Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.viij.

1

ENd het gheschiedde daerna dat hy reyßde door steden end vlecken, predikende end euangelizerende het kœningkrijck Godes, end de twælue mit hem.

2

Daertoe oock zommighe vrauwen, die ghezond ghemaeckt waren van boozen gheęsten end kranckheyden, [naemlick] Maria gheheeten Magdalene, ^* van welcker waren zeuen duuels wtgheuaren:

* Marc.16.b.9

3

End Ioanna het wijf Chuze des hoofmeęsters Herodis, end Susanna, end vele andere, die hem dienden van hœren hauen.

4

^* Doe auer eęn groote schare te hoop quam, end wt allen steden tot hem toeghinghen, zeyde hy door eęn verghelijcking:

* Matt.13.a.3 Marc.4.a.2

[p. 113v]

5

De zayer gingk wt te zayen zijn zaad: end de wijle hy zayde, viel zommigh [zaad] an den wegh, end ward vertreden, end de voghels des hemels aten’t op.

6

End zommigh viel op eęn steęnrootß, end doe het voordquam, verdorrede’t, daerom dat het gheęn vochtigheyt had.

7

End zommigh viel midden onder de doornen, end de doornen wiessen t’zamen op, end versmachtden’t.

8

End zommigh viel op eęn goede ærde, end wieß op, end gaf honderdfuldighe vrucht. Doe hy dit zeyde, riep hy: Wie ooren heeft te hooren, die hoore.

9

^* Hem vraeghden auer zyne leęrionghers end zeyden, ⁺ wat deze verghelijcking ware.

* Matt.13.a.10 Marc.4.a.10

+ B

10

Hy auer zeyde: ^* U is ghegheuen te verstaen de verborgenheyden des kœningkrijcks Godes: ^‡ den anderen auer door verghelijckinghen: ^* op dat zy ziende, niet zien, end hoorende, niet verstaen.

* 2.Cor.3.d.16

‡ Sap.2 d.21 2.Cor.3.d.14

* Esa.6.c.9 Ezech.12.a.2 Ioan 12.f.40 Act.28.f.26 Rom.11.a.8

11

^‡ Dit auer is de verghelijcking. Het zaad is het word Godes.

‡ Matt.13.b.18 Marc.4.b.13

12

Die an dem weghe [bezayt werden], zijn, die het hooren, daerna kommt de duuel, end neemt het word van hœrem herten: op dat zy niet gheloouen end zaligh werden.

13

Die auer op de steęnrootß [bezayt werden], zijn die, wanneęr zy het word ghehoort hebben, t’zelue mit vrœghden annemen: end deze hebben gheęn wortel: welcke eęnen tijd lang gheloouen, end ter tijd der verzoucking afvallen.

14

Dat auer onder de doornen viel, zijn

[p. 114r]

deze, die het ghehoort hebben, end wanneęr zy hén gaen ^* werden zy van den zorghfuldigheyden, end rijckdomm, end wellusten des leuens versmacht, end bringhen gheęn volkommen vrucht voord.

* Matt.19.c.23 Marc.10 c.23 Luc.18.e.24 1.Tim.6.d.17

15

Dat auer op de goede ærde [viel], zijn deze, die het word hooren, end beholden’t in eęnem fijnen end goeden herten, end bringhen vrucht voord door lijdzaemheyt.

16

^+* Niemand auer steeckt eęn kærß an end bedeckt ze mit eęnem vate, of zett ze onder eęnen bedde: mer zett ze op eęnen luchter, op dat wie dar inkommen het licht zien.

+ C

* Matt 5.b.15 marc.4.c.20 Luc.11.e.33

17

^* Want dar is niet verholen, dat niet openbaer zal werden: noch verborghen, dat niet bekennt zal werden, end in d’openbaer kommen.

* Matt.10.c.26 Marc.4.c.21 Luc.12.a.2 Iob.12.d.22

18

Ziet dan toe, hoe ghy hooret: ^* Want zo wie dar heeft, dem zal ghegheuen werden: end zo wie niet heeft, oock dat hy schijnt te hebben, zal hem afghenomen werden.

* Matt.13.b.12 end .25.c.29. Marc.4.c.24 Luc.19.d.26

19

^* Tot hem auer quamen zijn moeder end broeders, end konden hem niet bykommen, om der scharen willen.

* Mat.12.d.46 Marc,3.d.31

20

End hem ward gheboodschapt end ghezegt: Dijn moeder end dyne broeders staen buyten, end willen dy zien.

21

Hy auer andwordde end zeyde tot hen: ^* Mijn moeder end myne broeders zijn deze, die Godes word hooren, end t’zelue doen.

* Ioan.15.b.14 2.Cor.5.c.16

[p. 114v]

22

^* End het gheschiedde op eęnen dagh, dat hy in eęn schip intrad, end zyne leęrionghers, end zeyde tot hen: Latet ons op d’ander zijde des meers hénouer varen: end zy staken af.

* Matt.8.c.23. Marc.4.d.34

23

Doe zy auer scheepten, entsliep hy, end dar quam eęn windstormm op het meer, end zy wurden [van dem water] voll, end waren in perijkel.

24

End zy ghinghen toe, end weckten hem op, end zeyden: ⁺ Meęster meęster, wy vergaen. Hy auer stond op, end bestrafte den wind, end het ongheweder des waters: end zy stillden zick, end dar ward eęn stilheyt.

+ Gr. Uoorstander.

25

⁺Hy auer zeyde tot hen: Waer is uwe ghelooue? Zy auer wurden beureęßt, end verwonderden zick, end zeyden onder malckanderen: Wie is doch deze, ^* dat hy oock den winden end den wateren ghebiedt, end zy zijn hem ghehoorzaem?

+ D

* Iob.26.c.8 Psal.107.c.25 Esa.51.d.20

26

^‡ End zy scheepten an het land der Gadareneren, welck is teghen Galiléam hénouer.

‡ Matt.8.d.28 Marc.5.a.1

27

End als hy wtghetreden was op het land, entmoettde hem eęn mann wt der stad, die nu van langher tijd hær van duuelen bezeten was, end ward mit gheęnem kleęde bekleędt, end bleef in gheęnem huyze, mer in den grafsteęnen.

28

Doe hy auer Iesum zagh, kreesch hy wt, end viel voor hem neder, end zeyde mit luyder stemmen: Wat is my end dy Iesu du zoon des Allerhooghsten Godes? Ick bid dy, pijnigh my niet.

29

Want hy ghebood dem onreynen,

[p. 115r]

gheęst, dat hy van dem mensche wtuoere: want hy had hem langhe tijd beuanghen, end hy ward mit ketenen ghebonden end mit boeyen bewaert, end hy brack de banden, end ward van dem duuel ghedreuen in de woestijnen.

30

Iesus auer vraeghde hem end zeyde: Wat is dyne naem? End hy zeyde: Legion: want vele duuels waren in hem ingheuaren.

31

⁺End zy baden hem dat hy hen niet ghebode in den afgrond te varen.

+ E

32

Aldaer auer was eęn kudde veler zwijnen dat dar weydde op dem bergh: end zy baden hem dat hy hen toeliete in de zelue in te varen. End hy liet het hen toe.

33

Doe voeren de duuels wt van dem mensche, end voeren in de zwijnen: end het kudde voer slaghlick hén mit eęnem stormm in het meer, end ward versmacht.

34

Doe auer de hærders zaghen dat dar gheschiedt was, vlohen zy wegh, end hén ghegaen, boodschapten’t in der stad, end in den ⁺ dorpen.

+ Gr. velden

35

Zy auer ghinghen hénwt te zien wat dar gheschiedt was: end quamen tot Iesu, end vonden den mensch, van welckem de duuels wtgheuaren waren, bekleędt, end wel by zinnen, zittende an den voeten Iesu, end vreęßden.

36

Auer die het ghezien hadden, verkondighden hen oock, hoe de bezeten was ghezond gheworden.

37

End de gansche menighte des omligghenden landbegrijps der Gadareneren ^* bad hem dat hy van hen vertrocke: want zy waren

* Act.16.g.39

[p. 115v]

mit grooter vreęzen beuanghen. Hy auer trad in het schip, end keęrde wederom.

38

^* End de mann van welckem de duuels waren wtgheuaren, bad hem dat hy by hem zijn mochte: Iesus auer verzand hem, end zeyde:

* Marc.5.b.18

39

Keęr wederom in dijn huyß, end vertell alles, wat dy God ghedaen heeft. End hy ghingk hén, ⁺ end predickte door de gansche stad alles wat hem Iesus ghedaen had.

+ F

40

Het gheschiedde auer doe Iesus wederkeęrde, dat hem de schare opnam: want zy wachtden alle op hem.

41

^* End zie, dar quam eęn mann, ghenaemt Iairus, welcker was eęn ouerste der Synagoghen, end viel Iesu ten voeten, end bad hem dat hy wolde in zijn huyß kommen.

* Matt.9.c.18 Marc.5.b.22

42

Want hy had eęn eęnighe dochter, by twælf iaren old, die lagh op’t stæruen. (Auer doe hy hén ghingk verdronghen hem de scharen.

43

^* End eęn vrauw, die ^‡ den bloedgangk ghehadt had twælf iaren lang, end hœr gansche leeftoght an den medicijnmeęsteren bekostight had, end konde van niemanden gheheylt werden,

* Matt.9.c.20 Marc.5.c.25

‡ Leui.15.c.25

44

Quam van achter héntoe, end roerde zijns kleęds zoom an: end van stonden an ⁺ stulpte zick hœre bloedgangk.

+ Gr. bestond hœre etc.

45

End Iesus zeyde: Wie is het die my angheroert heeft? Doe zy het auer alle loochenden, zeyde Petrus end die mit hem waren: ⁺ Meęster, de scharen dringhen end drucken dy, end du zegst, Wie is het die my angheroert heeft?

+ Gr Uoorstander.

[p. 116r]

46

End Iesus zeyde: Iemand heeft my angheroert: want ick weet dat eęn kracht van my wtghegaen is.

47

⁺Doe auer de vrauw zagh, dat ⁺ het [hem] niet verborghen was, quam zy beuende, end viel voor hem neder, end verklaerde hem voor allem den volcke, wt wat oorzaken zy hem hadde angheroert, end hoe zy van stonden an ghezond gheworden ware.

+ G

+ Of, zy niet etc

48

Hy auer zeyde tot hœr: Zy wel ghemoedt dochter, dijn ghelooue heeft dy beholden: ga hén mit vreden.)

49

^* De wijl hy noch sprack, kommt dar eęn van dem Ouersynagooghmeęster, end zeyde tot hem: Dijn dochter is ghestoruen, quell den leęrmeęster niet.

* Matt.9.c.23 Marc.5.d.35

50

Doe auer Iesus dit hoorde, andwordde hy hem, end zeyde: Ureęß niet, gheloof alleęnlick, end zy zal ghezond werden.

51

Doe hy auer in het huyß quam, liet hy niemand hénin kommen, dan Petrum end Iacobum end Ioannem, end des kinds vader end moeder.

52

Zy weęnden auer alle, end beklaeghden ze. Hy auer zeyde: Weęnet niet, zy is niet dood, ^* mer slaept.

* Ioan.11.b.11

53

End zy belachten hem, dewijl zy wisten dat zy ghestoruen was.

54

Hy auer dreef ze alle hénwt, end nam ze by der hand, end riep end zeyde: Dochter, sta op.

55

End hœre gheęst keęrde weder, end zy stond van stonden an op: end hy beual dat men hœr te eten zolde gheuen.

56

End hœre olders entzettden zick: Hy auer ghebood hen dat zy niemanden

[p. 116v]

zegghen zolden wat daer gheschiedt was.