Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.xxij

1

⁺ HEt ^* feęst auer der ongheheuelder brooden ghezegt Pascha, was naby.

+ Matt.26.a.2 Marc.14.a.1

* Exo.12.c.17

2

^‡ End de Ouerpriesters end de Schriftgheleęrden zochten daerna, hoe zy hem dooden zolden: want zy vreęßden voor dem volcke.

‡ Ioan.11.f.47 Psal.2.a.2 Act.4.e.27

[p. 146v]

3

^* Satan auer was ingheuaren in Iudam toeghenaemt Iscarioth, die dar was wt dem ghetalle der twæluen.

* Matt.26.b.13 Marc.14.b.10 Io.13.a.3.c.27

4

End hy ghingk hén, end sprack mit den Ouerpriesteren end den Hoofdluyden, naemlick, hoe hy hen hem zolde ouerleueren.

5

End zy verblijdden zick, end droughen ouer eęn hem gheld te gheuen.

6

End hy zeyde’t toe, end zocht gheleghenheyt, dat hy hem hen ouerleuerde zonder oproer.

7

^* De dagh auer der ongheheuelder brooden quam, op welckem men het Pascha slachten moest:

* Matt.26.b.16 Marc.14.b.12

8

End hy zand Petrum end Ioannem wt, end zeyde: Gaet hén, end bereydet ons het Pascha, dat wy het eten.

9

Zy auer zeyden tot hem: Waer wilt du dat wy het bereyden?

10

End hy zeyde tot hen: Zie, wanneęr ghy hénin kommet in de stad, zal v entmoeten eęn mensch, die eęn kruyck waters draeght: volght hem na in het huyß daer hy hénin gaet:

11

End zegghet dem huyßheęre des huyß, De leęrmeęster zegt dy: ⁺ Waer is de gastplaetß daer ick het Pascha mit mynen leęriongheren eten zal?

+ B

12

End hy zal v anwijzen eęnen grooten opperzaal, gheplaueydt: bereydet aldaer.

13

Zy auer ghinghen hén, end vonden ghelijckerwijß hy hen ghezegt had, end bereydden het Pascha.

14

^* End doe de tijd quam, zat hy ⁺ an,

* mat.26.b.19 Mar.14.b.17

+ Gr. viel.

[p. 147r]

end de twælf Apostels mit hem.

15

End hy zeyde tot hen: Mit verlanghen heb ick begært dit Pascha mit v te eten, eęr ick lijde.

16

Want ick zeg v, dat ick voordan daervan niet meęr eten zal, tot dat het veruult werde in dem kœningkrijcke Godes.

17

End hy nam den drinckbeker, danckte end zeyde: Nemet dezen, end deęlet en onder v:

18

Want ick zeg v, dat ick niet drincken zal van der vrucht des wijngaerds, tot dat het kœningkrijck Godes komme.

19

^* End hy namm het brood, danckte end brack het, end gaf het hen, end zeyde: Dit is mijn lijf dat vœr v gegheuen werdt: dit doet tot myner ghedachteniß.

* Matt.26.c.25 Mar.14.c.22 1.Cor.11.e.23

20

Deßghelijcken oock den drinckbeker, na dem auendeten, end zeyde: Deze drinckbeker is het nieuwe Testament in mynem bloede, dat vœr v vergoten werdt.

21

^+* Doch zie, de hand mijns verraders is mit my ouer disch.

+ C

* Mat.26.b 20 Marc.14.b.18 Ioan.13.c.21

22

End des menschen Zoon gaet ia hén ^‡ als het besloten is: weę nochtans dem zeluen mensche, door welcken hy verraden werdt.

‡ Psal.41.c.10 Ioan.13.b.18 Act.1.c.17

23

End zy begonnen te beuraghen onder malckanderen, wie het doch wt hen ware, die dit doen zolde.

24

Dar ward auer oock eęn twisting onder hen, naemlick, wie onder hen de grootste zolde schijnen te zijn.

25

Hy auer zeyde tot hen: ^* De kœnin-

* Mat.20.d.25 Marc.10.f.42

[p. 147v]

ghen der Heydenen heęrschen ouer ze, end die gheweld ouer ze hebben, werden goeddadighen gheheeten.

26

^* Ghy auer niet alzo: ^‡ mer de grootste onder v, die werde als de iongste: end wie eęn voorgangher is, als eęn die dar dient.

* 1.Pet.5.a.3

‡ Luc.9.f.48

27

Want welcker is grooter die dar ⁺ anzitt, of die dar dient? is het niet die dar anzitt? ^* Ick auer bin midden onder v, als eęn die dar dient.

+ Gr. anligt

* Ioan 13.b.14 Philip.2.a.7

28

Ghy auer zijt het die by my volbleuen zijt in mynen verzouckinghen:

29

^* End ick verordene v het kœningkrijck, ghelijckerwijß my het mijn Uader verordent heeft:

* Luc.12.d.32

30

Op dat ghy etet end drincket op mynem disch in mynem kœningkrijcke, ^* end zittet op throonen, end richtet de twælf gheslæchten Israels.

* Matt.19.d.28 Sap.3.b.8 Apoc.3.d.21

31

⁺De Heęr auer zeyde: ^‡ Simon Simon, zie, de Satan heeft v gheeyscht dat hy v zifte als de tarwe:

+ D

‡ 1.Pet.5.c.8

32

Auer ick heb vœr dy ghebeden, op dat dijn ghelooue niet zwijcke: oock du wanneęr du eęnmael bekeęrt werdest, zo stærck dyne broeders.

33

^* Hy auer zeyde tot hem: Heęr, ick bin bereyd mit dy oock in gheuangniß end in dood te gaen.

* Matt.26.c.32 Mar.14.c.29 Ioan.13.d.37

34

End hy zeyde: Petre, ick zeg dy, dar zal huyden gheęn haan krayen, eęr du drymael verloochenest dat du my kennest

35

End hy zeyde tot hen: ^* Als ick v wtghezonden heb zonder buydel end male, end schoens, heeft v doch iet entbroken?

* Matt.10.a.9 Marc.6.b.8 Luc.9.a.3

[p. 148r]

Zy auer zeyden: Niets.

36

Zo zeyde hy tot hen: Auer nu wie eęnen buydel heeft, die neme’n, deßghelijcken oock eęn male: end wie gheęn heeft, die verkoope zynen mantel, end koope eęn zwærd.

37

Want ick zeg v, het moet noch volbracht werden an my, dat dar gheschreuen is, naemlick, ^* End hy is onder de Wetbrekers gherekent. Want wat van my [gheschreuen] is, dat heeft eęn ende.

* Esa.53.d.12

38

Zy auer zeyden: Heęr, zie, hier tweę zwærden. Hy auer zeyde tot hen: Het is ghenough.

39

^* End Iesus wtghegaen, ghingk hén na ghewoonheyt op den Olijuenbergh: end zyne leęrionghers volghden hem oock na.

* Matt.26.d.35 Mar.14.d.32 Ioan.18.a.1

40

⁺End als hy an de plaetß quam, zeyde hy tot hen: Biddet, op dat ghy niet in verzoucking kommet.

+ E

41

^* End hy ward van hen afgheruckt omtrent eęnem steęnworpe, end knielde neder, end bad,

* Matt.26.d.38

42

End zeyde: Uader, wilt du, zo neem dezen drinckbeker van my: nochtans niet myne, ^* mer dyne wille gheschiehe.

* Ioan.6.d.38

43

Uan hem auer ward ghezien eęn Enghel wt dem hemel, die hem verstærckte.

44

^* End mit bangher anuechtinghe beuanghen, bad hy deß te langher: end zijn zweęt was als bloeddruppels die dar afliepen op de ærde.

* Ioan.12.d.27

45

End doe hy van dem ghebede opstond, quam hy tot zynen leęriongheren, end vand ze slapen van trœrigheyt,

46

End zeyde tot hen: Wat slapet ghy? Staet op, end biddet: op dat ghy niet in

[p. 148v]

verzoucking kommet.

47

^* Doe hy auer noch sprack, zie, eęn schare, end eęn van den twæluen ghenaemt Iudas, ghingk voor hen hær, end quam Iesu naby, hem te kussen.

* Mat.26.e.46 Mar.14.e.43 Ioan.18.a.3

48

Iesus auer zeyde tot hem: Iuda, verradest du des menschen Zoon mit eęnem kusse?

49

Doe auer zaghen die by hem waren, wat dar voor handen was, zeyden zy: Heęr, zullen wy niet mit eęnem zwærde [daerin] slaen?

50

End eęn zeker wt hen slough des Ouerpriesters dienstknecht, end hieuw hem zijn rechte oor af.

51

⁺Iesus auer andwordde end zeyde: Latet ze tot hiertoe [ghewerden]. End roerde des zeluen oor an, end heylde hem.

+ F

52

^* Iesus auer zeyde tot den Ouerpriesteren end Hoofdluyden des tempels, end den Olderlinghen die tot hem kommen waren: Zijt ghy als tot eęnem moorder wtghegaen mit zwærden end stocken?

* Mat.26.e.54 Luc.14.e.48

53

Als ick daghlicks by v was in dem tempel, zo hebbet ghy gheęne handen an my wtghestreckt: auer dit is uwe vre end de macht der duysterniß.

54

^* Zy leydden hem auer gheuanghen, end brachten hem in des Ouerpriesters huyß. Petrus auer volghde hem van verr na.

* Matt.26.f.56 Marc.14.f.53 Ioa.18.e.24

55

^* Doe zy auer eęn vuer anghesteken hadden midden in dem zale, end te hoop ghezeten waren, zat oock Petrus midden onder hen.

* matt.26.g.68 Mar.14.g.65 Ioan.18.c.16

[p. 149r]

56

Doe hem auer eęn dienstmaeghd zagh zitten by dem lichte, zagh zy hem staerlick an, end zeyde: Deze was oock mit hem.

57

Hy auer verloochende hem, end zeyde: Urauw, ick kenn hem niet.

58

End eęn weynigh daerna zagh hem eęn ander, end zeyde: Du bist oock wt dien eęn. Petrus auer zeyde: Mensch, ick bin niet.

59

End ouer eęn wijle by eęner vren daerna, bekrachtighde’t eęn ander, end zeyde: Waerlick deze was oock mit hen: want hy is eęn Galiléer.

60

⁺Petrus auer zeyde: Mensch, ick weet niet wat du zegst. End van stonden an de wijle hy noch sprack, krayde’r eęn haan.

+ G

61

End de Heęr wand zick omm, end zagh Petrum an: end Petrus ward indachtigh des Heęren words, als hy hem ghezegt had: ^* Eęr dar eęn haan krayet, zalt du my drymael verloochenen.

* Mat.26.c.33 g.74. Mar.14.g.70 Ioan.13.d.38

62

End Petrus ghingk hénwt, end weęnde bitterlick.

63

^‡ End de mannen die Iesum hielden, bespottden, ^* end sloughen hem:

‡ mat.26.g.66 mar.14.g.64

* Ioan.19.a.2 Iob.16.b.12 Esa.50.c.6

64

End na dem zy hem ouerdeckt hadden, sloughen zy hem in zijn anghezicht, end vraeghden hem, end zeyden: Propheteer, wie is het die dy gheslaghen heeft?

65

End vele andere dinghen mit lastersprœken, zeyden zy teghen hem.

66

^* End als het dagh gheworden was verzamelden zick de Olderlinghen des volcks, de Ouerpriesters, end Schrift-

* Matt.27.a.1 Marc.15.a.1 Luc.23.a.1 Ioan.18.e.28 Psal.2.a.2

[p. 149v]

gheleęrden, end leydden hem in hœren Raad,

67

End zeyden: Bist du de Ghezalfde? zegghet ons. End hy zeyde tot hen: Zeg ick het v, zo zullet ghy niet gheloouen: vraghe ick auer [v], zo zullet ghy my gheęnßins andwordden noch entslaen.

68

^* Uan nu an zal des menschen Zoon zitten ter rechter hand der kracht Godes.

* Matt.16.d.27 end .24.c.30 end .25.c.31 Marc.14.f.61 Act.1.b.11 1.thes.4.d.16 2.Thes.1.c.10 Apoc.1.b.7 Dani.7.b.10

69

Zy auer zeyden alle: Bist du dan Godes Zoon? Hy auer zeyde tot hen: Ghy zegghet dat ick het bin.

70

Zy auer zeyden: Wat behouuen wy meęr tuygniß? want wy hebben’t zelue ghehoort wt zynem monde.