Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.xij

1

⁺ ENd hy began tot hen te spreken door verghelijckinghen. ^‡ Eęn mensch plantde eęnen wijngaerd, end omring-

+ Mat.21.c.28 Luc.20.b.9

‡ Psal.80.b.9 Esa.5.a.1 Iere.2.d.21 end .12.c.10

[p. 83r]

de’n mit eęnem tuyn, end grouf eęn wijnpærsstande, end timmerde eęnen torn, end bestedighde den zeluen [den] landbauweren, end reyßde hén buyten lands.

2

End zand eęnen knecht ter bequamer tijd tot den landbauweren, dat hy van den landbauweren entfinghe van der vruchte des wijngaerds.

3

Zy auer grepen hem, end sloughen hem, end verzonden hem ledigh hén.

4

End wederom schickte hy tot hen eęnen anderen knecht, end den zeluen steęnighden zy, end broken hem het hoofd, end verzonden hem mit smadigheyt.

5

End wederom schickte hy eęnen anderen, end dien doodden zy, end vele andere, zommighe ia sloughen zy, zommighe auer doodden zy.

6

Doe hy dan noch hadde zynen eęnighen gheliefden zoon, schickte hy oock den zeluen ten lesten tot hen, end zeyde: Zy zullen zick voor mynem zone entzien.

7

Die landbauwers auer zeyden onder malckanderen: ^* Deze is de ærfghenaem, kommet, latet ons hem dooden, end het ærfdeęl zal onze zijn.

* Gen.37.d.18 Psal.2.a.1 Matt.26.a.3 end .27.a.1 Ioan.11.g.53

8

End zy namen hem end doodden hem, end worpen hem ten wijngaerd hénwt.

9

Wat zal dan de Heęr des wijngaerds doen? Hy zal kommen, end de landbauwers ombringhen: end zal den wijngaerd anderen wtgheuen.

10

Hebbet ghy oock niet ghelezen deze schrift? ^* De Steęn den de timmerluyden verworpen hebben, deze is het hoofd

* Psal.118.c.22 Esa.28.d.16 Matt.21.d.42 Luc.20.c.17 Act.4.b.11 Rom.9.g.33 1.Petr.2.b.7

[p. 83v]

des houcks gheworden.

11

Uan dem Heęre is dit ghedaen, end het is wonderbaer in onzen ooghen.

12

End zy zochten hem gheuanglick te nemen, end vreęßden zick voor der scharen: want zy bekenden dat hy op ze de verghelijcking ghezegt had: end zy verlieten hem, end ghinghen hén.

13

^+* End zy schicken tot hem zommighen wt den Phariséeren end Herodianen op dat zy hem verstrickten in der rede.

+ B

* Matt.22.b.15 Luc.20.d.20

14

Zy auer ghekommen, zegghen tot hem: Leęrmeęster, wy weten dat du waerachtigh bist, end vraghest na niemanden: want du ziest niet an het anzien der menschen, mer du leęrest den wegh Godes in waerheyt. Is het verorloft eęnen keyzer ceyns te gheuen, of niet? Zullen wy en gheuen, of niet gheuen?

15

Hy auer bekende hœr gheueynßdheyt end zeyde tot hen: Wat verzoucket ghy my? Bringhet my hær eęnen penningk, dat ick en zie.

16

Zy auer brachten [eęnen]: end hy zegt tot hen: Wiens beeld end opschrift is dit? Zy auer zeyden tot hem: Eęns Keyzers.

17

End Iesus andwordde end zeyde tot hen: ^* Betalet eęnem Keyzer wat eęns Keyzers is, end Gode, wat Godes is. End zy verwonderden zick zyner.

* Matt.17.d.25 end 22.b.21. Rom.13.b.7

18

^* End tot hem kommen de Sadducéers, welcke zegghen dat dar gheęn opstanding zy: end vraeghden hem end zeyden:

* Matt.22.c.23 Luc.20.e.27 Act.23.b.8

19

Leęrmeęster, ^‡ Moses heeft ons gheschreuen, zo iemands broeder stæruet

‡ Deut.25.a.5

[p. 84r]

end eęn wijf nalatet, end gheęne kinders nalatet, dat zijn broeder des zeluen wijf trauwe, end zynem broeder zaad verwecke.

20

Dar waren auer zeuen ghebroeders, end de eęrste namm eęn wijf, end hy starf, end liet gheęn zaad na.

21

End de tweęde namm ze, end starf, end hy liet oock gheęn zaad na: end de derde deßghelijcken.

22

End de zeuen namen de zelue, end lieten gheęn zaad na. Ten allerlesten auer starf oock het wijf.

23

In der opstandinghe dan wanneęr zy opghestaen zullen zijn welckes wijf zal zy zijn onder hen? want de zeuen hebben ze ten wijue ghehadt.

24

⁺End Iesus andwordde, end zeyde tot hen: Dwalet ghy niet derhaluen, dat ghy niet wetet van der Schrift, noch van der moghentheyt Godes?

+ C

25

Want wanneęr zy van den dooden opghestaen zullen zijn, zo trauwen zy niet, noch werden ghetrauwt, mer zijn ^* als Enghels die in den hemelen zijn.

* 1.Ioan.3.a.2

26

Auer angaende den dooden dat zy opgheweckt werden, hebbet ghy niet ghelezen in dem bouck Mosi, hoe God tot hem by dem haeghbosch sprack end zeyde? ^* Ick bin de God Abrahams end de God Isaacs end de God Iacobs.

* Exod.3.b.6 Act.7.d.32 Heb.11.d.16

27

Hy is niet de God der dooden, mer eęn God der leuendighen. Daerom dwalet ghy zeęr.

28

^* End dar ghingk tot hem der Schriftgheleęrden eęn die ze ghehoort had

* Mat.22.d.34 Luc.10.d.25

[p. 84v]

onderuraghen, end zagh dat hy hen wel gheandwordt had, end vraeghde hem: Welck is het eęrste ghebod onder allen?

29

Iesus auer andwordde hem: Het eęrste onder allen gheboden, is, ^* Hoor Israel, De Heęr onze God is eęn Heęr.

* Deut.6.a.5. end .10.c.12 end .30.b.6

30

End du zalt den Heęr dynen God liefhebben wt dynem ganschen herten, end wt dyner ganscher ziele, end wt dynem ganschen ghemoede, end wt dyner ganscher kracht. Dit is het eęrste ghebod.

31

End het tweęde [dezem] gheliick, is dit: ^* Du zalt dynen naesten liefhebben, als dy zeluen. Dar is gheęn ander ghebod grooter dan deze.

* Leuit.19.d.18 Matt.22.d.38 Rom.13.c.9 Gal.5.c.14. Iacob.2.b.8.

32

End de Schriftgheleęrder zeyde tot hem: Leęrmeęster, du hebst wel ghezegt na der waerheyt, dat dar eęn God zy, end gheęn ander zy behaluen hem.

33

End dat den zeluen liefhebben wt ganschem herten, end wt ganschem verstande, end wt ganscher ziele, end wt ganscher kracht: end den naesten liefhebben als zick zeluen, meęr zy dan alle brandoffers end slachtoffers.

34

Doe auer Iesus zagh, dat hy wijßlick gheandwordt had, zeyde hy tot hem: Du bist niet verr van dem kœningkrijcke Godes. ⁺ End niemand dorste hem voordan meęr vraghen.

+ D

35

^* End Iesus andwordde end zeyde, doe hy leęrde in dem tempel: Hoe zegghen de Schriftgheleęrden, dat ⁺ Christus zy eęn zoon Dauids?

* Mat.22.d.40 Luc.20.g.40

+ de Ghezalfde

36

Want Dauid zelue heeft ghezegt door den heylighen Gheęst: ^* De Heęr heeft

* Psal.110.a.1 Act.2.e.34 1.Cor.15.c.25 Heb.1.d.13. end .10.c.13.

[p. 85r]

ghezegt tot mynem Heęre, Zit te myner rechter hand: Tot dat ick ghestelt zal hebben dyne vianden tot eęn voetbanck dyner voeten.

37

Dauid dan zelue heett hem Heęr, end van waer is hy zijn zoon? End de menighte der scharen hoorde hem gærne.

38

^* End hy zeyde tot hen in zyner leęre: Ziet toe voor den Schriftgheleęrden, die dar willen wandelen in langhen kleęderen, end [staen na] den begroetinghen op de marckten,

* Mat.23.a.5 Luc.11.f.43 end .20.g.45

39

End de voorghestoelten in den Synagoghen, end de vooranzittinghen in den auendmaeltijden.

40

^* Die dar verslinden der weduwen huyzen, end dit door eęn voorwending des lang biddens: deze zullen eęn meęrder gherichte entfanghen.

* Matt.23.b.12 Luc.20.g.46 2.Tim.3.b.6 Tit.1.c.11

41

^* End Iesus ghezeten teghen ouer ^‡ der schattkiste, schauwde hoe de schare gheld warp in de schattkiste: end vele rijcken worpen veel [daer in].

* Luc.21.a.1.

‡ 2.Re.12.b.9

42

End dar quam eęn arme weduwe, end warp tweę stuckelingskens, d’welck is eęn quadrantpenningk.

43

End hy riep zyne leęrionghers tot zick, end zeyde tot hen: Amen ick zeg v, ^* deze arme weduwe heeft meęr gheworpen, dan alle die in de schattkiste gheworpen hebben.

* 2.Cor.8.b.12

44

Want zy hebben alle gheworpen van dem dat hen ouerschiett: deze auer heeft wt hœrer nooddurft gheworpen alles wat zy had, hœr gansche leeftoght.