Een eeuw modern kapitalisme. De Regouts. Leed en strijd van Maastricht's proletariaat

[p. 207]

Slotwoord.

Ondanks de bestemming van de R.K. vakbeweging is deze door de elementaire drang van klassebewustzijn van onderen op genoopt geworden om zich in solidaire broederschap met de modern georganiseerde fabrieksarbeiders tegen de industrieele heerschers te verzetten. In den winter van 1933-34 leidde dit tot de algeheele stopzetting van de grootste aardewerkfabriek ‘De Sphinx’.

Weliswaar leeft de geest van Petrus Regout senior nog voort bij de nazaten van dezen industriekoning, doch, evenals over een door den tijd verweerde ruïne de braamstruiken en het wild gewas zich sluiten als over een graf, zoo verdwijnt ook die geest, die den arbeider stempelde tot een wezen van lagere orde.

De arbeidersklasse, het Socialisme, marcheert. Daar, waar de idee gewelddadig onderdrukt wordt en haar groei boven de aarde schijnbaar onmogelijk is, groeit die idee onder de voeten der verdrukkers.

Het kapitalisme wil het arbeidende volk terugdrijven in de spelonken zijner ellende van weleer. Adolf Regout vertolkte dien geest, toen hij in een conferentie met de vakbondbestuurders in

[p. 208]

1933 zeide ‘dat de arbeiders te veel lezen en vergaderen, dat hun elementaire roeping evenwel geen andere is dan de industrie vooruit te helpen. In dit verband wees hij op concurrentie van Japan, waar de arbeiders met niet veel meer dan een bord rijst tevreden waren.

- Het antwoord hierop was kort en krachtig.

- De arbeiders in de oude Regoutfabrieken legden massaal den arbeid neer.

De eenheid groeit. Op economisch terrein voorloopig, later wellicht komt er meerdere politieke samenwerking.

- En zoo ontwaken de verborgen krachten bij het arbeidende volk.

Een Mei 1934.

Zwijgend trekt een groote groep volk, mannen en vrouwen, allen behoorende tot de arbeidersklasse naar 't Westen der stad, naar het kerkhof. Evenals een groot volk, dat ieder jaar zijn dooden eert, ze in een visioen laat voorbijtrekken, met hen fluistert en spreekt en op hunne graven hooge zuilen doet verrijzen, als symbool van verknochtheid, evenzoo trekt ieder jaar op den feestdag van den arbeid, Een Mei, het strijdend deel van Maastricht's proletariaat naar de doodenakkers om een groet te brengen aan de dooden, aan de gevallenen op het slagveld van den arbeid gedurende de eeuw modern kapitalisme.

- Zij zien zij de silhouetten van het hoog gelegen kerkhof zich afteekenen tegen den azuurblauwen horizon in purperen en bloedkleurige tinten, want hier speelde zich bij het afscheid de laatste phase af van het leed en den strijd van duizenden, tienduizenden, onbekende strijders en strijdsters, die in worstelend zwoegen een vroegtijdigen dood stierven.

- Hier rusten de moedigen en de martelaren.

Zij, die dooden, waren binnengegaan in den muil van het vraatzuchtige monster, dat kapitalisme heet. Als een demon met gluiperige oogen en afzichtelijke klauwen kwam het op zijn prooi af, omklemde het in zijn greep en zoog er, als een venijnige

[p. 209]

spin de sappen, de arbeiderskracht, uit. Ook thans, na de honderd jaren uitbuiting komt het nog steeds dreigend op zijn slachtoffer af, dat hem zijn arbeidskracht als offer toewerpt. Maar neen, dit monster is niet te verzadigen.

Als een verscheurend dier zet het zijn plompen poot, besmet met t.b.c. en andere ziektekiemen, in het trillende vleesch van zijn rampspoedige prooi.

- Dat is het kapitalisme!

Geboren is het uit de maatschappelijke evolutie en daarom is het gedoemd te sterven, omdat alles wat geboren is, sterven moet. In het woud des levens en dat der stelsels is het nieuwe leven reeds hoog uit den bodem gesproten, vóór de woudreuzen stervend neerzijgen.

- Dat nieuwe leven is het Socialisme.

En het Socialisme groeit juist dààr het hardst, waar het aan barbaarsche onderdrukking ten prooi geworpen is. Het rijpt aan den boom des levens en wacht op hen, die het oogsten zullen. Niet zij, die zich op de hoogste toppen der marxistische wijsheid wanen, zullen den oogst binnenhalen in de levensschuur van menschengeluk; doch zij, die uit het vertrouwen van kameraad tot kameraad de aren tot schoven binden en deze door hun idealisme opbeuren op den oogstwagen, die binnenrijden zal in de nieuwe wereld, die de toekomst beidt in duizend barensweeën.

Socialisme is vertrouwen en geloof. Geloof in de natuurwetmatigheid en vertrouwen in den mensch.

En dit vertrouwen leeft in de harten van duizenden in de oude Maasstad, die beseffen, dat eenheid alleen redding brengen zal.

En op 't graf der gevallen braven, beloven ze ieder jaar opnieuw trouw aan 't levend beginsel, dat Socialisme heet.

Op Een Mei 1932 werd op het Maastrichtsche kerkhof door C. v.d. Lende een monument onthuld ter nagedachtenis aan

[p. 210]

J.H. Beckers, het slachtoffer van de schietpartij op 16 October 1929.

Het in natuursteen gebeitelde beeld stelt voor de voortstormende figuur van Prometheus, zoon van Titan. Hij met zijne broeders Atlas en Epimetheus hadden uit aarde menschenbeelden gemaakt, die leven- en zielloos waren. Pallas Athene nam Prometheus toen mee naar den Olympus, het heiligdom der Grieken, dat verborgen was in het heilige woud. Hier ontstal Prometheus aan den Zonnewagen van den God Zeus door middel van een rietstengel het licht van den hemel en vluchtte er mee naar de aarde. Met dit licht bezielde hij zijn beelden, de menschen.

- Zoo bezielde ook het Socialisme de arbeidersklasse met zijn idealisme.

Toen de God Zeus kennis nam van de daad van Prometheus wilde hij met de menschen wederzijdsche vriendschap sluiten, een vriendschap die door een offer bezegeld moest worden. Doch de goden wilden het beste deel van 't offer hebben. Toen Prometheus Zeus bedroog, werd deze vertoornd en ontnam het vuur aan de menschen. Prometheus werd voor straf aan de rots van den Kaukasos geklonken. Een gier verscheurde hem de lever, die 's nachts weer aanwies. Heracles doodde den gier en bevrijdde Prometheus.

- Dit zinnebeeld teekent den strijd van de Sociaal-Democratie tegen het Kapitalisme. Hoevele malen is niet vriendschap geveinsd met het strijdend proletariaat? Hoevele malen wilde het kapitalisme niet het beste deel van den buit?...

En is ook thans niet in vele landen het Socialisme aan de harde rotsen der dictatuur geklonken?...

- Wanneer zal de moderne Heracles opstaan, die den gevangene, het Socialisme, zal bevrijden?...

De Sociaal-Democratie is vooral voor Maastricht een groote zegen geweest. De arbeidersklasse schonk zij vertrouwen in zich

[p. 211]

zelf. Na haar intreden kwam allengs een einde aan de vaak heftige vechtpartijen tusschen de eene buurt tegen de andere. Velen herinneren zich nog de zeer heftige en bloedige episoden toen de Raamstraatbuurtbewoners in vijandschap leefden met die van de buurt van de Pieterstraat. Daarna de familieveeten en bachanalen. De S.D.A.P. voedde de arbeidersklasse op tot doelbewuste strijders en kameraden. Zelfs de katholieke vakbeweging, die oorspronkelijk bedoeld was als stormram tegen de zelfstandige arbeidersbeweging is in dien economischen strijd en voor het oorspronkelijk doel niet meer te gebruiken. Economisch is haar scholing zoo ver gevorderd, dat zij, zij aan zij, met de roode vuur- en bloedmannen strijden. De politieke actie der Katholieke arbeiders gaat nog altijd in een sukkeldrafje achter het conservatief liberaal karretje der R.K. Staatspartij aan.

- Hoe lang nog?...

Ook hier kraakt het oude gebouwtje. Ook hier is kentering. Niet zoo heel lang zal het meer duren of ook op het terrein van de politiek zullen de R.K. arbeiders hun eigen weg volgen.

Maar thans zweeft ook boven ons de roofgier. Zal de arbeidersklasse niet doen gelijk de kudde als deze bedreigd wordt?... Zal ze zich niet als een compacte massa tegen elkaar dringen en massaal het dreigend gevaar afwenden?...

Niet zij, die hoog te stoel gaan zitten en doceeren in ‘Prinzipeënreiterei’ en een taal spreken, die de massa niet verstaat, zullen de toeverlaat der massa worden.

Massa beteekent eenheid. Eenheid beteekent vertrouwen. Vertrouwen alleen brengt het evangelie der broederschap onder de proletariërs, de onterfden.

In dit besef sluit de massa de poorten dicht achter ‘een eeuw modern kapitalisme’ zooals zij het van Petrus tot Adolf Regout aan zich liet voorbijtrekken in een vluchtige synthese, ontdaan van het omhulsel, waaronder het zijn waren aard pleegt verborgen te houden, de jacht naar winst en weelde, ten koste van het geluk der menschheid, die het met ondergang bedreigt.

[p. 212]

Nu opent zich de poort der nieuwe eeuw, die hopelijk voor de strijdende massa de verwezenlijking der Socialistische idealen brengen zal.

EINDE.