeesche letteren aldereerst gevonden zyn van Abraham, voor dat 'er oyt eenig schrift op de aerde gezien was. Die van Assyrien en Phenicien hebben de chaldeesche spraek gebruykt, waer naer Moyses zyn volk, de Israëliten, de hebreeuwsche tael en letteren zoude gegeven en voorgehouden hebben; maer men twyffeld of de Hebreeuwen de zelve letteren nog gebruyken ofte niet: want men meynd dat die van Esdras komen, die geheel het oud testament, dat door ver-

[p. 107]

woesting en brand te niet gegaen was, weder uyt d'assche heeft voordgebragt; te meer, dewyl de Joden geduerende hunne babylonische gevangenis, alwaer het hun niet toegelaeten was volgens de wetten van Moyses te leven, eene andere spraek en nieuwe zeden aengenomen hadden.

Dog dit daer laetende, schryven andere dat Livius Chalcides de phenicische tael en letteren in Griekenland aengebragt heeft, en dat Cadmus, daer hier vooren van gesproken is, de Grieken zestien bezondere letteren zoude gegeven hebben; andere zeggen zeventien, waer by dat 'er Palamedes in den troyaenschen oorlog vier nieuwe gevoegd heeft, en Simonides naermaels nog vier andere: eenige zeggen maer elk dry.

Phenix voornoemd, in Tyr en Sidon regerende, zoude het gebruyk der lettergrepen of syllaben uytgevonden hebben, alsook den rooden Bresiliëninkt of rubrica, waer mede men de titels of hoofdletteren teekend, waerom de beginselen der boeken, zoo Vincentius schryft, met phenicischen inkt geprint worden. Hy zegt ook dat Pythagoras van Samos de grieksche Y gevonden heeft, welkers gedaente veel overeenkomst schynd te hebben met 's menschens leven; want het onderste streepken der zelve beteekend de jongheyd, het bovenste aen den regten kant, dat smal is, bedied den weg tot de deugd, en het ander dat breeder is, de baen tot de ondeugden, die de jongheyd liever inslaet.

Isis (eenige zeggen Mennova, andere Mercurius of Hermes Trismegystus), heeft de Egyptenaeren eerst de letteren gegeven en het schryven geleerd. De latynsche spelkonst heeft zekere edele vrouw, Nicostrata genoemd, uytgevonden met negentien letteren die nog in gebruyk zyn. De Gotthen hebben het schryven geleerd van eene vrouw met naem Gaifale.

Trithemius wild dat men voor de uytvinding van het schryven, zekere teekenen gebruykte die gemaekt waeren na de gedaente van kruyden en

[p. 108]

boomen; want die wonderlyke figuren de welke men nog in de oude pyramiden van Egypten ziet, en waer van ieder een woord schynd te bedieden, bewyzen dat de letteren in Egypten alsdan nog te zoeken waeren. Polidorus geloofd dat Anaxagoras den eersten boek geschreven heeft.

Het schryven is eene zeer loffelyke konst, welkers prys niet wel kan uytgesproken worden, en waer van de uytvinding zwaerder geweest is als vele wyze en subtiele lieden zig verbeelden. Zommige meynen dat Sylvius of Salvinus, eenen schoolmeester, de letter K gevonden heeft. De Q is onnoodig, de H word voor geene letter gerekend, en voor de regering van den roomschen keyzer Octavianus wierd de X onder de latynsche letteren niet geteld. Op dien tyd hebben de Latynen twee letteren van de Grieken ontleend, te weten Y en Z, die heden nog in gebruyk zyn. Men plagt zig in plaets van de X, te bedienen van twee SS.

In den tyd van Suevus heeft Aptheros, koning van het eyland Creten, den eersten de manier gevonden om den honing te vergaederen, en Ericton, vorst der Atheners, het gebruyk der wagens. Alsdan was 'er eene geweldige overstrooming in Thessalien, die den watervloed van Deucalion genoemd wierd, om dat het grootste deel van zyn ryk in dien voorval verdronk. Men had in Ethiopien ook eene zoo overmaetige hitte, dat de vrugten van menigvuldige akkers door de straelen der zonne verbrand wierden, en men gevoelde door de gansche weireld veelerleye plaegen, als peste en diergelyke. Hier uyt hebben de poëten gelegentheyd genomen tot het vercieren der fabel van Phaëton, den welken zy zeggen den wagen der zonne gevoerd te hebben, en dewyl hy zig aen deze konst niet verstonde, zette hy den eersten hemel als in vuer en verbrande het zuydelyk deel der aerde; van welken brand de Mooren zoo zwart zonden geworden zyn: vervolgens wierd hy van de lamoen-peêrden van boven neder geworpen in

[p. 109]

de italiaensche rivier Eridanus of Padus, die de Vlaemingen de Pô noemen.