Het Nieuvve Testament, dat is, Het nieuwe Verbond onzes Heeren Iesu Christi, Na der Grieckscher waerheyt in Nederlandsche sprake grondlick end trauwlick ouerghezett

Cap.xij.

1

⁺ TEr dier tijd ghingk Iesus door’t ghezayde op den Sabbatdaghen: zyne leęriongers auer waren hongherigh, end begonnen de aren te plucken, end te eten.

+ Mar.2.d.23 Luc.6.a.1 Deut.23.d.25

2

Doe auer de phariséers dat zaghen, zeyden zy tot hem: Zie, dyne leęrionghers doen ^* dat niet verorloft is op den Sabbath te doen.

* Exod.20.b.10

3

Hy auer zeyde tot hen: Hebbet ghy niet ghelezen ^* wat Dauid dede doe hem end den die mit hem waren hongherde?

* 1.Sa.21.b.6

4

Hoe hy hénin ghegaen zy in’t huyß Godes, end gheéten heeft de schauwbrooden, die hem niet verorloft waren te eten, noch den, die mit hem waren ^* dan den Priesteren alleęne?

* Exo.29.f.34 Leui.8.f.29 end .24.b.9

5

^‡ Of hebbet ghy niet ghelezen in der Wet, dat de Priesters op den Sabbatdaghen in den tempel den Sabbath ontheylighen, end zijn onschuldigh?

‡ Num.28.b.9

6

Ick zeg auer v dat hier eęn ^* grooter is dan de tempel.

* 2.Par.6.c.18

7

Auer bekendet ghy wat het zy: ^* Ick will barmhertigheyt end niet offer: ghy zoldet de onschuldighen niet verdommt hebben.

* Osee.6.c.7 Miche.6.b.8 Matt.9.b.13 end .23.c.22.

8

^‡ Want des menschen Zoon is eęn Heęr oock des Sabbats.

‡ Marc.2.d.28 Luc.6.a.5

9

^* End van daer voordghegaen, quam hy in hœr Synagoogh.

* Marc.3.a.1 Luc.6.a.6

[p. 20r]

10

End zie, dar was eęn mensch die eęn dorre hand had: end zy vraeghden hem, zegghende: ^* Is het oock gheorlooft op den Sabbatdagen ghezond te maken? op dat zy hem beschuldighden.

* Luc.14.a.3

11

Hy auer zeyde tot hen: Wat mensch zal dar zijn onder v, die eęn schaep hebben zal: end zo het op den Sabbatdaghen ^* in eęn gracht viele, zal hy’t niet angrijpen end opheffen?

* Exod.22.a.5. Deut.22.a.4

12

^‡ Hoe veel dan gaet de mensch eęn schaep te bouen? Zo is’t dan gheorloft op den Sabbatdaghen wel te doen.

‡ Gene.1.d.27

13

Doe zeyde hy tot den mensche: Streck dijn hand wt. End hy streckte ze wt: ^{+ *} end zy ward weder ghezond ghestelt ghelijck de ander.

+ B

* 1.Reg.13.b.6

14

^* De Phariséers auer hénwt ghegaen, hielden raed teghen hem, hoe zy hem ommbrachten.

* Marc.3.a.6 Ioan.5.c.18 end .10.g.39 end .11.f.47

15

Auer doe Iesus dat wiste ^‡ entweeck hy van daer: end hem volghden vele scharen na, end hy maeckte ze alle ghezond.

‡ Matt.10.c.23

16

^* End verbood hen schærplick dat zy hem niet openbaer maeckten:

* Matt.9.d.30 Luc.5.c.14

17

Op dat veruult wurde dat dar ghezegt was door den Propheet Esaiam die dar spreeckt:

18

^* Zie, mijn ⁺ zoon den ick wtuerkoren heb: mijn gheliefde, an welcken mijn ziel hœr welgheuallen heeft: Ick zal mynen Gheęst op hem leggen, end hy zal den Heydenen het gerichte verkondighen.

* Esa.42.a.1 Matt.3.d.17 end .17.a.5 Marc.1.b.11 Colos.1.b.13 2.Pet.1.d.17

+ of, Knecht

19

Hy zal niet kijuen, noch gheschrey maken: end niemand zal zijn stemm hoo-

[p. 20v]

ren op den straten.

20

Den ghekroockten riethalm zal hy niet entweęen breken: end de roockende vlaßwieck zal hy niet wtblusschen: tot dat hy wtwærpe het gherichte ter ouerwinninghe:

21

End de Heydens zullen op zynen name hopen.

22

^* Doe ward eęn bezeten tot hem ghebracht, die dar blind end stomm was: end hy maeckte hem ghezond, alzo dat de blinde end stomme oock sprack end zagh.

* Matth.9.d.32 Luc.11.b.14

23

End alle de scharen entzettden zick, end zeyden: Is deze niet Dauids zoon?

24

Auer de Phariséers doe zy dit hoorde, zeyden zy: ^* Deze wærpt de duuels niet wt, dan door Beelzebul der duuelen ouersten.

* Matth.9.d.34 Marc.3.c.22 Luc.11.b.15

25

Iesus auer wetende hœre ghedachten, zeyde tot hen: Alle kœningkrijck teghen hem zeluen ghedeęlt, werdt verwoest: end alle stad of huyß teghen hem zeluen ghedeęlt, zal niet bestaen.

26

End zo de Satan den Satan wtwærpt, zo is hy teghen hem zeluen ghedeęlt: hoe zal dan zijn kœningkrijck bestaen?

27

End zo ick de duuels door Beelzebul wtwærpe, door wien wærpen ze uwe zoons wt? hierom zullen zy richters ouer v zijn.

28

⁺Zo ick auer de duuels wtwærpe door den Gheęst Godes, zo is ghewißlick het kœningkrijck Godes tot v voorgekommen.

+ C

29

Of hoe kan iemand in eęns geweldi-

[p. 21r]

ghen huyß héningaen, end hem zijn tuych afroouen, ^* ten zy dat hy eęrst den gheweldighen binde: end alsdan zal hy des zeluen huyß beroouen?

* Colos.2.c.17

30

Wie niet mit my is, die is teghen my: end wie niet mit my zamelt, die verstroyt.

31

^* Hierom zeg ick v: alle zonde end lastering zal den menschen quijtghelaten werden: de lastering auer teghen den Gheęst zal den menschen niet quijtghelaten werden.

* Marc.3.d.28 Luc.12.b.10 1.Ioan.5.d.16

32

^* End zo wie eęn word spreket teghen des menschen Zoon, dien zal’t quijtghelaten werden: ^* auer zo wie dar spreket teghen den heylighen Gheęst, dien zal’t niet quijtghelaten werden noch in dezer noch in der toekomstigher eęwe.

* 1.Sam.2.e.25

* Num.15.c.30

33

Of maket eęnen goeden boom, end zijn vrucht goed: of maket eęnen vuylen boom, end zijn vrucht vuyl. Want wt der vrucht werdt de boom ghekennt.

34

Ghy aderen ghebroedsel, hoe konnet ghy goed spreken dewijl ghy doch booß zijt? ^* Want wt des herten oueruloedigheyt spreeckt de mond.

* Psal.40.c.11 Luc.6.g.45

35

De goede mensch bringt goede dinghen voord wt den goeden schatt des herten: end de booze mensch bringt booze dinghen voord wt den boozen schatt.

36

Auer ick zeg v dat de menschen rekenschap gheuen zullen in den daghe des gherichtes ^* van elcken ⁺ onnutten worde dat zy ghesproken zullen hebben.

* Eccle.12.c.12 Ephe.5.a.4

+ Gr. ledighen

37

^‡ Want wt dynen worden zalt du gherechtuærdight werden, end wt dynen worden zalt du verdommt werden.

‡ 2.Sam.1.c.16 Luc.19.c.22

[p. 21v]

38

^* Doe andwordden zommighe wt den Schriftgheleęrden end Phariséeren, zegghende: Leęrmeęster, wy willen eęn teęken van dy zien.

* Matt.16.a.1 Marc.8.b.11 Luc.11.d.29 Ioan.6.d.30 1.Cor.1.c.20

39

Hy auer andwordde end zeyde tot hen: Dit booß end echtbrekigh gheslæchte zouckt eęn teęken, end hem zal gheęn teęken ghegheuen werden, ⁺ dan het teęken des Propheten Ione.

+ D

40

^* Want ghelijckerwijß Ionas dry daghen end dry nachten was in des waluischs buyck: alzo zal des menschen Zoon dry daghen end dry nachten zijn in’t herte der ærden.

* Ion.2.a.2

41

De Niniuitische mannen zullen opstaen in’t gherichte mit dezen gheslæchte, end zullen’t verdommen, ^* mids dat zy ghemoedbetering ghedaen hebben door de prediking Ione: end zie, hier meęr dan Ionas.

* Ion.3.b.5

42

^* De Kœninghinne vam Zuyden zal opstaen in’t gherichte mit dezen gheslæchte, end zal’t verdommen: mids dat zy van den enden der ærden quam te hooren de wijßheyt Salomonis: end zie, hier meęr dan Salomon.

* 1.Reg.10.a.1 2.Par.9.a.1

43

^* Wanneęr de onreyne gheęst van den mensche wtgheuaren is, zo ouerwandelt hy door waterlooze plaetsen end zouckt rust, end vind ze niet.

* Luc.11.c.24

44

Dan zegt hy: Ick zal wederkeęren in mijn huyß daer ick wtgheuaren bin: End wanneęr hy kommt, vind hy’t ledigh, mit bessemen gheuæght end verciert.

45

Dan gaet hy hén, end neemt tot zick mede zeuen andere gheęsten die ærgher zijn dan hy zelue: end hénin ghe-

[p. 22r]

uaren, wonen zy aldaer: ^* end het leste dies menschen werdt ærgher dan d’eęrste. Alzo zal’t oock dezen boozen gheslæchte gaen.

* Heb.6.a.5 end .10.e.26. 2.Pet.2.d.20

46

^* Doe hy auer noch sprack tot den scharen, zie, zijn moeder end broeders stonden buyten, end zochten mit hem te spreken.

* Marc.3.d.31. Luc.8.c.19

47

Eęn auer zeyde tot hem: Zie, dijn moeder end dyne broeders staen buyten, end zoucken mit dy te spreken.

48

Hy auer andwordende zeyde tot den die’t hem anghezegt had: Wie is mijn moeder, end wie zijn myne broeders?

49

End streckte zijn hand wt ouer zyne leęrionghers, end zeyde: Zie, mijn moeder end myne broeders.

50

^* Want zo wie dar doen zal den will mijns Uaders die in hemelen is, de zelue is mijn broeder, end zuster, end moeder.

* Ioan.15.b.14 2.Cor.5.c.16 Gal.5.a.6 end .6 d.15 Colos.3.b.11.