Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.vi.

1

⁺ HEt gheschiedde auer dat hy op eęnen anderen Eęrstensabbath door’t ghezayde ghingk, end zyne leęrionghers pluckten aren, end wreuen ze mit den handen end aten ze.

+ Mat.12.a.1. Marc.2.d.23 Deut.23.d.25

2

Zommighe auer der Phariséeren zeyden tot hen: Waerom doet ghy, ^* dat niet verorloft is te doen op den Sabbathdaghen?

* Exod.20.b.10

3

End Iesus andwordde, end zeyde tot hen: Hebbet ghy doch niet ghelezen ^* wat Dauid dede, doe hem hongherde end den, die mit hem waren?

* 1.Sa.21.b.6

4

Hoe hy inghegaen zy in het huyß Godes, end namm de schauwbrooden end at ze, end gaf ze oock den, die mit hem waren: welcke het niet verorloft is te eten ^* dan den Priesteren alleęne?

* Exod.29.f.34 Leui.8.f.29 end .24.b.9

5

End zeyde tot hen: ^‡ Des menschen Zoon is eęn Heęr oock des Sabbats.

‡ Matt.12.a.8 Marc.2.d.28

6

^* Het gheschiedde auer oock op eęnen anderen Sabbath, dat hy inghingk in de Synagoogh, end leęrde: end daer was eęn mensch welckes rechte hand dorre was.

* Mat.12.a.9 Marc.3.a.1

7

Auer de Schriftgheleęrden end de Phariséers namen acht op hem, of hy heylen zolde op den Sabbath: op dat zy eęn beschulding teghen hem vonden.

8

⁺Hy auer wist hœre ouerlegghinghen, end zeyde tot dem mensche die de verdorrede hand had: Hef dy op, end sta in d’midden. Hy auer hief zick op, end stond dar.

+ B

[p. 108r]

9

Doe zeyde Iesus tot hen: Ick zal v vraghen: welck is verorloft op den Sabbathdaghen, goed te doen, of quaad te doen? de ziel te beholden, of te verdæruen?

10

End hy zagh ze alle omhær, end zeyde tot dem mensche: Streck dijn hand wt: Hy auer dede alzo: ^* end zijn hand ward wederom ghezond ghestelt ghelijck de andere.

* 1.Reg.13.b.6

11

Zy auer wurden voll entzinnigheyt, end spraken t’zamen onder malckanderen, wat zy Iesu doen zolden.

12

^* Het gheschiedde auer ten zeluen daghen dat hy wtghingk op den bergh te bidden: end hy ouernachtde in dem ghebede Godes.

* Matt.14.c.23

13

^* End doe het dagh gheworden was. riep hy zyne leęrionghers tot zick, end verkooß’er twælue wt hen, welcke hy oock Apostels noemde:

* Matt 10.a.1 Marc.3.b.13 end .6.b.7 Luc.9.a.1

14

(Simon, welcken hy oock noemde Petrus, end Andream zynen broeder, Iacobum, end Ioannem, Philippum end Bartholomeum:

15

⁺Mattheum end Thomam, Iacobum Alphei [zoon] end Symon, die dar gheheeten werdt ⁺ Zelotes:

+ C

+ Yueraer.

16

Iudam Iacobi [broeder], end Iudam ⁺ Iscarioth, die oock de verrader was.)

+ Huerlingk.

17

^* End hæraf ghedaelt mit hen, stond hy in eęnem vlacken velde, end de schare zyner leęriongheren, end eęn groote menighte des volcks, wt allem Iœdschen lande, end Hierusalem, end van den anzeęschen Tyro end Sidon:

* Matt.4.d.25 Marc.3.a.7

[p. 108v]

18

Welcke kommen waren hem te hooren, end gheheylt te werden van hœren zieckten, end [oock] die van onreynen gheęsten ghequelt waren: end zy wurden ghezond.

19

End de gansche schare zocht hem an te roeren: want eęn kracht ghingk van hem wt, end hy maeckte ze alle ghezond.

20

^* End hy slough zyne ooghen op ouer zyne leęrionghers, end zeyde: Gheluckzaligh zijt ghy armen: want het kœningkrijck Godes is uwe.

* Matt.5.a.2

21

^* Gheluckzaligh zijt ghy die nu honger lijdet: want ghy zullet verzaedt werden. ^* Gheluckzaligh zijt ghy die nu weęnet: want ghy zullet lachen.

* Esa.65.b.13

* Esa.61.a.2 end 66.d.10

22

^+‡ Gheluckzaligh zijt ghy wanneęr v de menschen haten zullen, end wanneęr zy v afzonderen end smadigheyt andoen, end uwen naem als booß verwærpen zullen, om des menschen Zoons willen:

+ D

‡ Matt.5.b.11 1.Pet.2.d.20 end .3.e.14. end 4.c.14

23

^* Uerurœghet v in dien daghe, end huppelet: want zie, uwe loon is groot in dem hemel: ^* want deßghelijcken deden hœre vaders den Propheten.

* Act.5.g.42

* Act.7.f.51

24

Daerenteghen, ^* weę v ghy rijcken: want ghy hebbet uwen troost wegh.

* Amos.6.a.1 Eccli.31.a.8

25

^‡ Weę v die dar verzaedt zijt: want v zal hongheren. Weę v die nu lachet: ^* want ghy zullet trœren end weęnen.

‡ Esa.65.b.13

* Iacob.4.c.9 end .5.a.1

26

Weę v wanneęr alle menschen van v wel spreken zullen: want deßghelijcken deden hœre vaders den valschen propheten.

27

Mer ick zeg v die dar toehooret: ^* Hebbet lief uwe vianden, doet wel den

* Exo.23.a.4 Pro.25.c.21 Matt.5.g.44 Rom.12.d.20 1.Cor.4.c.3

[p. 109r]

die v haten.

28

⁺ Zeghenet die v veruloucken, ^* end biddet vœr die, die v verweldighen.

+ Gr. spreket wel

* Luc.23.e.33 Act.7.g.60

29

^‡ Wie v slaet op eęn wang, dem bied oock de andere: ^* end wie dy dynen mantel afneemt, dem weer oock niet den rock.

‡ Matt.5.f.39

* 1.Cor.6.b.7

30

^+‡ Gheef auer eęnem ieghelicken die van dy begært: end van dem die het dyne afneemt, eysch het niet weder.

+ E

‡ Deut.15.a 7 Tob.4.b.7 Eccl.4.a.1

31

^* End ghelijckerwijß ghy willet dat v de menschen doen, doet ghy hen oock deßghelijcken.

* Tob.4.c.16 Matt.7.b.12

32

^‡ End zo ghy lief hebbet die v lief hebben, wat danck hebbet ghy? want oock de zondaers hebben lief die ze lief hebben.

‡ Mat.5.g.46

33

End wanneęr ghy goed doet den die v goed doen, wat danck hebbet ghy? want oock de zondaers doen t’zelue.

34

^* End wanneęr ghy wtleęnet den van welcken ghy hopet weder te entfanghen, wat danck hebbet ghy? want oock de zondaers leęnen den zondaren wt, op dat zy der ghelijcke weder entfanghen.

* Deut.15.b.8

35

Auer veel meęr hebbet lief uwe vianden, end doet goed, end leęnet wt, zonder daervan iet te hopen, end uwe loon zal groot zijn: end ghy zullet ^* kinders des Allerhooghsten zijn: want hy is goedertieren ouer de ondanckbaren end boozen.

* Matt.5.g.45

36

Zijt dan barmhertigh, ghelijckerwijß oock uwe Uader barmhertigh is.

37

^* Richtet niet, end ghy zullet niet ghericht werden: verdommet niet, end ghy zullet niet verdommt werden: entslaet,

* Matt.7.a.1 Rom.2.a.1 1.Cor.4.a.2

[p. 109v]

end ghy zullet entslaghen werden.

38

^+* Gheuet, end v zal ghegheuen werden. Eęn goede ghedruckte, end gheschudde, end oueruloedighe maat zal men in uwen schood gheuen: ^* Want mit der zeluer mate dat ghy metet, zal v weder ghemeten werden.

+ F

* Pro.10.c.24 end .19.c.17

* Matt.7.a.2 Marc.4.c.23

39

Hy zeyde auer hen eęn verghelijcking: ^* Kan doch eęn blinde eęnen blinden beleyden? Zullen zy niet beyde in de gracht vallen?

* Esa.42.c.19 Matt.15.b.14

40

^* Eęn leęriongher is niet bouen zynen leęrmeęster: eęn ieghelick auer zal volkommen zijn als zijn leęrmeęster is.

* Matt.10.c.24 Ioan.13.b.16 end 15.c.20

41

^‡ Wat ziest du auer de splinter die in dijns broeders ooghe is, end bemærckest niet den balck die in dynem eyghenen ooghe is?

‡ Mat.7.a.3

42

Of, hoe kanst du tot dynem broeder zegghen: Broeder, laet toe dat ick de splinter die in dynem ooghe is, wtwærpe, die du zelue niet ziest den balck die in dynem ooghe is? Du huychelaer, ^* wærp eęrst den balck wt dynem ooghe, end dan zalt du wel zien, de splinter die in dijns broeders ooghe is, wt te wærpen.

* Pro.18.c.17

43

^* Het is ghewißlick gheęn goed boom, die vuyle vrucht voordbringt: end oock gheęn vuyl boom, die goede vrucht voordbringt.

* Matt.7.c.17 end .12.c.33

44

⁺Want eęn ieghelick boom werdt wt zyner eyghener vrucht bekennt. ^* Men vergadert oock gheęne vijghen van doornen, men snijdt oock gheęne wijndruyuen van haeghdoornen.

+ G

* Matt.7.c.16

45

^* De goede mensch bringt goed voord

* Matt.12.c.35

[p. 110r]

wt dem goeden schatt zijns herten: end de quade mensch bringt quaad voord wt dem quaden schatt zijns herten. Want wt der oueruloedigheyt des herten spreeckt zyne mond.

46

^* Wat heetet ghy my auer, Heęr Heęr, end doet niet wat ick zegghe?

* Malach.1.b.6 Matt.7.c.21 end .25.a.11 Luc.13.e.23 Rom.2.b.13 Iaco.1.d.22

47

Zo wie tot my kommt, end hoort myne worden, end doet ze, ick zal v toonen wem hy ghelijck is.

48

Hy is ghelijck eęnem mensche, die eęn huyß timmerde, end grouf, end verdiepte, end leyde het grondlegsel op eęn steęnrootß: end doe dar eęn opuloed quam, zo slough de waterstroom teghen dat huyß, end konde’t niet beweghen: want het was op eęn steęnrootß ghegrondeert.

49

Wie ze auer ghehoort, end niet ghedaen zal hebben, die is ghelijck eęnem mensche, die eęn huyß timmerde op de ærde zonder grondlegsel, teghen het welcke de waterstroom slough, end het viel van stonden an: end de ⁺ vall dies huyß was groot.

+ Gr. schœre