De reus van Rotterdam

Stadsgeheimen

126

Enige tijd geleden stond Cornelis Bastiaan Vaandrager voor de miljoenen ogen van Neerlands televisiekijkers een tentoonstelling te openen met (leren) handschoenen aan, die harmonieerden bij zijn (leren) pak. Een lezeres heeft zich afgevraagd of dat nou wel moest. Zij legde vervolgens die vraag aan ons voor, waarop wij derhalve gemeend hebben die vraag weer aan de drager van al dat leer te moeten stellen. Zijn antwoord en nog zo het een en ander kom je tegen in dit (ge)Vraag(d) Gesprek, dat Arie Gelderblom met Vaandrager had. (De Rotterdammer)

‘Ik doe wat ik wil... en ik geloof dat ik er recht op heb.’

Dit is 185 centimeter Vaandrager... centimeters van 26 jaar, bekleed met leer. Waarom?

Vraag ik me af, als hij de deur openhoudt... als hij schor zegt: ‘This way, man.’

Als hij voorgaat op de trap. Als hij me alleen laat... vergeet ik... in zijn kamer met pasgekochte fles sherry. Ook leren mensen moeten eten... kurketrekker nergens te vinden. De tijd hangt aan een zijden draad in de vorm van een wekker. Een speelgoedbeer ligt doods voorover in een leefnet. Poppetorsi bij het raam kijken met hun buiken treurig naar hun hoofden, armen en benen op een tafeltje. Verder stapeltjes boeken, kranten, kleren, ouwe tijdschriften, lege flessen en een affiche van Vince Taylor, twist-ster. sMiddags, in ‘De Fles’ (Rotterdam), zei Vaandrager: ‘...lid van Vince Taylor-fanclub.’

Even later twist hij op pas gekochte platen.

‘It's a kick man,’ roept hij tegen mij.

‘It's a kick man,’ zegt hij, wijzend op de pick-up... plaat van Coltrane. Zijn vriend Frans Vogel kijkt zwijgend toe, rookt van zijn goedkope sigaretten en pikt aan zijn (inmiddels toch kurketrekker gevonden) sherry.

[p. 207]

Het is echt een kick, die plaat van Coltrane (Africa-Brass). Twee kurketrekkers.

Vaandrager strijkt door zijn baard, zet zijn donkere bril recht en vertelt in telegramstijl, wat hij deed en doet: ‘Opleiding Gymnasium. Ontmoet op jazzfestival Sleutelaar. Ga werken bij Unilever-reclamebureau... jaar... moet in militaire dienst... na paar maanden afgekeurd. Mag nie terugkomen bij Unilever. Schrijf kruiswoordpuzzels voor kranten. Werk op reclamebureau in Rotterdam, half jaar. Werk op reclamebureau in Amsterdam, half jaar. Met Sleutelaar naar Spanje... zeven maanden. Terug naar reclamebureau van na kruiswoordpuzzels. Halve dagen... veel free lance werk, veel geld.

Publiceerde in schoolkranten. Oprichter Proefschrift (met Sleutelaar en Donker Jr)... redakteur Gard Sivik. In boekvorm Leve Joop Massaker en Met Andere Ogen. Op stapel: semi-documentair boek (onderwerpen o.m. homosexualiteit en ‘verdovende middelen’)... samen met o.a. Frans Vogel en Simon Vinkenoog. Boekje samen met Hans Verhagen: onze verering voor Doris Day... toen we jaar of 15 waren... kinderboek waar nie 1 keer in geplast wordt, terwijl een kinderboekenjuf het nog wel zó verwacht... en Avonturen I en II...’

Nieuwe Coltrane-plaat. Sherry, sigaretten. Vogel verwisselt goedkope sigaretten voor dure sigaren... liggen nu twee kurketrekkers op de schoorsteen.

‘Geloof dat ik op goeie weg ben... weet na jaren stuntelen precies wat ik wil... wat ik doe. Houdt tevens in dat ik schrijven steeds moeilijker ga vinden... wor steeds kritischer... van 1 bladzij of verhaal maak ik wel 4, 5 verzies. Mij staan boeken voor ogen als buildings, bewoond door moderne, relaxed levende mensen.’

Speelt met kurketrekker.

‘Anna Blaman? Voor mij onleesbaar. Kuyten... van Gestel... verliezen zich in stemmingsproza... taal nie gespierd genoeg. Niks mag verdoezeld worden. Zal nieuwe plaat opzetten... glazen weer is bijschenken.’

Frans Vogel in slaap gevallen.

Leer en aardappelen

‘Zoals uit wat ik gezegd heb, waarschijnlijk wel duidelijk is

[p. 208]

geworden... geen beatnik... benaming waar ik ut langzamerhand verschrikkelijk benauwd van krijg. Als ik dan tóch etiket moet hebben, laat er dan hipster opstaan...’

Zet twistplaat op... twist, gehoorzaam aan Chubby Checker. Plotseling herinner ik mij weer, waarvoor ik gekomen ben, nl. om te vragen:

‘Waarom doe je altijd zo gek?’

(Voor de televisie stond hij met handschoenen aan, op galafeesten ging hij in spijkerbroek of leer, belangstelling voor extremiteiten, twist... enz... enz...)

‘Waarom draag je een leren broek?’

Vaandrager aarzelt zichtbaar. Vogel wakker geworden:

‘Komt in de krant hè? Goed... dat doe ik... moet er echt in, hoorl... dat doe ik om me simpatie te betuigen met mensen die op marihuana-plantages werken in Mexico... dragen leren kleren... hars van hennepplant blijft daar makkelijk aan kleven... hoeven maar af te schrappen... ideale oogstkledij. Voor de rest? Noem ut: karaktereigenschap... revolte tegen conformisme... gemaakte... gelogene... zo as je wilt... of as Frans zei op opening college-tentoonstelling: om gezondheidsredenen.’

Aanhoudend knikken van Vogel.

‘Ik doe wat ik wil... en ik geloof dat ik er recht op heb.’

Drinken laatste sherry op. Laatste sigaretten... of sigaren. Four Freshmen beginnen te zingen. Plotseling zegt Vaandrager: ‘Mooie stemmen... ut leven is mooi... ja ut leven is verrukkulluk... ondanks de squares...’

Opent Met Andere Ogen... lacht en leest:

‘Ondertussen is ook de bezoektijd verstreken.’

Bedoeling is duidelijk. Ze willen nog un luchje gaan scheppen en volgen mij de trap af. Even later rijden ze weg op een scooter. Slaperige centimeters Vogel... 185 centimeter Vaandrager... leren centimeters van 26 jaar... Maar as je bij um komt, eet-ie gewoon gebakken aardappelen met appelmoes... praat-ie over niks anders dan literatuur. Iemand met talent, denk ik. Misschien met wat gevoelige huid. Ja. Dit is Cornelis Bastiaan Vaandrager.