Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.xix.

1

HEt gheschiedde auer doe ^* Apollos te Corinthen was, dat Paulus doorreyßde de ouerlanden, end quam tot Epheso:

* 1.Cor.1.b.11

2

End vand zommighe leęrionghers end zeyde tot hen: Hebbet ghy doch den heylighen Gheęst entfanghen, doe ghy gheloouigh worden zijt? Zy auer zeyden tot hem: Ia wy hebben oock niet ghehoort of dar eęn heylighe Gheęst zy.

3

End hy zeyde tot hen: Waerin zijt ghy dan ghedoopt? Zy auer zeyden: In dem Doope Ioannis.

4

Paulus auer zeyde: ^* Ioannes heeft den doop der ghemoedbetering ⁺ ghedoopt, end zeyde dem volcke, dat zy zolden gheloouen in den, die na hem toe-

* Matt.3.c.11 Mar.1.a.8 Luc.3.d.16 Ioan.1.d.26 Act.1.a.5 end .11.b.16

+ Dat is, ghepredickt, als Marc.1.a.4

[p. 238r]

komstigh was: dat is, in Christum Iesum.

5

Doe zy auer dit hoorden, lieten zy zick doopen in dem name des Heęren Iesu.

6

^* End doe Paulus de handen op ze leyde, quam de heylighe Gheęst op ze: ⁺ end zy spraken mit tonghen, end propheteerden.

* Act.8.c.16 end .11.b.15

+ B

7

Dar waren auer onder allen by twælf mannen.

8

Hy ghingk auer in de Synagoogh, end sprack vrij hærwt, had onderreding dry maanden lang, end vermaende ze tot dem, dat des kœningkrijcks Godes was.

9

^* Doe zick auer zommighe verhardden end zick niet lieten ouerreden, end spraken qualick van dem weghe [Godes] voor der menighte, scheydde hy van hen: end zonderde de leęrionghers af, end had daghlicks onderreding in der scholen eęns zekeren ⁺ heęrschaps.

* 2.Tim.1.d.15

+ Of, iongkers

10

End dit zelue gheschiedde tweę iaren lang, alzo ^* dat alle die in Asia woonden het word des Heęren Iesu hoorden, oock Iœden end Griecken.

* Act.20.d.18

11

^* End God dede niet kleyne machtdadigheyden door de handen Pauli:

* Marc.16.d.20 Act.14.a.3

12

Alzo dat oock van zynem lijue de zweętdoucken end gordeldoucken op de krancken hén ghedraghen wurden, ⁺ end de kranckheyden van hen weken, end de booze gheęsten van hen wtuoeren.

+ C

13

Dar onderwonden zick auer zommighe der ommloopenden Iœden, welcke bezweerers waren, den naem des Heęren Iesu te noemen ouer die, die booze gheęsten hadden, end zeyden: Wy bezweeren v

[p. 238v]

door Iesum, den Paulus predickt.

14

Het waren auer zommighe zoons Sceue eęns Iœdschen Ouerpriesters tot zeuen toe, die zulcks deden.

15

Auer de booze gheęst andwordde end zeyde: Iesum kenn ick wel, end Paulum weet ick wel: ghy auer wie zijt ghy?

16

End de mensch in welckem de booze gheęst was, sprang op ze, ouerweldighde ze, end kreegh de ouerhand teghen ze, alzo dat zy naeckt end ghewondt wt dem zeluen huyze entulohen.

17

Dit zelue auer ward kond allen Iœden end Griecken die te Epheso woonden: end eęn vreęze viel ouer ze alle, end de naem des Heęren Iesu ward groot ghemaeckt.

18

^+* Dar quamen oock vele der, die gheloouigh worden waren, end beleden end verkondighden hœre daden.

+ D

* Matt.3.b.6

19

Uele auer der, die onnutten handel ghedreuen hadden, brachten de boucken te hoop, end verbrandden ze voor allen, end berekenden de wærde der zeluer, end vonden vijftigh duyzend ziluerpenninghen.

20

Alzo ^* krachtlick wieß het word Godes, end nam de ouerhand.

* Esa.55.c.11

21

Doe auer dit volbracht was, ^* zettde zick Paulus voor in dem gheęst, dat hy, na dem hy doorwandelt hadde Macedonien end Achaien, zolde reyzen na Hierusalem, end zeyde: Na dem, wanneer ick daer gheweeßt zal hebben, moet ick oock Romen zien.

* Rom.15.f.25 Gala.2.a.2

22

End zand tweę wt den, die hem dien-

[p. 239r]

den, [naemlick] Timotheum end Erastum, hén in Macedoniam, hy auer bleef vœr eęn tijd in Asien.

23

^* Dar gheschiedde auer ter zeluer tijd niet eęn kleyn oproer ouer dezem weghe.

* 2.Cor.1.b.8

24

⁺Want eęn mit name Demetrius, eęn ziluersmid, die de ziluerene kassen Diane maeckte, bracht den konstenaren ^* gheęn kleyn werckghewinn an.

+ E

* Act.16.d.16

25

Welcke na dem hy te hoop ghebracht hadde, end die zodanigher dinghen handwerckers waren, zeyde hy: Ghy mannen, ghy wetet dat wy wt dezem werckghewinne oueruloedigheyt hebben,

26

End ghy schauwet end hooret dat niet alleęnlick te Epheso, mer oock byna in ganschem Asien deze Paulus veel volcks ouerreedt end afghewendt heeft, end zegt, ^* Het zijn gheęne goden welcke mit handen ghemaeckt werden.

* Psal.115.a.4 Iere.10.a.2

27

Auer dit wilt niet alleęnlick daerhén kommen, dat ons ⁺ dit stuck verwærplick wærde, mer oock dat de tempel der grooter goddinnen Diane vœr niets gheacht werde, end dat oock hœr maiesteyt mocht t’ondergaen, welcke gansch Asia end de ærdbodem vereęrt.

+ Of, deze handel

28

Als zy auer dit hoorden, wurden zy voll toorns, kreesschen wt, end zeyden: Groot is de Diana der Epheseren.

29

⁺End de gansche stad ward voll verwærring, end deden eęnmoedighlick eęnen oploop op het schauwhuyß, end grepen ^* Gaium end Aristarchum van Macedonien, de medereyzers Pauli.

+ F

* Act.20.a.4 end .27.a.2

[p. 239v]

30

Doe auer Paulus wolde onder het volck gaen, lieten’t hem de leęrionghers niet toe.

31

Zommighe auer oock wt den Ouersten Asie, welcke zyne vrienden waren, zonden tot hem, end baden hem, dat hy zick niet gaue op het schauwhuyß.

32

Zommighe dan kreesschen zuß, andere anders. Want de vergadering was verwærret, end vele wisten niet, waeromm zy te hoop kommen waren.

33

Zommighe auer wt der scharen dronghen Alexandrum hæruoor, doe hem de Iœden voordstieten. Alexander auer wenckte mit der hand, end wolde zick voor dem volcke verandworden.

34

Doe zy auer bekenden dat hy eęn Iœde was, ward dar eęn stemm van allen, end kreesschen byna tweę vren lang: ⁺ Groot is de Diana der Epheseren.

+ G

35

Doe auer de Schrijuer de schare gestilt had, zeyde hy: Ghy Ephesische mannen, wat mensch is’er doch die niet weet dat de stad der Epheseren zy eęn vereęrersche der grooter goddinnen Diana, end des beelds van Iuppiter hæraf ghekommen?

36

Dewijl nu dit onwedersprekelick is, zo moetet ghy still zijn, end niets onbedachts handelen.

37

Want ghy hebbet deze mannen hærvoor ghebracht, die noch tempelroouers, noch lasteraers uwer goddinnen zijn.

38

Heeft auer Demetrius end de handwerckers die mit hem zijn, teghen iemand eęn anspraeck, zo holdt men richtdaghen,

[p. 240r]

end dar zijn stadholders: latet ze malckanderen verklaghen.

39

Zoucket ghy auer na wat anders, dat kan in wettelicker vergaderinghe ghescheyden werden.

40

Want wy staen in perikel dat wy om den huydighen oproer verklaeght mochten werden, end doch gheęn oorzaeck is, wt welcker wy rekenschap mochten gheuen dezes oploops. End doe hy zulcks ghezegt had, liet hy de vergadering gaen.