Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.ij.

1

ENd als de dagh ⁺ der ^* Pinxten veruult ward, waren zy alle eęnmoedighlick by den anderen.

+ Gr. des Uijftighsten.

* Leui.23.c.15 Deut.16.b.9

2

End dar ward snellick eęn gheluyd van dem hemel, als eęns gheweldighen winds die dar ghedreuen werdt, end veruulde het gansche huyß daer zy zaten.

3

End van hen wurden ghezien ghedeęlde tonghen euen als eens vuers, end zettde zick op eęnen ieghelicken onder hen.

4

^* End zy wurden alle veruult mit dem heilighen Gheęst, end begonnen te spreken ^‡ mit anderen tonghen, na dem hen de Gheęst gaf wt te spreken.

* Matt.3.c.11 Marc.1.a.8 Luc.3.d.16 Ioa.14.d.26 end .15.d.26 end .16.b.13 Act.11.b.15 end .19.a.6

‡ mar.16.d.17 Act.10.g.46

5

Dar waren auer Iœden te Hierusalem wonende, Godureęzighe mannen, wt allerley natioene dat onder dem hemel is.

6

Doe auer deze stemm gheschiedde, quam de menighte t’zamen, end ward verbaaßt: want eęn ieghelick hoorde ze in zyner eyghener sprake spreken.

7

⁺Zy entzettden zick auer alle, verwonderden zick, end zeyden onder den anderen: Zie, zijn niet alle deze die dar spreken, Galiléers?

+ B

8

End hoe hooren wy ze spreken eęn ieghelick in onzer eighener sprake daer wy in gheboren zijn?

9

Parthers end Meders end Elamiten, end inwoners Mesopotamie, end Iudée end Cappadocie, Ponti end Asie.

10

Phrygie end Pamphilie, Egypti end der landdeęlen Lybie by Cyrenen, end

[p. 202r]

de wtlandische Romeynen.

11

Oock Iœden end ⁺ Iœdeghenooten, Creters end Arabers: wy hooren ze mit onzen spraken de grootdadigheyden Godes spreken.

+ Gr, ankommelinghen

12

Zy entzettden zick auer alle, end wurden twijfelmoedigh, end zeyden de eęn tot dem anderen: Wat wilt dit werden?

13

Anderen auer spottden end zeyden: Zy zijns voll zueten wijns.

14

Petrus auer stond mit den eluen, verhief zijn stemm, end sprack tot hen: Ghy Iœdsche mannen end alle die te Hierusalem wonet, dit zy v kennlick, end latet myne worden tot uwen ooren ingaen.

15

Want deze zijn niet droncken, als ghy wanet: ⁺ nademmael het de derde vre am daghe is.

+ C

16

Mer dit is het dat ghezegt is door den Propheet Ioel:

17

^* End het zal gheschiehen in den lesten daghen (zegt God) ick zal wtghieten van mynem Gheęst op alle vleęsch: end uwe zoons end ^‡ uwe dochters zullen propheteren, end uwe ionghelinghen zullen ghezichten zien, end uwe olderlinghen zullen droomen droomen.

* Ioel.2.g.28 Esa.44.a.3 Ezech.11.d.19 end .36.f.27 Zach.12.c.10 Ioan.7.f.38

‡ Luc.2.e.36

18

End oock op myne dienstknechten end op myne dienstmaeghden zal ick in den zeluen daghen van mynem Gheęst wtstorten, end zy zullen propheteren.

19

End ick zal gheuen zeldßame wonderheyden bouen im hemel, end teękens beneden op ærden, bloed end vuer end roockdamp.

20

De zonn zal verkeęrt werden in duy-

[p. 202v]

sterniß, end de maan in bloed, eęr dat komme de groote end schijnbare dagh des Heęren.

21

^* End het zal gheschiehen, zo wie den naem des Heęren anroupen zal, die zal ⁺ zaligh werden.

* Ioel.2.g.32 Rom.10.c.13

+ Gr. beholden

22

⁺Ghy Israelitische mannen, hooret deze worden: Iesum van Nazareth, den mann van Gode onder v mit krachtighen daden end zeldßamen wonderheyden end teękenen bewezen, welcke God door hem ghedaen heeft midden onder v, ghelijckerwijß ghy oock zelue wetet,

+ D

23

Dezen [zeg ick] wt beslotenen rade end voorwetenschap Godes ouerghegheuen, ^* hebbet ghy ghenomen door de handen der Wetbrekeren, end hebbet hem anghehecht end ghedoodt.

* Act.5.e.31

24

^* Welcken God heeft opgheweckt, end heeft ontbonden de smerten des doods, na dem het onmœghelick was dat hy van dem zeluen gheholden wurde.

* Act.10.f.40

25

Want Dauid zegt op hem: ^* Ick zagh den Heęr altijd voor mijn anghezicht, want hy is my ter rechter hand, op dat ick niet beweeght werde.

* Psal.16.c.8

26

Hierom is mijn hert verurœght, end mijn tong heeft zick verhœght, daerenbouen zal oock mijn vleęsch zijn ruststede hebben in hope.

27

Want du zalt mijn ziel niet in der helle laten: noch zalt niet ghehenghen dat dijn Heylighe verrotting zie.

28

Du hebst my kond ghedaen de weghen des leuens, du zalt my veruullen mit vrœghden voor dynem anghezichte.

[p. 203r]

29

⁺Ghy mannen broeders, ick magh wel vrij hærwt spreken tot v van dem Oueruader Dauid, ^* dat hy oock ghestoruen end begrauen is: end zijn graf is by ons tot op den huydighen dagh.

+ E

* 1.Reg.2.b.10 Act.13.e.36

30

Dewijl hy eęn Propheet was, end wiste ^* dat hem God ghezworen hadde mit eęnem eęde, dat wt der vrucht zyner lenden, zo veel het vleęsch belangt, ⁺ de Ghezalfde opstaen zolde, end op zynem throon zitten:

* Psal.132.b.11 2.Sa.7.b.12 Luc.1.c.28 Act.13.d.23 Rom.1.a.3 2.Tim.2.a.8

+ Christus.

31

Zagh hy te voren, end sprack van der opstandinghe Christi ^‡ dat zijn ziel in der helle niet verlaten is, end dat zijn vleęsch gheęn verrotting ghezien heeft.

‡ Psal.16.c.10 Act.13.e.35

32

Dezen Iesum heeft God opgheweckt, ^* deß zijn wy alle tuyghen.

* Ioan.15.d.27 Act.1.b.8

33

^‡ Na dem hy dan door de rechte hand Godes verhooght is, end entfanghen heeft de toezegghing des heylighen Gheęsts van dem Uader, heeft hy wtgegoten dit, dat ghy nu ziet end hooret.

‡ Phil..2.a.9

34

Want Dauid is niet in de hemels opgheuaren: hy zegt auer zelue, ^* De Heęr heeft ghezegt tot mynem Heęre, Zit te myner rechter hand,

* Psal.110.a.1 1.Cor.15.c.25 Ephe.1.d.20 Hebr.1.d.13

35

⁺Tot dat ick dyne vianden legghe tot eęn onderuoetbanck dyner voeten.

+ F

36

Zo wete nu het gansche huyß Israels ghewißlick, dat God dezen zeluen Iesum, den ghy ghecruycight hebbet, oock tot eęnem Heęre end ⁺ Ghesalfden ghemaeckt heeft.

+ Christum.

37

^* Doe zy auer dit hoorden, wurden zy in dem herte doorsteken, end zeyden tot Petro end tot den anderen Apostelen:

* Zach.12.c.10

[p. 203v]

^* Mannen broeders wat zullen wy doen?

* Luc.3.c.10. Act.9.a.6 end .16.f.30.

38

Petrus zeyde tot hen: Doet ghemoedbetering, end eęn ieghelick onder v werde ghedoopt in dem name Iesu Christi ter quijtlatinghe der zonden: end ghy zullet entfanghen de gaue des heylighen Gheęstes.

39

^* Want v end uwen kinderen is de toezegghing, end allen die dar verr zijn, zo vele als’er de Heęr onze God toeroupen zal.

* Ioel.2.g.28

40

Oock mit velen anderen worden betuyghde hy, end vermaende ze, end zeyde: Werdet beholden van dezem slimmen gheslæchte.

41

⁺Die nu zijn word gærn annamen, wurden ghedoopt: end dar wurden héntoe ghedaen an den zeluen dagh by dry duyzend zielen.

+ G

42

Zy bleuen auer bestandigh in der Apostelen leęre, end in der ghemeynschap, end in dem brood breken, end in den ghebeden.

43

Dar quam auer alle ziele eęn vreęze an: ^* end dar gheschiedden vele zeldßame wonderheyden end teękens door de Apostels.

* Marc.16.d.17 Act.5.b.12

44

^* Alle auer die gheloouigh waren worden, waren by den anderen t’zamen, end hadden alle dingk ghemeyn.

* Act.4.f.32 Deut.15.a.4

45

End verkochten [hœre] goeders end hauen, ^* end deęlden ze wt onder alle, na dem eęn ieghelick nood hadde.

* Esa.58.b.7 Tob.4.c.20

46

End zy volhærdden daghlicks in dem tempel eęnmoedighlick, ^* end braken brood in den huyzen, end namen t’zamen spijß in verhœghinghe end eęnuoldig-

* Act.20.b.7

[p. 204r]

heyt des herten,

47

Prezen God, end hadden ghenade by dem ganschen volcke. ^* De Heęr auer dede daghlicks der Ghemeynten héntoe, die dar ⁺ zaligh wurden.

* Act.5.c.14 end .11.c.21

+ Gr. beholden