Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.ij.

1

HEt gheschiedde auer ten dien daghen, dat dar eęn ghebod van dem Keyzer Augusto wtghingk, dat de gansche ærdbodem beschreuen wurde.

2

Deze beschrijuing was de eęrste, doe Cyrenius landuooghd van Cyrien was.

3

End zy ghinghen alle dat zy beschreuen wurden, eęn ieghelick in zijn eyghen stad.

4

Ioseph auer ghingk oock hénop van Galiléa wt der stad Nazareth, in het Iœdsche land, ^* tot de stad Dauids, die die dar heett Bethleem: daerom dat hy van dem huyze end gheslæchte Dauids was,

* Mich.5.a.2 Matt.2.a.1 Ioan.7.f.42 1.sam.16.a.4

5

Op dat hy beschreuen wurde mit Maria zynem ghetrauwden wijue, die dar beurucht was.

6

Het gheschiedde auer de wijle zy aldaer waren, dat de daghen hœrer baring veruult wurden.

7

^* End zy baerde hœren eęrstgheborenen zoon, end bewand hem [mit doucken], end leyde hem neder in de kribbe, mids dat dar vœr hen gheęn ruym was in der gastplaetse.

* Matt.1.d.25

8

End dar waren hærders in dem zeluen landbegrijp, op dem velde zick holdende, end hielden de nachtwaken ouer hœrem kudde:

9

⁺End zie, eęn Enghel des Heęren stond by hen, end de heęrlicheyt des Heęren

+ B

[p. 99r]

ommscheen ze: end zy vreęßden mit grooter vreęze,

10

End de Enghel zeyde tot hen: Ureęzet niet: want zie, ick euangelizere v eęn groote vrœghd, die allem volcke wederuaren zal.

11

Want huyden is v de Zalighmaker gheboren, die dar is Christus de Heęr, in der stad Dauids.

12

End dit zy v vœr eęn teęken: Ghy zullet vinden eęn kindeken [mit doucken] bewonden, in der kribbe ghelegt.

13

End van stonden an was by dem Enghel eęn menighte der hemelscher hærscharen, die dar God loofden end zeyden:

14

Eęr zy Gode in den allerhooghsten [plaetsen], ^* end vrede ⁺ op ærden, an den menschen eęn welgheuallen.

* Esa.57.d.19 Ephes.2.d.16

+ anders, op ærden den menschen door welgheuallen.

15

End het gheschiedde doe de Enghels van hen ten hemel hén gheuaren waren, de menschen, naemlick de hærders spraken onder malckanderen: Latet ons nu hén gaen tot Bethleem, end zien dit word dat dar gheschiedt is, dat ons de Heęr kond ghedaen heeft.

16

End zy quamen mit haesten, end vonden Mariam end Ioseph, ⁺ end het kindeken in der kribben ligghen.

+ C

17

Doe zy het auer ghezien hadden, gauen zy te kennen het word welck tot hen van dezem kindeken ghezegt was.

18

End alle die’t hoorden, verwonderden zick ouer den dinghen die tot hen van den hærderen ghezegt wurden.

19

Maria auer behield alle deze worden, end ouerleyde ze in hœrem herte.

[p. 99v]

20

End de hærders keęrden wederom, prezen end loofden God ouer alles dat zy ghehoort end ghezien hadden, ghelijckerwijß het tot hen ghezegt was.

21

^* End doe de acht daghen veruult waren, dat het kindeken besneden wurde, ^‡ ward zyne naem gheheeten IESUS: welcke ghenoemt was van dem Enghel, eęr hy in dem buyck entfanghen ward.

* Gene.17.b.12 Leui.12.a.3

‡ Matt.1.d.21 Luc.1.c.27

22

End doe de daghen hœrer reyning veruult waren, ^* na der Wet Mosi, brachten zy hem tot Hierusalem, op dat zy hem voorstelden dem Heęre:

* Leui.12.b.6

23

(Ghelijckerwijß gheschreuen is in der Wet des Heęren: ^* Alle het manlicke dat de moeder opent, ⁺ zal dem Heęre heyligh gheheeten werden.)

* Exod.13.a.2 Num.8.c.16

+ D

24

End dat zy gauen eęnen offer, ^* na dem als in der Wet des Heęren ghezegt is, eęn paar tortelduyuen, of tweę duyuen ionghen.

* Leuit.12.c.8

25

End zie, eęn mensch was te Hierusalem, ghenaemt Symeon: end deze mensch was gherechtigh end Godureęzigh, end wachte op de troosting Israels: end de heylighe Gheęst was op hem.

26

End hem was eęn Godlicke ansprake ghedaen van dem heylighen Gheęst, hy zolde den dood niet zien, hy hadde dan te voren den ⁺ Ghezalfden des Heęren ghezien.

+ Christum

27

End hy quam door den Gheęst in den tempel. End doe de olders het kindeken Iesum inbrachten, dat zy vœr hem deden na ghewoonheyt der Wet,

28

Nam oock hy het zelue in zyne armen,

[p. 100r]

end loofde God, end zeyde:

29

Heęr, ^* nu laetst du dynen dienstknecht na dynem worde in vrede.

* Gen.46.d.30

30

Want myne ooghen hebben dijn zalighmaking ghezien,

31

^+* Welcke du bereydt hebst voor aller volcken anghezicht:

+ E

* Act.28.g.28

32

^* Eęn licht ter verluchtinghe der Heydenen, end eęn heęrlicheyt dijns volcks Israels.

* Esa.42.a.6 end .49.b.6 Act.13.g.47

33

End ⁺ Ioseph end zijn moeder verwonderden zick deß dat van hem ghezegt ward.

+ anders. de vader

34

End Simeon zeghende ze, end zeyde tot Maria des zeluen moeder: ^* Zie, deze werdt ghezett tot eęnem vall, end tot eęner opstanding veler in Israel, end tot eęnem teęken, ^‡ welcken men wederspreeckt.

* Esa.8.c.14 Rom.9.g.32 1.Petr.2.b.8

‡ Act.28.e.22

35

(Auer eęn zwærd zal oock dijn eyghen ziel doordringhen,) op dat veler herten ghedachten ontdeckt werden.

36

End dar was Anna eęn Prophetersse eęn dochter Phanuel, vam gheslæchte Azer: de zelue was zeęr bedaeghd, end had gheleeft zeuen iaren mit hœrem manne van hœrem maeghdomm an:

37

⁺End deze was weduwe by vier end achtentigh iaren, die quam nymmermeęr van dem tempel, end diende God mit vasten end bidden nacht end dagh.

+ F

38

End deze ter zeluer vren bystaende, beleed te ghelijck den Heęre, end sprack van hem tot allen die dar wachtden op de verlossing ⁺ te Hierusalem.

+ anders. in Israel

39

End doe zy alle dingk volbracht hadden dat dar is na der Wet des Heęren,

[p. 100v]

keęrden zy weder na Galiléam in hœr stad Nazareth.

40

Auer het kindeken wieß op, end ward krachtigh im gheęst, veruult mit wijßheyt: end Godes ghenade was op hem.

41

End zyne olders ghinghen iaerlicks tot Hierusalem op het feęst ^* des Pascha.

* Exod.23.d.17 Leuit.23.a.5 Deut.16.a.1

42

End doe hy twælf iaren old gheworden was, end zy na Hierusalem hénop ghetoghen waren na ghewoonheyt des feęsts, end doe zy de daghen vollendt hadden end wederkeęrden, bleef het kind Iesus te Hierusalem: end ⁺ Ioseph end zijn moeder wisten’t niet.

+ anders. zyne olders

43

Dewijl zy auer meynden dat hy in dem reyßghezelschap ware, quamen zy eęn daghreyß, end zochten hem onder den maghen end onder den bekenden.

44

⁺End doe zy hem niet vonden, keęrden zy wederom na Hierusalem, end zochten hem.

+ G

45

End het gheschiedde dat zy hem na dryen daghen vonden in dem tempel zitten midden onder den leęrmeęsteren, dat hy oock hen toehoorde, end ze onderuraeghde.

46

^* Auer alle die hem hoorden, entzettden zick ouer zynem verstand end andworden.

* Matt.7.d.28 Marc.1.b.22 Luc.4.d.22 e.32 Ioan.7.b.15

47

End doe zy hem zaghen, versloughen zy zick: end zijn moeder zeyde tot hem, Kind, wat hebst du alzo mit ons ghedaen? Zie, dijn vader end ick hebben dy mit smerten gbezocht.

48

End hy zeyde tot hen: Wat is het

[p. 101r]

dat ghy my ghezocht hebbet? Wistet ghy niet dat ick zijn moet in den dinghen mijns Uaders?

49

^* End zy verstonden het word niet dat hy mit hen sprack.

* Luc.9.f.45 end .18.f.34

50

End hy ghingk hénaf mit hen, end quam tot Nazareth, end was hen onderdanigh. End zijn moeder bewaerde alle deze worden in hœrem herte.

51

^* End Iesus nam toe in wijßheyt end olderdomm, end ghenade by Gode end den menschen.

* 1.Sa.2.f.26 Luc.1.g.75