Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

[p. 199v]

De handelinghen Der Heilighen Apostelen.

Cap.1.

[p. 200r]

1

DE eęrste rede heb ick gedaen, o Theophile, van allem dem dat Iesus begonnen heeft oock te doen end te leęren,

2

Tot an den dagh doe hy opghenomen ward, na dem hy door den heilighen Gheęst ^* beuel ghegheuen had den Apostelen die hy wtuerkoren had:

* Ioan.20.e.21

3

^* Welcken hy oock zick zeluen, na zynem lijden, leuendigh voorghestelt heeft in menigherley bewijßteękenen, viertigh daghen lang van hen ghezien, end sprekende van den dinghen des kœningkrijcks Godes.

* Marc.16.c.14 Ioan.20.e.19 end .21.a.1 1.Cor.15.a.5

4

^* End als hy ze verzamelt had, beual hy hen dat zy van Hierusalem niet vertrocken, mer wachtden op de toezegghing des Uaders, ^* Welcke ghy [zegt hy] van my ghehoort hebbet.

* luc.24.g.48

* Ioa.14.d.26 end .15.d.26 end .16.a.7

5

^‡ Want Ioannes heeft wel im water ghedoopt, ^* ghy auer zullet im heilighen Gheęst ghedoopt werden nier lang na dezen daghen.

‡ Matt.3.c.11 Marc.1 a.8 Luc.3.d.16 Ioan.1.d.26 Act.11.b.16 end .19.a.4

* Esa.44.a.3 Ioel.2.g.28 Act.2.a.4 end .11.b.15

6

Doe zy nu t’zamen ghekommen waren, vraeghden zy hem, end zeyden: ^‡ Heęr zalt du doch op deze tijd Israeli het kœningkrijck wederoprichten?

‡ Mat..24.a.3

7

Hy zeyde auer tot hen: ^* Het staet v niet toe, te weten de tijden of de wijlen, die de Uader in zyner eyghener macht ghestelt heeft: ⁺

* mat.24.c.36

+ B

8

^‡ Mer ghy zullet kracht entfanghen na dem de Heilighe Gheęst ouer v zal ghekommen zijn: ^* end zullet my tuyghen zijn oock te Hierusalem end im ganschen Iudéa end Samaria, end tot an het wterste der ærden.

‡ Act.2.a.4

* luc.24.g.46 Ioan.15.d.27 Act.2.e.32 Esa.2.a.2

9

^* End doe hy zulcks ghezegt had,

* Marc.16.d.19 Luc.24.g.50

[p. 200v]

ward hy in hœrem anschauwen hénop ghenomen, end eęn wolck namm hem hénwegh van hœren ooghen.

10

End als zy staerlick opzaghen doe hy in den hemel hénop voer, zie, dar stonden tweę mannen by hen in witter kleędinghe,

11

Welcke oock zeyden: Ghy Galileesche mannen, wat staet ghy end ziet op na den hemel? Deze Iesus die van v is hénop ghenomen in den hemel, ^* zal alzo kommen, ghelijckerwijß ghy hem angheschauwt hebbet in den hemel hénop varen.

* Daniel.7.d.10 Matt,24.c.30 Marc.13.c.26 Luc.21.f.24 1.Thess.1.d.10 2,Thes.1.c.10 Apoc.1.b.7

12

Doe keęrden zy weder na Hierusalem van dem berghe die dar heett Olijuenbergh, welcker is na by Hierusalem, end had eęn Sabbatsreyß.

13

End als zy hénin quamen, klommen zy hénop op den zolder: daer zy zick enthielden Petrus end Iacobus, end Ioannes end Andreas, Philippus end Thomas, ⁺ Bartholomeus end Mattheus, Iacobus Alphei [zoon] end Simon de Yueraer, end Iudas Iacobi [broeder].

+ C

14

Deze alle hielden an eęnmoedighlick mit bidden end smeęken zampt den vrauwen end Maria der moeder Iesu, end zynen ^‡ broederen

‡ Ioan.20.d.17

15

End in dezen daghen stond Petrus op midden onder de leęrionghers, end zeyde: (Dar was auer eęn schaar der namen te hoop by honderd end twintigh.)

16

Ghy mannen broeders, deze Schrift moest veruult werden, ^* welcke voorzegt heeft de heylighe Gheęst door den mond Dauids, van Iuda ^‡ die eęn anley-

* Psa.41.b.10 Mat.26.b.22 Ioan.13.b.18

‡ mat.26.e 46 Mar.14.e.34

[p. 201r]

der was den die Iesum gheuanglick namen.

17

^* Want hy was mit ons medeghetelt, end had verkreghen het ⁺ deęl dezer bediening.

* Matt.10.a.4 Marc.3.c.19 Luc.6.c.16

+ Gr. lot

18

Zo heeft nu deze verworuen eęnen acker van dem loon der ongherechtigheyt, ^* end nederhanghigh gheworden, is midden gheborsten, end all zijn inghewand is wtghestortt.

* Matt.27.a.5 2.Sa.17.f.23

19

End het is kond gheworden allen die te Hierusalem wonen, ⁺ alzo dat die acker gheheeten ward op hœr eyghen sprake, Aceldama, dat is, eęn Bloedacker.

+ D

20

Want dar is gheschreuen im Psalmbouck: ^* Zijn woonstede werde woest, end niemand zy die daerin wone. ^* End zijn Opzienerschap neme eęn ander.

* Psal.69.f.26

* Psal.109.a.8

21

^* Zo is het dan noodigh onder den mannen, die mit ons verkeęrt hebben de gansche tijd ouer, die de Heęr Iesus onder ons is ingegaen end wtghegaen,

* Act.6.a.3

22

Anuangklick van dem Doop Ioannis tot op den dagh in welckem hy van ons hénop ghenomen is, dat dezer eęn mit ons ghetuyg zyner opstanding werde

23

^* End zy stelden dar tweę, Ioseph gheheeten Barsabas, welcker toeghenaemt ward Iustus, end Matthias.

* Act.6.b.6

24

End zy baden, end zeyden: Du Heęr, ^* hertgrondigh kenner aller [menschen], wijß eęnen an, welcken du verkoren hebst wt dezen tweęen, dat hy entfanghe het ⁺ deęl dezer bediening end Apostelschaps, waervan Iudas veruallen is, dat hy hén ghinghe an zijn eyghen plaetß.

* 1.sam.16.b.7 1.Par.28.b.9 end .29.d.17 Psal.7.c.10 Iere.11.d.20 end .17.b.10 end .20.d.12 Apoc.2.f.23

+ Gr. lot

25

End zy gauen het lot ouer ze: end het

[p. 201v]

lot viel op Matthiam: end hy ward mede bestemmt mit den eluen Apostelen.