De reus van Rotterdam

Stadsgeheimen

138

Bad-man Schiedam (vervolg hs 132): Vaste klantekring? Nou... nee. Jarelang vaste klantekring gekrege... totdat Nieuwland ging ontplooie... alle mense doeselle in huize gekrege... Vóor die tijd kô-je wel prakties zegge elke week: die kom nog... en die kom nog... en die kom nog... Wij hebbe wél hier 3 here... die kome ongeveer un jaar of 40 hier... die zijn der wel... zijn der verschillende bij van un jaar of 30... 35... kwame al bij me vader... voor mijn tijd... en die zijn bij mijn altijd gebleve... zo zijn der wel... nou late we prakties-weg zegge un stuk of tien misschien... Frans Vogel en C.B. Vaandrager: ...en de politie? Controle? Zedepolitie?

Bad-man: Nooit... nooit...

Wij: ...verder nooit klachte... over die opschrifte en tekeninge...?

Bad-man: Ja! Inderdaad... verschillende kere vrouwe bijme gekrege die zegge:

‘Badmeester... kijk is... vi-je dat nou nie ongelukkig? Kom ik hier meme dochtertje van un jaar of 9 of 10... en die zeg:

‘Moe... kijk is watter op die deur sta...!’

Is voor mij un ellendig gehoor... juis omdat ik der niks an ken doen. Zo ister nu weer ut geval wat ik u daarnet vertelde... niewaar? Nu is alles weer opnieuw geverfd... zijn op elke deur nieuwe plate gekome... op die nieuwe plate flikke zut wéér! Dus vandaag of morge hou ik me hart vas... as dat afgelakt is voor zoon kapitaal wat-taar an besteed wor... niewaar? En dan weer te hore van mense...

‘Kijk is... badmeester... da-schrijve ze an de binnekant van de deure derop...’

Is niks tege te doen... heb ut nog is un keer gehad: hadde we voor 85 gulde an spiegels gekoch... ware nie te krijge in de oorlog... spiegels... mê-grote moeite heb ik dâ-voor mekaar gekrege... hebbe die spiegels derop gezet... en nou kunt u me

[p. 228]

gelove of nie... maar van die 85 gulde spiegels waster in tijd van twee weke nie ééntje meer! Meegenomen! Die schroefde ze der af...

We hebben doeskopjes late make... koste 3.50 per stuk... ik heb zur donderdagsavons opgezet. Vrijdagsavons... toen waster eentje helemaal nie meer te vinde... hadde ze meegenome... en de tweede, die hadde met un spijker... al die kleine gaatjes zo groot gemaakt... die kleine gaatjes zijn daar speciaal om... dat daar un drukvorming op kom... dasse sproeie... maar gaan ze die gaatjes groter make... dan kom er geen drukvorming op... dan valt ut ineens rechstandig naar benede... en dan hebbie der niks meer an.

Frans Vogel en ik: Maar... dat is pure vernielzucht...

Bad-man: Pure vernielzucht! Nou... ik zal je vertelle... jonges van de ambachschool... die flikten ut wel is un keertje... met un bakel bijder te neme... of un Engels sleuteltje... dasse zate te moere om die leidinge los te krijge... etcetera meer. Is vaak voor-gekome, dasse tege me zegge:

‘Badmeester... je mag die leiding wel is nakijke... wan die sta los.’ ‘Dâ-kan nie... wan ik loop elke week voor ik begin, alles na.’

Maar dan ware de here derin gewees en die hadde geprobeerd om die dinge los te krijge... die moere... zodoende hebbe we nu ook doeskopjes op de doeze zitte... die worde halfduims met un Engelse sleutel op de leidinge gedraaid... met hun half-duimse sleutel... Gegarandeerd? dasse ook die der nog afhale! Steke ze inder zak en dan gaan ze weg... of ze gooien ut in de hoek neer en ze zegge: ‘hij zoek ut verder wel uit’... Paar weke geleje nog... komter un kerel... hij zeg:

‘Nou,’ zegtie, ‘me does was nie zoast behoort hoor... krijg al dâ-warme water tege me lichaam an...’

Die hatte hele kraan deruit getrokke! Nou kan dat geen kwaad bij ons... want wij hebben un siesteem... dat elk hokje heef zun zelfde warmtegraad die ik angeeft... en die warmtegraad is dan zo dat niemand zun eige deran ken verbrande... ongeveer zoon 39... 40 grade. Maar as dat nou heet water was gewees... zoas vroeger hier de installasie was... dan hadde ze levend verbrand... door de aardigheid om die kraan deruit te draaie... maar dâ-kan nie meer...

[p. 229]

Wij: ...en vroeger... wel is gebeurd dat iemand brandwonde opliep... of iets dergelijks...?

Bad-man: Nee... toen wast un heel ander siesteem... toen kwamen die leidinge uit de grond... en daar zate geen moere an. Nee... tot op hede nie één ongeluk meegemaak in de badinrichting...

Wij: ...omdat je wel is hoort van gevalle... dat mense plotseling doodblijve in un doesel... dus u heef geen ervaringe van dien aard?

Bad-man: Nee... gelukkig nie nee... ik heb één keer wat gehad... dat was un dame die derin zat... die kreeg un galaanval... toen hebbe we un dokter gewaarschuwd... dat was dokter de Leeuw hierachter.

Wij: Hoe kreeg u dat in de gate...?

Bad-man: An ut schreeuwe... ze ging nog al nie te keer! Mensekindere nog an toe! Nee... en dan... ten tweede hebbe wij klokjes op de deur staan die gezet worde wanneer ze der in gaan... un half uur verder... dus wanneer de tijd twee uur zou weze dat zoon mens der uit moet... dan zou de werkster om vijf minute over twee gaan tikke:

‘Denk erom meneer...’ of ‘mevrouw’... wie der in zit... ‘tis uw tijd!’ En krijg ze dan geen gehoor... dan ister altijd wat an de hand.

En toen ze zo te keer ging... ja, ik ken in ieder hokje kome hè... Dus hebbe we dokter de Leeuw effetjes gehaald... die woon hier vlak achter... en die is toen gekome en die heef ze met un ziekewage naar ut ziekehuis late brenge... en ook inderdaad is ze diezelfde avond geopereerd. Maar dat is ook ut enigste wat ik hier meegemaak heb wat dat angaat...

Wij: U vertelde over dat ergerlijke voorval met die kraan... kunt u zich op dat punt nog voorvalle herinneren?

Bad-man: Ja... op un keer... der lag un pak papier... en ik denk: zal wel un pakje wasgoed weze wat ze... per slot van rekening... jal niewaar! Dus we hebbe dat apart gelege... we hebbe dat int kantoor neergelege... en de volgende week kwam der nóg niemand om... ik zeg tege me vrouw... waar Mien!...

‘Zal is kijke wattur in dat pakje zit.’

Nou... ik schrok me eige un ongeluk... en ik heb ut maar gelijk weggedeponeerd... Wat dat angaat... nee... daar is per slot van

[p. 230]

rekening geen voorbeeld van te geve... onder de plankjes, waar de mense de voete op moete zette... Nu zijn de spiegeltjes op de mure gemaakt, maar vroeger hinge de spiegeltjes an de muur met un paar oogjes... dede ze óók hun behoefte in un stuk papier achter de spiegeltjes tegen de muur an. Of onder de voeteplank... en zette ze ut voeteplankje der bovenop... desnoods gaan ze der nog effe op staan dat ut precies gelijk kom... niewaar... dat is ut publiek wat je tussebeie krijg... Maar ik zou wel zegge: wordt minder... wordt minder... kom nog wel is voor hoor... maar wordt toch minder hoor. Dus we hope maar dat we binne enige tijd dat zaakje ook onder de knie hebbe... dat de mense zo geworde zijn dasse zegge:

‘Nee... zo hoor ut toch ook niet!’

Wij: Wordt ut personeel nie afgeschrikt door dergelijke voorvalle...?

Bad-man: Nou... kijk is: personeel gaat zegge... asse dat 1 of 2 keer achter mekaar krijge:

‘Nou... badmeester... ik zoek toch maar liever un andere betrekking op!’

En dan ken ik ze uiteindelijk nog geen ongelijk geven ook... niewaar?!

Wij: Wanneer moge twee personen tegelijk van un zulfde doesel gebruik make...?

Bad-man: Nou... voor un moeder met kindere... ja.. wat noemie kindere? Onder de 12 of 11... dat noem ik nog maar un kind die gerus nog door der moeder gewasse kan worde... maar kindere van 10 en 11 bij mekaar gebeurt nie.

Wij: U weet natuurlijk: dát kind hoort bij die vader of moeder... u kent ze... maar aster nou un oudere voor ut eerst met un kind bij u binnestapt met ut verzoek om un gemeenschappelijke does... hoe reageert u dán?

Bad-man: Ja... hoe zou ik daar op reageren? Kijk is: aster un moeder binnekom met 2 kindere en ze zegge:

‘Moe... mot ik ook in bad?’

...dan weet ik wel hoe laat of ut is. Nee... ik geloof niet... nee... dat ik... nee nee... Ik heb ut wél meegemaakt datter hier un juffrouw komt... eh... un meneer komt die zeg:

‘Zeg badmeester... ik kom vanmiddag met me vrouw en ik moet

[p. 231]

me vrouw wasse... wantie ken nie uit de voete weges de rimmetiek.’

‘Ja jonge... spijt me voor jou’... ware misschien mense van dik 60... meschien wel ouwer... ‘Spijt me wel... maar gaat eerst eve naar u dokter en haal daar een briefje dat ut geoorloofd is dat u je vrouw wast.’

Heef die man gedaan... is toen bij dokter Dis geweest... is teruggekome met un briefje en dat is goed gevonde... Die man is un paar keer met ze vrouw geweest en... nou ja... ik heb ze naderhand nie meer gezien... Zo reageer ik dáár op...

Wij: Dus u kunt niet zegge datter uit het samezijn van kindere en oudere ongeoorloofde praktijke voortgekome zijn?

Bad-man: Nee... nee... Want regelmatig loopt daar iemand op de gang ook hè... controle... Mijn vrouw neemte controle over de gange en ik neem ze voor de lokette... En dan zijn er nog twee werksters hè... Dus ut minste geringste wat je zou hore... Kijk is: as un man zoon kind zou pakke... of wattanook niewaar?... dan hoor je daar direk toch wel kommentaar over niewaar? Dat kind gaat schreeuwe of wattanook niewaar? dus dan is ut al zó gebeurd... wantan hoeve zij die deur niet af te sluite... want ik ken der nog gauwer in komme dan dat hun der uit komme... Nee... dâ-kom nooit voor...

Wij: Bevalt ut werk nog steeds?

Bad-man: Ja... twas dankbaarder vroeger... hoe druk ut ook was... de mense ware blij dasse geholpe werde... maar op togeblik... toen waste klant nie koning... toen ware wij koning... en nu is op togenblik weer de klant koning hè... Toen keke ze der nie naar ofter an de binnekant van de hokkies wat geschreve stond... asse maar gewasse konde worde... dat was de hoofzaak. Want ik heb ut ook vaak meegemaak dasse in ut half uur dasse in bad mochte... thuis geen water en geen gas... dasse nog gauw aste bliksum der goed nog waste onder ut warme water dasse van mij krege... en dan name zut wel nat mee naar huis toe, maar dan konde zut thuis droge...

Wij: Nog speciale voorvalle... uit uw jarelange ervaring... die u nie licht zult vergete...?

Bad-man: Schiete nie altijd in je gedachte hè... bijvoorbeeld op un avond... hartstikkedruk... zoon 150 staan der te wachte...

[p. 232]

kortsluiting... hele badinrichting int donker... Nou... watje dan hoort... dat is precies eender of jin Artis zit hè... Nou ja... in un tijd van un menuut of tien is dat weer verholpe... nou... dan komme ze der uit en dan zegge ze:

‘Badmeester... ik kom de volgende week voor de andere helft me eige wasse... want ik heb de helft maar kunnen doen, want meer kon ik nie zien...’ ja!...

Wij: Heeft u van u vader nog gekke verhale gehoord?

Bad-man: Nou... gekke... verhale... toen wast heel anders as nu... as je met je pet opkwam... dan mog je nie in de eerste klas komme... wantat was voor de elite... dâ-ging gewoonweg niet, niewaar? Die hadde un wachkamer met 4 hoge leuningstoele en un eikehoute tafel en grote kapstokke... en dan had je... ja... hoe moet ik ut nou zegge... un grote standaard hange... en daar moes je je sigaar deponere hè... en dan kwam zoon autoriteit die kwam binne en dan moes me vader... want vroeger dan kregie twee handoeke... dan moes me vader die twee handoeke op ze armpie meebrenge naar dat badcelletje en dan was ut: ‘Zeg badmeester... ik wens het water te hebben op...’

...pakweg 45^o en dan ging me vader -

Wij: Dus... gate bore en zo... daar heeft u nooit las van...?

Bad-man: Dâ-kan nie... wante mure zijn 10... 12 cm dik. U ken ut dadelijk benede zien... as u de moeite wil neme... Nee... dâ ganie... en dan is ut allemaal graniet... nou... as je daar door wil komme... dan maggie zekker wel un half uur met un steenboor derop gaan staan... willie an de andere kant kenne komme... nou... en dan hoor je dat wel... asse daar mee bezig zijn hoor!

Wij: Maar u weet net zo goed as wij... ze staan voor niks...

Bad-man: Ze staan voor niks! Want ik zal je vertelle... ik heb op togeblik 2 badcelletjes... daar is ut plaatje waar je je goed op leg... das ongeveer 3 cm gewapend graniet... is door de muur heen gebroke... dus zoon plaat graniet wor gebruikt voor 2 doeselletjes... dene links en dandere rechs... tóch te kans nog gezien om 2 plate deraf te krijge... door te slaan... dat hebben ze wél gedaan hoor! Dat zal ik u dadelijk late zien ook! Dat late ze gewoonweg ligge voor de volgende man en die gater in en die zeg:

‘Kijk is juffrouw... watter op de grond leg...?’

[p. 233]

En dan zeg dat mens:

‘Ja... wie heb dâ-gedaan...?’

Je zou eigelijk voor elk hokje zouje un polisie-agent neer moete zette...