Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.iij.

[p. 323r]

1

O Ghy verstandlooze Galaters, ^* wie heeft v betoouert dat ghy der waerheyt niet ghehoorzaem zijt, welcken Christus Iesus voor ooghen voorgheschildert is, onder v ghecruycight?

* Gal.5.a.7

2

Dit will ick alleęnlick van v leęrnen, Hebbet ghy den Gheęst entfanghen door de wercken der Wet, of door het ghehoor van dem ghelooue?

3

Zijt ghy zo verstandlooß, dat ghy im Gheęst angheuanghen, nu im vleęsche vollenden willet?

4

Hebbet ghy zo veel te vergheefs gheleden? zo het anders te vergheefs is.

5

Die v nu den Gheęst verleęnt, end werckt krachtighe daden onder v, [doet hy’t] door de wercken der Wet, of, door het ghehoor van dem ghelooue?

6

^* Ghelijckerwijß Abraham Gode ghelooft heeft, end het is hem toegherekent ter gherechtigheyt.

* Gene.15.a.6 Rom.4.a.3 Iaco.2.d.23

7

Zo bekennet ghy nu dat die, die wt dem ghelooue zijn, Abrahams kinders zijn.

8

End de Schrift, dewijl zy te voren voorzagh dat God de Heydens door het ghelooue rechtuærdight, euangelizeerde zy voorhén dem Abraham, [end zeyde]: ^{+ *} In dy zullen ghezeghent werden alle natioenen.

+ B

* Gene.12.a.3 end .16.c.18 end .22.d.18 end .26.a.4 end .49.b.10 eccli.44.d.20 Act.3.d.25

9

Alzo werden nu die wt dem ghelooue zijn, ghezeghent mit dem gheloouighen Abraham.

10

Want zo vele als dar wt der Wet wercken zijn, die zijn onder dem vlouck.

[p. 323v]

Want dar is gheschreuen: ^* Uerulouckt zy eęn ieghelick die niet volblijft in allem dem, dat gheschreuen is in dem bouck der Wet, dat hy het doe.

* Deut.27.d.26

11

^* Dat auer door de Wet niemand gherechtuærdight werdt by Gode, is openbaer: ^‡ Want de gherechtighe zal door het ghelooue leuen.

* Rom.3.c.20 Gal.2.d.17

‡ Aba.2.a.4 Rom.1.b.17 Hebr.10.g.38 Ioan.3.d.36

12

De Wet auer is niet wt dem ghelooue: ^* mer eęn mensch die dit ghedaen zal hebben, zal daerin leuen.

* Leuit.18.a.5 Ezech.20.b.11 Rom.10.a.5

13

^‡ Christus heeft ons wtghekocht van dem vlouck der Wet doe hy eęn vlouck ward vœr ons: (want dar is gheschreuen, ^* Uerulouckt is zo wie an eęnem holte hangt.)

‡ Rom.8.a.3 2.Cor.5.d.21

* Deu.21.d.23

14

Op dat de zeghening Abrahe onder de Heydens quame in Christo Iesu: op dat wy ⁺ den toeghezegden Gheęst entfinghen door het ghelooue.

+ Gr. de toezegghing des Gheęstes

15

⁺Broeders, (ick spreeck na menschlicker wijze) ^* eęn bekrachtight testament, hoewel het eęnes menschen is, verwærpt niemand, of doet dar iet toe.

+ C

* Hebr.9.e.17

16

^* Nu zijn auer de gheloften Abrahe end zynem zade toeghezegt: hy zegt niet End den zaden, als in velen: mer als in eęnem, End dynem zade, welck is Christus.

* Gal.3.b.8

17

Dit auer zeg ick, het Testament dat te voren van Gode bekrachtight is op Christum maeckt de Wet (, ^* welcke vierhonderd end dertigh iaren hærna ghekommen is,) niet krachtlooß, dat zy de tozegghing zolde vernietighen.

* Genes.15.c.15 Exod.12.f.40 Act.7.a.6

18

^* Want zo de ærfniß door de Wet kommt,

* Rom.4.c.14

[p. 324r]

zo kommt zy nu niet door de toezegging. God auer heeft ze Abrahe door toezegghing gheschoncken.

19

Waertoe is dan de Wet? ^* Zy is héntoe gestelt om der ouertreding willen, tot dat het zaad quame, dem de toezegghing gheschiedt was, [end is] verordent ^‡ van den Enghelen in der hand ^* eęnes Middelaers.

* Ioan.15.d.22 Rom.4.c.15. end .5.d.20 end .7.b.8

‡ Act.7.e.38

* Deut.5.a.5 1.Tim.2.b.5 Hebr.9.d.15

20

De Middelaer auer is niet eęnes, God auer is eęn.

21

Is dan de Wet teghen de toezegghinghen Godes? Het zy verr. Want zo dar eęn Wet ghegheuen ware die dar konde leuendigh maken, zo quame de gherechtigheyt waerachtighlick wt der Wet.

22

^+* Auer de Schrift heeft het alles besloten onder zonde: op dat de toezegghing door het ghelooue in Iesum Christum ghegheuen wurde den, die dar gheloouen.

+ D

* Rom.3.b.9

23

Eęr auer het ghelooue quam, wurden wy onder der Wet verwaert, end besloten op het ghelooue dat dar zolde ontdeckt werden.

24

^* Alzo is de Wet onze tuchtmeęster gheweeßt op Christum: op dat wy door het gelooue gherechtuærdight wurden.

* Matt.5.c.17 Act.13.f.38 Rom.10.a.4

25

Nu auer het ghelooue kommen is, zo zijn wy nu niet meęr onder dem tuchtmeęster.

26

^* Want ghy zijt alle Godes kinders door het ghelooue in Christo Iesu.

* Esa.56.b.4 Ioan.1.b.12 Rom.8.c.15 Gal.4.a.5

27

^‡ Want zo vele uwer ghedoopt zijn, die hebben Christum anghedaan.

‡ Rom.6.a.3

28

Hier is noch Iœde, noch Grieck:

[p. 324v]

hier is noch dienstknecht noch vrije: hier is noch mann noch vrauw: ^* want ghy zijt alle eęn in Christo Iesu.

* Ioan.17.d.21

29

^* Zijt ghy auer Christi, zo zijt ghy Abrahams zaad, end na der toezegghinghe ærfghenamen.

* Genes.21.b.12 Rom.9.b.7 Hebr.11.d.18