De reus van Rotterdam

Stadsgeheimen

107

VERBODEN HIER RIJWIELEN TE PLAATSEN

Andere mogelijkheid: onbezet boompie. Eerste voorstelling blijkt nog niet afgelopen. Ongeduldigen schuiven al rond in schreeuwend licht, om eerste binnen te zijn.

‘Zullen waarschijnlijk nog enkele ogenblikken moeten wachten.

Fotoos kijke... as ik kaartjes gekocht heb.’

‘Meneer wenst?’

‘Meen aan de kassa te moeten zijn...’

HIER SPREKEN

‘Twee tweede rang.’

Meen wat goed te moeten maken... laat van kleingeld dat blonde dame terugschuift, munstuk liggen, laat blauwe helper met vanzelfsprekend gebaar in zak glijden.

‘Heer vriendelijk dank...’

Ik verheugd: welgezinde man... 1 geldstukje doet meer dan 1000 goedbedoelde, welgekozen woorden.

‘...speelt blijkbaar in het ouwe Rome... maak ik op uit klederdracht. Schijnt historisch’, onthouen uit dagbladbeschouwing, ‘niet volledig juist te zijn... toch geprezen om getrouwe weergave.’

‘Kleurefilm?’

‘Dat zeker... en als bijzonderheid: veel groter, brejer projektie-scherm dan bij films die we tot dusver gezien hebben...

Cinemascoop!’

Einde eerste voorstelling, komt aantal mensen met bleek-gezichten en slaapogen naar buiten... vaak voorkomend verschijnsel na bioscoop- of theaterbezoek. Luister scherp, vang waarderende opmerkingen op:

[p. 176]

‘Iedereen vint ut een goeie film...’

‘Weinig bezoekers...’

‘Doordeweeksedag... nie uit oog verliezen. Tweede voorstelling ws drukker... 7 uur voor veel mensen ongunstige tijd.’

‘Rechtuit.’

Wij in aangegeven richting... wij rechtuit tot aan deur, die ik open, blijkt toegang berghok.

‘...onjuist... moeten meer rechts zijn.’

Vrolijke muziek, onzichtbaar orkest. Jonge vrouw schiet toe, behulpzaam, leidt ons naar onze rang.

‘Deze rij... twee stoelen naar keus... geen besproken plaatsen.’

‘Niet int midde... iets naar rechts... prettiger lezen.’

Jassen uit, voor ons over stoelen.

‘...tenzij mensen voor ons komen zitten.’

Stoelzitting nog warm van eerste voorstelling.

‘...jouwe ook?’

‘Ja...’

Achter ons hoorbare installatie van vier vrouwen, houen jassen aan. Schuin opzij gezien: rechtse vrouw 1 tand, vreemd gezicht.

Enkele menuiten later aansluiting van vijfde vrouw.

‘Je bent te laat...’

‘Wereldnieuws.’

‘Late we bidden dat ze der bek houwen...’

Enkele menuiten zwijgend voor uit staren.

‘Sta is op...’

Vat haar bij arm, vat mijn bedoeling niet, voldoet (aan verzoek) met tegenzin... wil op iets wijzen:

‘...weinig mensen bij hebbe stilgestaan. Keer je om... kijk... rechtop... zaal in... ALLE OGEN ZIJN GERICHT OP KWATTA...

DEZE film nooit eerder gezien...?’

Enkele menuiten deze houding, strakke glimlach. Gemompel in omgeving, weer plaats nemen. Einde vrolijke muziek, groot gordijn open. Alle toegangen dicht. Deze opsluiting, immers betaald, beangstigt niemand.

Zien eerst wereldnieuws, waaronder opstand zuidamerikaanse staat, overstroming, vliegtuigramp, proces. Sport, waaronder boksen: een zwarte en een blanke, beiden gespierd en halfnaakt, slaan mekaar beurtelings neer.

[p. 177]

‘...gaat om kampioenstitel... verklaart felle strijd.’ (Fluisterend, om anderen niet te storen.)

‘Wat un vreselijke sport toch...’

Monodont? (neologisme schriftsteller) (vrouw met ene tand).

‘Beaam ik volkomen.’

Weg beeld, bokssport met algemene stemmen verwenst. Gordijn door onzichtbare handen verder opengetrokken: kleur-documentaire in... Cinemaskoop!

‘Let nou goed op... eerste kennismaking met nieuwe vinding... zitten helaas beetje ongunstig... beeld onscherp, vermoeiend voor hals en ogen...’

Verbaasde uitroepen uit donker, sisklanken, tot stilte manend.

‘Tis al begonne...’

Volgt vier dames-debat, door geen sisklank meer te stuiten. Ten einde raad sta ik in volle lengte op, draai om en spreek met luide stem:

‘DAMES DIT IS DE HOOFDFILM NOG NIET... ALLEEN KORTE DOCUMENTAIRE TER KENNISMAKING MET CINEMASKOOP!’

Blijvend rustig. Filmpie van paar menuiten. Wederom gordijn dicht, lichten aan. Boven deuren in gekleurde, verlichte letters:

PAUZE

Doek gaat algauw weer open. Volgen snel achtermekaar meest afwisselende onbeweeglijke beelden, wijzend op goeie eigenschappen van diverse produkten, instellingen, bezoek advizerend. E.e.a. vergezeld van vrolijke muziek. Ondertussen circuleert bejaard man in zwart/wit, voor zich blad met drop, pepermunt, olienoten, spritskoeken, diverse merken sigaretten, chocoladerepen, stuk of vijf.

‘...neem reep chocola.’

Blijkbaar zeer goed gehoor, houdt direkt stil. Zo dicht bij dat ik reep kan pakken, arm gestrekt, doorgegeven, aandacht weer gewijd aan projektie.

‘Betalen...’

‘Exkuseer me lompheid... heer... wacht natuurlijk op vereffening... was even ontschoten...’

‘Kwartje.’

Lachend schaap.

‘Zie hier... heer...’

[p. 178]

Overhandig verschuldigde bedrag, hij snel af... anderen wenken.

‘Ogenblik wachten...’

FOYER

Mannen met bier en sigaretten, vooral in gesprek over juist ontvangen beelden. Ook vrouwen. Toilet, halve sigaret lang, rest sissend mee weg spoelen. Onze jassen over linkerarm, in opening tussen zaal en foyer.

‘Komt goed uit... dat je onze jassen meegenomen heb...’

Indirekte winst bioskoopbezoek... zult weldra vatten wat schrijver beoogt. Zodra licht dooft, lopen we met laatsten naar achteren om gunstiger plaats in te nemen. Voor voor-zitters is film erg onduidelijk, vermoeiend, les van voorfilm.

Ook dames vier-plus-1 enkele rangen voornamer, in het voorbijgaan fluisterend (welwillend) aanbod.

‘Nee... nee...’

Schud glimlachend hoofd, wijs naar achter:

‘Wij gaan nóg un ietsje verder...’

Gunst versmaad, blik verontwaardigd afgewend. Scherm: rolverdeling - wie leest? - muziek uit, naar schijnt, honderden luidsprekers. Laatste ogenblikken voor aanvang, laatste aanwijzingen.

‘...elke stem uit richting speler... verhoogt natuurgetrouwheid, grote verbetering vergeleken bij ouwe procedee...’

‘Nou weet ik ut wel...’

Houjevast, int donker... int ouwe Rome...

‘...heb ik ut nie gezegd?’

Veel gevechten, in arena, tijgers, gladiatoren. Moord op Caligula, tiran die waanzinnig werd.

Einde omstreeks middernacht, beetje wankel, lange zit, bleek-gezichten, slaapogen...

...is ut voordeel van mijn opleiding... kan geheel in historisch verband plaatsen, blijkt na deze film weer overduidelijk... onjuistheden opmerken. (Oorspronkelijk gast-publikatie in ONTMOETINGEN, maandblad WILLEM DE ZWIJGER H.B.S./hoofdredacteur HANS SLEUTELAAR/1e jaargang No. 10, januari 1955, onder titel UIT HET DAGBOEK VAN EEN PSYCHOPAATH).