Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.ix.

1

ICk ^* zeg de waerheyt in Christo, ick lieghe niet, deß my tuyghniß gheeft mijn consciency in dem heylighen Gheęst,

* Rom.1.b.9 2.Cor.1.d.23 end .11.g.31 Gala.1.d.20 Philip.1.b.8 1.Thes.2.a.5 1.Tim.5.d.21

2

Dat het my eęn groote droufniß is,

[p. 271r]

end eęn stadighe smerte in mynem herten.

3

^* Want ick zolde wenschen zelue eęn veruloucksel te zijn voor Christo vœr mynen broederen, die dar zijn myne bloedurienden na dem vleęsche:

* Exod.32.g.32

4

Die dar zijn Israeliten, ^* welcker is de kindschap, end de heęrlicheyt, ^‡ end de Uerbonden, end de Wetstelling, end de Godsdienst, end de toezegghinghen.

* Deut.7.a.6 Rom.2.c.17 end .3.a.2

‡ Ephe.2.c.11

5

Welcker [oock] de Uaders zijn, end wt welcken Christus is zo veel het vleęsch belangt, ^{+ *} die dar is God ouer alles gheprezen in eęwigheyden. Amen.

+ B

* Esa.54.b.5 Rom.1.a.4

6

^‡ Dit auer is zulcks niet dat Godes word wtgheuallen zy. ^* Want niet alle deze zijn Israel, die van Israel zijn.

‡ Nu.23.c.19 Rom.3.a.3. 2.tim.2.b.12

* Ioan.8.e.39 Roma.2.d.28

7

^‡ Oock niet alle die Abrahams zaad zijn, zijn daerom kinders: mer, ^* In Isaac zal dy het zaad ghenaemt werden:

‡ Gal.4.c.23

* Gen.21.b.12 Gal.3.d.29 Hebr.11.d.18

8

Dat is, niet zijn dat Godes kinders, die des vleęsches zijn: ^‡ mer die kinders der toezegghing zijn, die werden vœr zaad gherekent.

‡ Gal.4.d.28

9

Want dit is het word der toezegghing: ^* Omm deze tijd zal ick kommen, end Zara zal eęnen zoon hebben.

* Gene.18.b.10

10

⁺Niet alleęn auer [is het mit dem alzo]: ^* mer oock Rebecca die dar zwangher was wt eęnem [naemlick] Isaac onzem vader.

+ C

* Gene.25.c.23

11

Want eęr de [kinders] gheboren waren, end noch goed noch quaad ghedaen hadden, (op dat het voorzett Godes, welck na der verkiezinghe was, bestonde:)

12

Niet wt wercken, mer wt dem rou-

[p. 271v]

penden ward hœr ghezegt: ^* De grootste zal dienstbaer werden dem kleynsten.

* Gen.25.c.23

13

Ghelijckerwijß gheschreuen is, ^* Iacob heb ick ghelieft, Esau auer heb ick ghehaatt.

* Mala.1.a.2

14

Wat zullen wy dan zegghen? Is’er dan ongherechtigheyt by Gode? Het zy verr.

15

Want hy zegt tot Mosen: ^* Welckes ick my erbarme, deß zal ick my erbarmen: ⁺ end ouer welcken ick medelijden heb, ouer den zal ick medelijden hebben.

* Exod.33.d.19

+ D

16

Zo ligt het dan niet an iemands willen noch loopen: mer an Godes erbarmen.

17

Want de Schrift zegt tot Pharao: ^* Hiertoe heb ick dy eyghentlick verweckt, op dat ick ⁺ an dy mijn macht bewijze, end op dat myne naem verkondight werde in allem lande.

* Exod.9.c.16

+ Gr. in

18

Zo erbarmt hy dan zick, welckes hy wil, end verhardt welcken hy wil.

19

Du zalt dan zegghen tot my: Wat klaaght hy dan noch? want wie heeft zynem wille wederstaen?

20

Auer, o mensch, wie bist du, die du Gode teghenmurrest? ^* Zal doch het ærdwerck zegghen tot dem maeckmeęster: ⁺ Waerom hebst du my alzo ghemaeckt?

* Esa.45.b.9 Iere.18.a.6 Sap.15.b.7 Eccle.33.b.12

+ E

21

Of heeft de kleybacker niet macht ouer de kleyærde, dat hy make wt eęnem klomp, ^* eęn vat ia ter eęren, eęn ander auer ter oneęren?

* 2.tim.2.c.20

22

Of nu auer God, doe hy wolde den toornn bewijzen, end kond doen zijn ver-

[p. 272r]

moghen, heeft in grooter langmoedigheyt ⁺ hærvoor ghebracht de vaten des toorns, die dar toeghericht waren ter verdærfniß:

+ Of. ghedraghen

23

End op dat hy kennlick maeckte den rijckdomm zyner heęrlicheyt ouer de vaten der barmhertigheyt die hy voorbereydt had ter heęrlicheyt:

24

([Naemlick] ons, welcke hy oock gheropen heeft, niet alleęnlick wt den Iœden, mer oock wt den Heydenen.

25

Ghelijck hy oock in Osea zegt: ^* Ick zal het Mijn volck heeten, dat niet mijn volck is: ⁺ end [Mijn] gheliefde, die niet ghelieft is.

* Osee.2.d.23

+ F

26

End het zal gheschiehen, an der plaetsen daer hen ghezegt was, ^* Ghy zijt niet mijn volck, daer zullen zy gheheeten werden, Kinders des leuendighen Godes.

* Osee.1.d.10 1.Petr.2.b.10

27

Esaias auer roupt ⁺ van Israel: ^* Al ware het ghetall der kinderen Israels, als het zand an der zeę, zo zal het ouerblijfsel ⁺ zaligh werden.

+ of. vœr

* Esa.10.e.22

+ Gr. beholden

28

Want de Heęr vollendt end verkort eęn word in gherechtigheyt, want hy zal eęn verkortt word maken op ærden.

29

End ghelijckerwijß Esaias te voren ghezegt heeft, ^* Wenn ons niet de Heęr Sabaoth hadde laten zaad ouerblijuen, ⁺ zo waren wy als ^* Sodoma gheworden, end waren Gomorre ghelijck gheworden.)

* Esa.1.c.9

+ G

* Gen.19.e.24 Esa.12.d.19 Iere.50.f.38 ezech.16.f.46

30

Wat zullen wy nu zegghen? [Dit,] dat de Heydens die de gherechtigheyt niet naiaeghden, de gherechtigheyt gheuaatt hebben, de gherechtigheyt auer die wt dem ghelooue is:

[p. 272v]

31

Israel auer ^* die der Wet der gherechtigheyt naiaeghde, tot der Wet der gherechtigheyt niet voorghekommen is.

* Rom.10.a.2 end .11.a.7

32

Waerom dat? Om dat het niet [gheschiedde] wt dem ghelooue, mer als wt den wercken der Wet. Want zy hebben zick ghestooten an den steęn des anstoots.

33

Ghelijckerwijß gheschreuen is, ^* Zie ick legg in Sion eęnen steęn des anstoots, end eęn steęnrootß der verhindering: end zo wie in hem ghelooft, die zal niet beschaemt werden.

* Psal.118.c.22 Esa.8.c.14 end .28.d.16 Mat.21.d.42 1.Petr.2.a.7