Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.iiij.

1

⁺ ENd hy begann wederom te leęren an dem meer: end tot hem verzamelde zick eęn groote schare, alzo dat hy in’t schip ghetreden, op dem meer zat, end de gansche schare was op dem lande an dem meer.

+ Matt.13.a.1 Luc.8.a.4

2

End hy leęrde ze vele dinghen door verghelijckinghen, end zeyde tot hen in zyner leęre:

3

Hooret, zie, de zayer ghingk wt te zayen:

4

End het gheschiedde de wijle hy zayde, het eęn deęl viel an den wegh, end de voghels des hemels quamen end aten’t op.

5

End het ander viel op het steęnrootßighe, daer het niet veel ærden had, end het quam ter stond voord, om dat het gheęn diepe ærde had.

6

Doe auer de zonn opghegaen was, ward het verbrandt: end dewijl het gheęn wortel hadde, verdorrede het.

7

End het ander viel onder de doornen: end de doornen rezen op, end verstickten t’zelue, end het gaf gheęn vrucht.

8

End het ander viel op de goede ærde, end gaf oprijzende end wassende vrucht: end het eęn bracht dertigh voord, end het ander zestigh, end het ander honderd.

[p. 64v]

9

End hy zeyde tot hen: Wie ooren heeft te hooren, die hoore.

10

^* Doe hy auer alleęn was, vraeghden hem van der verghelijckinghe die omtrent hem [waren] mit den twæluen.

* Matt.13.a.10 Luc.8.b.9

11

⁺End hy zeyde tot hen: ^* U is ghegheuen de verborghenheyt des kœningkrijcks Godes te verstaen: ^‡ dien auer die buyten zijn, gheschiehen alle dinghen door verghelijckinghen.

+ B

* 2.Cor.3.d.16

‡ Sapi.2.d.21 2.Cor.3.d.14

12

^* Op dat zy ziende zien, end niet bemærcken: end hoorende hooren, end niet verstaen: op dat zy zick niet t’eęnigher tijd bekeęren, end de zonden hen quijtghelaten werden.

* Esa.6.c.9 Ezech.12.a.2 Matt.13.b.14 Luc.8.b.10 Ioan.12.f.40 Act.28.f.26 Rom.11.a.8

13

End hy zegt tot hen: Wetet ghy deze verghelijcking niet? end hoe zullet ghy alle verghelijckinghen verstaen?

14

^* De zayer zayt het word.

* Matt.13.c.19 Luc.8.b.11

15

Deze auer zijn’t die an dem wegh [bezayt werden], daer het word ghezayt werdt: end wanneęr zy het ghehoort hebben, zo kommt van stonden an de Satan, end neemt hénwegh het word dat in hœren herten ghezayt was.

16

End deze zijn deßghelijcken, die op het steęnrootßighe bezayt werden, welcke wanneęr zy het word ghehoort hebben, dat zelue ter stond mit vrœghden opnemen:

17

End hebben gheęn wortel in zick, mer zijn tijdwendigh: daerna wanneęr dar ouerkomt verdrucking of veruolghing om des words willen, zo werden zy van stonden an gheærghert.

18

End die onder de doornen bezayt

[p. 65r]

werden, zijn deze, die het word hooren: ^* end de zorghfoldigheyden dezer ⁺ wæreld, end de verleyding der rijckdomm, end de belustinghen der anderen dinghen inkommende, versticken het word, end het werdt vruchtlooß.

* Mat.19.c.23 Marc.10.c.23 Luc.18.e.24 1.Tim.6.d.17

+ Gr. eęwen

19

⁺End deze zijn’t die op de goede ærde bezayt zijn, die het word hooren end nemen’t an, end bringhen vruchten voord, het eęn dertigh, d’ander zestigh, d’ander honderd.

+ C

20

^* End hy zeyde tot hen: werdt doch de kærß anghesteken dat zy onder het korenuat ghezett werde of onder het bedde? Is het niet dat zy op den luchter ghezett werde?

* Matt.5.b.15 Luc.8.b.16 end .11.c.33

21

^* Want dar is niet verborghen, dat niet gheopenbaert werde, end dar is niet heymelick ghedaen, dan op dat het ten voorschijne komme.

* Matt.10.c.26 Luc.8.c.17 end .12.a.2. Iob.12.d.22

22

Zo iemand ooren heeft te hooren, die hoore.

23

End hy zeyde tot hen: Ziet wat ghy hooret. ^* Mit welckerley mate ghy metet, zal v ghemeten werden: end v die dar hooret, zal toeghelegt werden.

* Matt.7.a.2. Luc.6.f.38.

24

^* Want zo wie dar heeft, dem zal ghegheuen werden: end wie niet heeft, oock dat hy heeft, zal hem afghenomen werden.

* Mat.13.b.12 end .25.c.29 Luc.8.c.18 end .19.d.26

25

End hy zeyde: Het kœningkrijck Godes is euen alzo, als of eęn mensch zaad in d’ærde worpe, end sliepe, end nacht end dagh opstonde: end het ghezayde wtsprote end hoogh wurde, dat hy’t niet weet.

[p. 65v]

26

Want de ærde bringt van hœr zeluen vrucht voord: ten eęrsten kruyd, daerna de are, daerna het volle koren in der aren.

27

Wanneęr auer de vrucht zick voorgheeft, ter stond schickt hy de zeyssen daerin, dewijl de ooghst voor handen is.

28

^* End hy zeyde: Waerby zullen wy het kœningkrijck Godes ghelijcken, of mit welckerley verghelijckinghe zullen wy t’zelue verghelijcken?

* Matt.13.d.31 Luc.13.d.16

29

⁺Het is als eęn mostardkoren, d’welck wanneęr het op d’ærde ghezayt werdt, het kleynste is onder allen zaden, die op ærden zijn.

+ D

30

End als het ghezayt is, zo rijßt het op, end werdt grooter dan alle moeßkruyden, end maeckt groote tacken: alzo dat de voghels des hemels onder zijn schaduwe nestelen konnen.

31

^* End door vele zulckerley verghelijckinghen sprack hy hen het word, na dem zy het hooren konden:

* Matt.13.e.34

32

Zonder verghelijckinghen auer sprack hy hen niet: auer byzonder verklaerde hy zynen leęriongheren alle dinghen.

33

^* End ten zeluen daghe als het auend gheworden was, zeyde hy tot hen: Latet ons hénouer varen:

* Matt.8.c.23 Luc.8.c.22

34

End doe zy de schare ghelaten hadden, namen zy hem mede, ghelijck hy im schepe was: dar waren auer oock andere scheepkens by hem:

35

End dar werdt eęn groot stormwind,

[p. 66r]

end de goluen sloughen in’t schip, alzo dat het nu voll ward.

36

End hy was in d’achterende des schips, end sliep op eęnem oorkussen: end zy wecken hem op, end zegghen tot hem: Leęrmeęster, gaet het dy niet an dat wy vergaen?

37

End hy entweckt, ^* bestrafte den wind dreyghlick, end zeyde tot dem meer: Hold dy still, zwijgh. End de wind leyde zick, end dar ward eęn groote stilheyt.

* Iob.26.c.8 Psal.107.c.25 Esa.51.d.20

38

End hy zeyde tot hen: Wat zijt ghy alzo versaeght? Hoe hebbet ghy gheęn ghelooue? End zy vreęßden mit grooter vreęzen, end zeyden onder malckanderen: Wie is doch deze dat hem oock de wind end het meer ghehoorzaem zijn?