Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.xi.

1

ENd het gheschiedde doe hy in eęner plaetse was end bad, na dem hy afghelaten had, dat zyner leęriongheren eęn tot hem zeyde: Heęr, leęr ons bidden, ghelijckerwijß oock Ioannes zyne leęrionghers gheleęrt heeft.

2

^* Hy auer zeyde tot hen: Wanneęr ghy biddet, zo zegghet: Onze Uader die du bist in den hemelen, Dyne naem werde gheheylight: Dijn kœningkrijck komme.

* Matt.6.b.9

[p. 122v]

Dijn wille gheschiehe oock op ærden als im hemel.

3

Gheef ons daghlicks onze ⁺ daghlick brood.

+ Of, leefdurftigh, of, wezentlick

4

End laet ons onze zonden quijt, want oock wy laten quijt eęnem ieghelicken die ons schuldigh is. End voer ons niet in verzoucking: mer verloß ons van dem boozen.

5

End hy zeyde tot hen: Wie onder v zal eęnen vriend hebben, end des middernachts tot hem gaen, end hem zegghen: Uriend, leęn my dry brooden,

6

Want mijn vriend is tot my kommen van dem weghe, end ick heb niet dat ick hem voorzette:

7

End die van binnen andwordde, end zegghe, Zy my niet moeylick: de dœre is alrede ghesloten, end myne kinderkens zijn by my in der slaepkamer: ick kan niet opstaen, end dy gheuen.

8

Ick zeg v, of hy schoon niet opsta, end hem gheęne gheuet, om dat het zijn vriend is, ⁺ nochtans om zyner onbeschaemtheyt willen zal hy opstaen, end hem gheuen zo vele als hy’er behouft.

+ B

9

End ick zeg v: ^* Begæret, end v zal ghegheuen werden: zoucket, end ghy zullet vinden: kloppet, end v zal gheopent werden.

* Iere.29.c.12 Matt.7.a.7 end .21.b.22 Marc.11.c.24 Ioan.14.b.13 end .16.c.24 Iaco.1.a.5 1.Thes.4.b.9 1.Ioan.3.d.22 end .5.c.14

10

Want zo wie begæret, die entfangt: end wie dar zouckt die vindt: end dem kloppenden zal gheopent werden.

11

Wat vader is doch onder v, van welckem zo zijn zoon brood begæret, die hem eęnen steęn gheuen zal? of zo hy eęnen

[p. 123r]

visch [begæret] die hem eęn slang vœr den visch gheuen zal?

12

Of zo hy eęn ey begæret, die hem eęn scorpioen gheuen zal?

13

Zo dan ghy, die ghy doch booß zijt wetet uwen kinderen goede gauen te gheuen, hoe veel te meęr zal de Uader die vam hemel is, den heilighen Gheęst gheuen den, die [den zeluen] van hem begæren?

14

^* End hy warp eęnen duuel wt, end de zelue was stomm: het gheschiedde auer doe de duuel wtgheuaren was, zo sprack de stomme: end de scharen verwonderden zick.

* Matt.9.d.32 end .12.b.22

15

Zommighe auer onder hen zeyden: ^* Hy wærpt de duuels wt door Beelzebul der duuelen ouersten.

* Matt.9.d.34 end .12.b.24 Marc.3.c.22

16

Andere auer verzochten hem, end begærden eęn teęken van hem vam hemel.

17

⁺Hy auer bekende hœre ghedachten, end zeyde tot hen: ^* Alle kœningkrijck teghen hem zeluen ghedeęlt, werdt verwoest: end huyß teghen huyß [ghedeęlt], verualt.

+ C

* Matt.12.b.25 Marc.3.c.24

18

Is auer oock Satan teghen hem zeluen ghedeęlt, hoe zal zijn kœningkrijck bestaen? want ghy zegghet dat ick door Beelzebul de duuels wtwærpe.

19

Zo ick auer de duuels door Beelzebul wtwærpe, uwe zoons door wen wærpen zy ze wt? hierom zullen zy richters ouer v ziin.

20

Zo ick auer door den vingher Godes, de duuels wtwærpe, zo is ghewißlick het kœningkrijck Godes tot v voorkommen.

21

Wanneęr eęn stærck ghewapender zijn

[p. 123v]

hof bewaert, zo blijft het zyne mit vreden.

22

Wanneęr auer ^* eęn stærcker dan hy ouerkommt end hem ouerwinnt, zo neemt hy [hem] alle zyne wapens waerop hy zick vertrauwde, end deęlt zynen roof wt.

* Colos.2.c.15

23

^* Wie niet mit my is, die is teghen my: end wie niet mit my vergadert, die verstroeyt.

* Matt.12.c.30

24

^* Wanneęr de onreyne gheęst van dem mensche wtgheuaren is, zo ouerwandelt hy door waterlooze plaetsen, end zouckt rust: end wanneęr hy die niet vindt, zo zegt hy: ⁺ Ick zal wederkeęren in mijn huyß, daer ick wtgheuaren bin.

* Matt.12.d.45

+ D

25

End wanneęr hy komt, zo vindt hy’t mit bessemen gheuæght end gheciert.

26

Dan gaet hy hén, end neemt tot zick zeuen andere gheęsten boozer dan hy zelue: end wanneęr zy hénin kommen, wonen zy aldaer: ^* end het leste dies menschen werdt ærgher dan het eęrste.

* Ioan.5.c.14 Hebr.6.a.5 end .10.e.26 2.Pet.2.d.20

27

Het gheschiedde auer doe hy zulcks zeyde, dat eęn vrauw wt der scharen hœr stemm ophief, end zeyde tot hem: Gheluckzaligh is de buyck die dy ghedraghen heeft, end de borsten die du ghezoghen hebst.

28

Hy auer zeyde: ^* Ia wel, gheluckzaligh zijn die het word Godes hooren, end t’zelue bewaren.

* Matt.7.c.21 Rom.2.b.13 Iacob.1.d.22

29

Doe auer de scharen ouer hoop dronghen, begann hy te zegghen: ^‡ Dit gheslæchte is booß, het begært eęn teęken: end hem zal gheęn teęken ghegheuen werden, dan het teęken ^* des Prophe-

‡ matt.12.c.38 end .16.a.1 Marc.8.b.11 Ioan.6.d.30 1.Cor.1.c.20

* Ione.2.a.2

[p. 124r]

ten Ione.

30

Want ghelijckerwijß Ionas eęn teęken was den Niniuiten: ⁺ alzo zal oock des menschen Zoon zijn dezem gheslæchte.

+ E

31

^* De kœninghinne des zuyden zal in dem gherichte opstaen mit den mannen dezes gheslæchtes, end zal ze verdommen: want zy quam van der ærden enden te hooren de wijßheyt Salomonis: end zie, hier meęr dan Salomon.

* 1.Reg 10.a.1 2.Par.9.a.1

32

De Niniuitische mannen zullen opstaen in dem gherichte mit dezem gheslæchte, end zullen’t verdommen: ^* want zy deden ghemoedbetering door de prediking Ione: end zie, hier meęr dan Ionas.

* Ione.3.b.5

33

^* Niemand steeckt eęn kærß an, end zett ze an eęn heymelicke plaetß, noch onder het korenuat, mer op den luchter: op dat die dar inkommen, het licht zien.

* Matt.5.b.15 Marc,4.c.20 Luc.8.c.16

34

^* De oogh is des lijfs kærß. Wanneęr nu dijn oogh eęnuoldigh is, zo is oock dijn gansche lijf luchtigh: auer zo die booß is, zo is oock dijn lijf duysterigh.

* Matt.6.c.22

35

Zo zie nu toe, dat het licht welck in dy is, niet duysterniß zy.

36

Wanneęr dan dijn gansche lijf luchtigh is, dat het gheęn deęl hebbe dat duysterigh is, zo zal het gansch luchtigh zijn, euen als wanneęr de kærß mit hœrem schijnsel dy verlicht.

37

De wijle hy auer noch sprack, bad hem eęn Phariséer dat hy mit hem

[p. 124v]

het middaghmael ate. Hy auer ghingk hénin, end ⁺ zat an.

+ Gr. viel an.

38

Doe auer de Phariséer dat zagh, verwonderde hy zick ^* dat hy zick niet eęrst voor dem middaghmael ghewasschen had.

* Marc.7.a.3

39

End de Heęr zeyde tot hem: ^* Nu ghy die dar Phariséers zijt, ghy reynighet het buytenste des drinckbekers end der schotel: ^{+ *} auer uwer binnenste is voll roofs end booßheyt.

* Matt.23.c.25

+ F

* Tit.1.d.15

40

Ghy dwazen, die dar ghemaeckt heeft dat buyten is, heeft hy oock niet ghemaeckt dat binnen is?

41

^* Doch gheuet aelmoessen van dem dat ghy hebbet, end zie, het is v alles reyn.

* Esa.58.b.7 Dani.4.e.24 Tob.4.b.11 end .12.b.9 Luc.12.d.33

42

^‡ Mer weę v, ghy Phariséers: want ghy vertienet mente end ruyte end allerley moeßkruyd, ^* end voor dem gherichte end der liefde Godes gaet ghy voorby. Dit moest men doen, end het ghene niet nalaten.

‡ Matt.23.c.22

* 1.sa.15.e.22 Eccles.4.d.17 Osee.6.c.7 Michee.6.b.8 Matt.9.b.13 end .12.a.7

43

^‡ Weę v ghy Phariséers: want ghy hebbet zeęr gærne het voorghestoelte in den Synagoghen, end de begroetinghen op den marckten.

‡ Matt.23.a.5 Marc.12.d.39 Luc.20.g.45

44

^* Weę v ghy Schriftgheleęrden end Phariséers, ghy huychelaers: want ghy zijt als onopenbare grafsteęnen, waerouer de menschen wandelen, end weten’t niet.

* Mat.23.c.26

45

Eęn auer wt den Wetgheleęrden andwordde end zeyde tot hem: Leęrmeęster, mit dezen worden doest du oock ons smadigheyt an.

[p. 125r]

46

^* Hy auer zeyde: Weę oock v, ghy Wetgheleęrden: want ghy belastet de menschen mit zwaerdraghlicken lasten, end ghy roeret de packen mit eęnem uwer vingheren zelue niet an.

* Matt.23.a.3 Act.15.b.10 Esa.10.a.1

47

^+* Weę v: want ghy bauwet der Propheten grafsteęnen, welcke uwe vaders hebben ghedoodt.

+ G

* Matt.23.c.28

48

Ghewißlick ghy betuyghet end bewillighet de daden uwer vaderen: want zy hebben ze wel ghedoodt, ghy auer bauwet hœre grafsteęnen.

49

^* Hierom heeft oock ghezegt de wijßheyt Godes: ^‡ Ick zal Propheten end Apostels tot hen wtzenden, end der zeluen zullen zy zommighe dooden, end veruolghen:

* Matt.23.d.33

‡ Matt.10.b.16 Luc.10.a.3 Ioan.16.a.2 Act.7.f.51 Hebr.11.g.35

50

Op dat verzocht werde van dezem gheslæchte aller Propheten bloed, dat vergoten is van der grondlegghinghe der wæreld an,

51

Uan ^* Abels bloede an, tot op het bloed ^‡ Zacharie, die ommghebracht ward tusschen dem altaer end dem huyß [Godes]: Ia ick zeg v: het zal van dezem gheslæchte verzocht werden.

* Gene.4.b.8 Hebr.11.a.4

‡ 2.Par.24.f.22

52

^* Weę v, ghy Wetgheleęrden: want ghy hebbet den slœtel der wetenschap ⁺ hén genomen: ghy zijt zelue niet hénin ghegaen, end hebbet gheweert den, die hénin quamen

* Matt.23.b.13

+ anders. verborghen

53

Doe hy auer zulcks tot hen zeyde, begonnen de ⁺ Schriftgheleęrden end de Phariséers hard an te holden, end hem in velen dinghen listlick te onderuraghen.

+ anders.Wetgheleęrden

54

End leyden hem laghen, end zochten iet te beiaghen wt zynem monde, op

[p. 125v]

dat zy hem verklaeghden.