|
| |
| |
| |
Nederduitsche spreekwoorden.
IV. Vyftig.
Trouwt naar 't oor, niet naar het oog. Dit spreekwoord behelst eene nuttige houwelyks lesse, De zin is, dat men in 't verkiezen van eene houwelyksgade, meer moet acht geven op goeden raad en getuigenisse, Spreuk 31: 30. dan op de begeerlykheid der oogen, als Genes 6: 1. Doch de ouden zeiden ook: Om den mond is menig houwelyk agter gebleven, te weten, den mond van quaadsprekers. Zo dienen de ooren ook oogen te hebben.
Een vryer weet wel wat hy begeert; maar niet wat het is; of, wat hy wil. De zin van dit spreekwoord komt duister voor. Myns oordeels is dit de meening. Een vryer begeert zyne vryster tot zyn Bruid; maar hy weet niet, wat hy aan haar hebben zal, en vind zig dikwyls in zyne inbeelding en verwachting bedrogen. Zo kreeg Jakob voor Rachel eene Lea. 't Is dan: Had ik dat geweten! Is 't anders niet?
Aagt kent Trui wel. Dit komt over een met: De eene gauwdief weet, hoe de ander in zyn hert is. 't Is dan: Wy kennen malkanderen wel. Alle herten zyn gezusters. | |
| |
Men kent geen waard, of men gaat'er meê over den haard. Dat wil zeggen, die ymands aard en inborst wel zal kennen, moet gemeenzaam met hem hebben omgegaan. Hier mede komt overeen: Men kan niemand recht kennen, zo lang men geen zak zout met hem gegeten heeft. En, die ymand recht kent, moet erfenis met hem gedeelt hebben.
Hy is van Baserabel gekomen. Dat is, uit een onbekent dweepgewest. Ziet daar van de Fakkel, Bladz. 19. Dit zegt men van eenen quidam dien men niet weet, van waar hy als op een stroowisch is komen dryven.
Die verre gaat vryen, bedriegt, of word bedrogen. Dat dit spreekwoord waarheid behelst, leert de ondervinding maar al te dikwyls. Van verre liegt men veel. 't Is dan, alle vryers ryk. Maar niet zelden tasten zy, tegens hunne inbeelding, ook wel op een blooten, en bevinden, dat zy geen grooten aal gevangen hebben. Dus besch.... zy malkanderen.
't Is een Modde van Gompen. Dat wil zeggen, eene lompe en vuile morssebel. Van deze, en haar geslacht en vaderland, niet verre van Baserabel, ziet de Fakkel, bladz. 237.
Zy meent, dat 's Keizers kat haare nicht is. Dit zegt men schertzende van eene, die zich belache- | |
| |
lyk laat voorstaan, dat zy voor wat groots moet aangezien worden: gelyk die roemen op hunne hooge afkomst, als waren zy van zwaard of spilzyde neven van 't Mannetje in de Maan. Aardig zegt de fabel, dat een muilezel, gevraagt naar zyn stamhuis, om een groot edelman te schynen, zeide dat hy was een Zoon van des Konings lyfpaard, maar verzweeg dat zyn moeder een ezelinne was. Dus zyn'er wel meer ondankbaare kinderen, die zich hunne geringe ouderen schaamen.
't Is een edelman, als zyn broek een peperzak. Dit zegt men schertzende, om door eene drollige gelykenis met ymands voorgegeven adel te lachen. De ouden zeiden: Adel is een dunne schotel spyze, en, Adel is een arm gerecht. Gaat daar eens van eeten, of brengt hem eens in den lombaard. Jan Oom zou meer beleenen op 't onderpand van een goeden Schepen-schuldbrief, dan op een perkementen Adel-bulle.
't Is een meisje om een knechtje. Dit zegt men van een paar, die malkanderen wel gelyken, en waardig zyn. 't Is een hy om een zy. Mynheer is Mevrouw wel waardig. Al te eenzydig is het Fransche spreekwoord, 't geen zegt: Homme de paille vaut une femme d'or. Een man van stroo is eene vrouw van goud waardig. Men overwege of dit meer waarheid heeft: La coste d' Adam à plus d' aloés, que de miel. Adams rib heeft meer aloë dan honig. Immers, zoet en zuur, zegt men, is de huwelyks staat. | |
| |
Zy bestaan malkanderen noch van knyen, noch van elleboogen. Dat wil zeggen, zy konnen gantsch geene maagschap rekenen, zy zyn malkanderen de wilde vreemde. Daar valt niet te rekenen, van haver tot gort, noch van zwaard of spilzyde. De uitdrukking is oubollig. Ik denk dat de zin is, noch in de recht afdaalende lyn, noch van ter zyden.
Hy is daar op vernikkert. Dat zegt men van ymand, die met eene driftige genegentheid ergens op verslingert is. Vernikkert is gezegt verduivelt. Onze aaloude Heidensche voorvaderen hieten zekeren quaaddoenden zeeduivel met den naam van Neckur. Ik denk dat dat zeggen wilde nekker, voor nekbreker, om dat hy'er menige, zo men beuzelde, den nek brak. Hier van noemen wy noch den Duivel de Nikker. Ziet de Fakkel, bladz. 254. Men geloofde al in 't Heidendom, dat de toovenaars en hexen door hunne akelige tooverkooketten, dranken, gebeerden, plegtelykheden, kirimirien, bezweeringen enz. de liefde in ymand konden verwekken, en die verbinden aan wien zy wilden, door hulp der hellegoden, of des Duivels. 't Was, Flectere si nequeo Superos, Acherunta movebo. dat is:
;Ontzegt de Hemel my zyn' zegen,
Ik zal de Hel tot hulp bewegen.
Vergelykt 1 Sam. 28: 6–. Ziet ook het Spreekwoord, Houd u op de beenen, zo word je van de Nachtmeer niet bereden, in 't eerste Deel, bladz. 33. Vernikkert, is dan beduivelt, betovert. Dit bleef noch over in laater tyden, onder de duisternissen des Pausdoms. Voor vernikkert zegt men door verbastering ook vernibbelt. | |
| |
Die niet zuurt, die zoet niet. Dit is een spreekwoord der ouden. 't Wil zeggen, die zich den arbeid niet zuur wil laten vallen, zal'er de zoete vruchten niet van smaaken. Spreuk. 20: 4. De kat wil den visch wel, maar zy wil'er haare pooten niet om nat maken. Dulcia non meruit, qui non gustavit amara.
Brengt geen bontwerker, daar een schoone kat is. Te weten, op dat de huid hem niet in bekooring brenge, en gy die niet quyt geraakt. Dit word toegepast op andere diergelyke dingen. Hier mede komt overeen: Aan de kat die 't spit lekt, moet men 't gebraad niet toevertrouwen. Aanzien doet gedenken, en de gelegentheid maakt eenen dief. Ziet Jos. 7: 21. Genes. 34: 2.
De wachter verliest. Dit wil zeggen, hoe nauw dikwyls een waker of bewaarder oppast, 't een of 't ander word hem ontfutzelt. De Hoogduitschen hadden daar van dit spreekwoord: 't Is veel lichter een' korf met vlooyen te hoeden, dan een douzyn jonge meisjes. Doch dit spreekwoord maak ik het myne niet, en laat ze voor zich zelve zorgen, of die daar belang by heeft.
Een kusje zonder baard, een eitje zonder zout. Het laatste heeft weinig smaakelykheid, Job 6: 6. Dus dan ook het eerste niet. Zulke baardelooze vryers noemt men jonge lafbekken, en melkmuilen, die noch maar denken moesten om moeders borst, of den pappot. Eer heb dan de baard. 't Is daarom een oud spreekwoord: Een rui- | |
| |
ter zonder paard, een krygsman zonder zwaard, een vryer zonder baard, zyn geen zeven oortkens waard. Maar met een man met een baard, is een vrouw bewaart, te weten, zo hy niet bokachtig is.
Kort afzeggen is vriendschap doen. Wanneer men niet gezint is ymand te helpen, noch zyn verzoek van huwelyk, of iets diergelyks, in te willigen, handelt men hem qualyk, als men hem lange met onzekerheid laat naloopen, zyne schoezoolen afslyten, zich met ydele hope vleyen, en vergeefsche moeyte en kosten doen. Dit alles snyd men af, of voorkomt men, door een korten afslag, en nihil op 't request te geven, tot ymands narichting. Voor zo verre is dat weigeren eene daad van vriendschap.
De vrienden mogen kyven, maar moeten vrienden blyven. Dit is een oud spreekwoord. 't Wil zeggen, dat schoon tusschen bloedverwanten wel eens twist ontstaat, die echter niet te hoog moet loopen, om dat zy altoos moeten denken, dat ze malkanders vleesch zyn, en blyven. 't Is hier mede: Die zyn neus afsnyd, schend zyn aangezigt. 't Kan ook zien op het Latynsche: Amantium ira amoris redintegratio. Steurnissen van gelieven, vernieuwen de liefde. Zulke krakeeltjes zyn minnevonken. Daar waare liefde plagt te zyn, blyft altoos een vonkelkyn.
Op oud ys rymt, of vriest het licht. Dat wil zeggen, daar noch eenig overblyfzel, en ge- | |
| |
schiktheid tot iets is, kan dat lichtelyk weder opgewekt en hervat worden. By voorbeeld, een vonkje van oude liefde, haat, enz.
Men moet het katje niet dood foolen. Dat is, door al te veel troetelen, en schyn van jok en vriendschap, om hals helpen. Zo zegt men, dat de aapinnen haar bemindste jong, uit liefde, in 't omhelzen dood drukken. Daar van komt het spreekwoord: 't Is aapenliefde. De ouden zeiden: Is uw vriend van suiker, eet hem daarom niet op. Ziet van foolen 't Vervolg der Fakkel.
Zy hebben malkanderen besch.... Dat wil zeggen, zy hebben malkanderen bedrogen, de eene barbier heeft den anderen geschoren, zy hebben malkanderen wederzyds bevuilt. Hoe onhebbelyk dit spreekwoord is, echter heeft het nadruk, en men hoort het dagelyks. Ja nauwelyks is'er een van algemeener gebruik. Ik heb bevonden, dat de aalouden dus al spraken.
Die de dante trouwt om de wante, verliest de wante, en houd de Dante. Want als de wante is verteert, dan blyft de dante by den haerd. Dit is een oud spreekwoord, waar toe men rym gezocht heeft naar den kreupelen trant van dien tyden. Wat het zeggen wil, leert de ervarentheid menigmaal, ook in onze dagen. Dante was in de oude taal een malloot, of gekkin, van 't oude danten, ineptire, zich mal aan- | |
| |
stellen, bekent by Kilianus. Ziet daar van de Fakkel, blandz. 60. Wante is een handschoe, die dan gestelt word voor kleeding in 't gemeen. Dit wierd ook gezegt: Die een doetje trouwt om haar goedje, verliest het goedje, en houd het doetje. 't Moest doch rymen. Doetje zal verbogen zyn van Doesje, een zottinnetje. Ziet het spreekwoord: 't Is een dooze. Dikwyls worden de s en t verwisselt. 't Was dan, Om haar gelleken, niet om haar velleken. Zy zyn dieshalven zo qualyk niet bedagt, die zeggen: zy wilden liever een verstandige in haar bloote hemd, dat zulk een doetje in een felpen tabbaard hebben. Maar aan de andere zyde geld ook dit spreekwood: Die een' zot trouwt om zyn kot, verliest het kot, en houd den zot.
Het vragen staat vry, maar 't weigeren staat'er by. Was dat geene waarheid, de vryers zouden zo veele blaauwe scheenen niet loopen. En hoe kreeg men dan, door gaat voor by te zeggen, stoute bedelaars van de deur?
Hy ligt achter. Dit zegt men van ymand die verschoven word, en wien andere voorgaan. Daar meerder man komt, moet minder man wyken. Ziet Jak. 3. 2. Ziet dat op achter de bank werpen? dat eene versmaading en verwerping uitdrukt. Of ziet het op die met bollen om 't dichtste naar eene pin schieten? Die dan dichtst daar by ligt, wint het spel. Ik gis liefst het laatste.
Als de Bruid is aan de man, dan wil'er elk an. Zy is dan gewilt vleesch, wanneer zy gewilt is. Doch die 't geluk heeft, leid de Bruid te kerke. Men past dit | |
| |
ook toe op andere dingen. Vraagt men my, wat onderscheid is'er tusschen een Bruidegom, en een vryer die een blaauwe scheen liep? Ik andwoorde: Juist zoo groot, als tusschen ja, en neen.
Een goed houwelyk zal 't al betalen. Hier mede vleyen zich lichthertige spilpennigen, maar niet zelden bedriegt hen deze ingebeelde hope. Een goed- houwelyk, dat slechts om geld aangegaan word, is ook zelden een goed houwelyk. Zo geraakt de gulde vryheid aan een gouden band. Maar 't is ook een spreekwoord: Land koopen, en een goed houwelyk doen, gebeurt niet alle dagen. Doch de ouden zeiden insgelyks: Aan zakken te binden, en houwelyken te maken, kan men zelden eer behalen.
Hy meent dat hy goud zal drinken uit een horentje. Dat wil zeggen: Hy beeld zich goude Bergen in. Ziet dat horentje op den hoorn van overvloed? Of op die horens, welke ouwelinx voor drinkvaten gebruikt wierden? Ziet het Vervolg der Fakkel, in Kornuit. Men zoekt noch naar den Philosoophschen steen, om drinkbaar goud te konnen maken. Doch alleen de adepti (dat is, die 't verkregen hebben. Maar wie zyn ze?) vinden dien. 't Was jammer, dat Midas die konst niet wist. Doch een gouddorstige zou geen horentje, maar eenen horen zo groot als het Heidelberger wynvat, begeeren. Auri sacra fames. Dat is een honds- of liever wolfs- en gierhonger.
;Geen goude Zondvloed, noch geen stroom van hemelvlesschen,
Zou magtig zyn den dorst van goudzugt ooit te lesschen.
| |
| |
Zy zyn gestoryt. Dus drukken de boeren uit, zy zyn ter ondertrouw in de Consistorie of kerklyke Vergaderplaats, geweest. Gestoryt is geconsistoryt, als gekerkert, gehuist; enz.
Pyp op, Roelken, de Bruid gaat meê. Dit is een oud spreekwoord, genomen van de oude gewoonte, byzonder by de boeren, dat een speelman, die op eene zakpyp, fleuit, of schalmei blies, voor de Bruid ging, om haar naar de kerk ter trouw, en van daar naar de bruiloft te leiden, vergezelschapt van haare speelgenooten. Daar op zag ook dat oude spreekwoord: Aan den Bruidleider kent men de Bruid. Men past dit boertig toe op ymand, die iets aanvangen moet.
Een vuile Bruid behoeft veel opschikkens. Schoonheid brengt haar eigen verçiersel mede; maar lelykheid moet 't geen de natuur weigert, alleen in de optooisels zoeken. Men past dit op diergelyke dingen toe, die geblanket en bemantelt moeten worden. Doch men vind maar te veel opschikkers van vuile Bruids, advokaaten van quaade zaaken, die een duiveltje tot een Engeltje, in schyn, weten te maken. Dic, Quintiliane, colorem. Strykt 'er een verwtje aan. Maar des nachts zyn alle katten graauw.
De Bruid de kroon opzetten. Dit is van een zeer ouden oorsprong. Kroonen waren onder de voornaamste hoofdçieraaden der maagden, Jes. 3: 20. Maar op haaren bruidlofsdag waren zy allerkostelykst en çierlykst opgepronkt. Jerem. 2: 32. Zo was 't ook met de Bruidegoms. Jes. 61: 10. Dat insgelyks | |
| |
die dan eene kroon droegen, die van des Bruidegoms moeder, zo ze'er was, opgezet wierd, schynt te blyken uit Hooglied 3: 11. Maar de maagden of speelgenooten der Bruid moesten haar optooyen. Psalm 45: 12. Hier toe behoorde mede het opzetten der maagdekroon. Dit aaloud gebruik is, gelyk meer andere, noch onder ons gebleven. Doch dikwyls is niet al te wel op ymand, om zyn doen of taal, te vreden, die tot hem zegt: Gy zet my een schoone kroon op 't hoofd, vermits hy met die huik niet wil te kerk gaan.
De Bruid bestrooyen. Dat geschied wanneer zy t'huis geleid word, op dat de weg met bloemen, en diergelyke dingen, bespreid zoude zyn. Ook dit heeft een zeer ouden oorsprong.
Als de Bruid is in de schuit, dan zyn de beloften uit. Zo gaat het met veele, wanneer zy door goede woorden en beloften hun oogmerk bereikt hebben. Dan word Hertje lief wel, jou verken. De ouden zeiden dus ook: Een mans leugen is een vrouwen troost. Maar is mede het tegendeel niet wel waarachtig?
't Is nieuwe liefde; de korstjes kraaken noch. Dit zegt men boertende van liefde, daar 't nieuwtje noch niet af is, terwyl de speelman noch op den vloer zit. Versche korstjes zyn hard en smaakelyk; maar haast plegen die week te worden, als zy wat verouden. 't Is ook een spreekwoord: Gedwongen liefde en waterverwe gaan ras af. | |
| |
't Zal wel zoeten. Dat wil zeggen, 't zal wel afzoeten, de zoetigheid en 't nieuwtje zal'er wel afgaan. Dus zegt men ook: 't Zal wel koelen, zonder blaazen.
De vriendschap moet niet slechts van de eene zyde komen. De eene vriendschap, liefde, en vriendelykheit verwekt of beandwoord de andere. De vrienden moeten twee zyn. Zoo moet het ook in 't byzonder by echtgenooten wezen.
De eene vriendschap is de andere waardig. Dit steunt op de redelykheid. Wanneer de eene hand de andere wascht, dan worden ze beide schoon. Onlangs las ik in een latyns boekje van den ouden Paapschen schryver Johannes Beleth 't geen ik hier vertaale: Het is op te merken, dat in veele gewesten de vrouwen op den tweeden dag na Paschen haare mannen slaan, en wederom haare mannen haar, op den derden dag. Gelyk het den Roomschen knechten geoorlooft was hunne meesters in december straffeloos te beschuldigen. (Hy had een klokje van de Saturnalia hooren luiden) 't Geen zy daarom doen, op dat zy toonen, dat ze malkanderen onderling moeten tuchtigen. Zekerlyk deze reden is gewigtiger, dan die gemeld word in het spreekwoord:Om tydverdryf sloeg de man zyn wyf. Was dat niet zoet en stichtelyk Pascha houden tusschen man en vrouw, als met eene Muskovische liefde: 't Was dan, Zoo goed wederom, lap om leêr, elk zyn beurt. 't Was nooit zoo dieren tyd, of de eene slag was den anderen waardig. Doch 't gebeurt nu wel, dat zulke verbeteringen juist niet uitgestelt worden | |
| |
tot den tweeden of derden Paaschdag, maar slechts tot den naasten Dingsdag, of Donderdag, als'er getwist word en gedondert. Het gezegde van Beleth vind men ook by Durandus, met noch andere omstandigheden, in zyn Rationale.
De vriendelykheid ziet men hem ten oogen uit, als den beul de barmhertigheid. Dit zegt men schertzende van een stuurschen zuurmuil. Daar mede komt overeen: Hy ziet als een stier, wiens oogelyntjes niet al te lodderlyk staan.
Zy is de beste zuster niet. Dat wil zeggen, zy behoort niet tot de vrouwen, die zonder hoofd, of blind en doof zyn. Maar hoe komt zuster hier te pas? Ziet het op de geschiedenissen van Abraham, en Isaak, die uit vreeze hunne vrouwen zusters hieten? Genes. 12. 18. 20. 2 en 26. 7. Of speelt het op de Bagynen in een klooster, die men zusters noemt? Dan wil het zeggen, zy is de beste bagyn niet, hoe zeer die voor heilige maagden willen aangezien zyn. De ouden wisten al te zeggen: De Paapen, Nonnen, en Bagynen, zyn niet zo heilig als zy schynen. Dat dit de meeninge is, blykt uit het gelykluidende spreekwoord: Zy is de beste Juffer niet. In adelyke kloosters dragen de Bagynen den naam van Juffers, voor dien van zusters. Ik denk dat ook daar toe behoort, Juffer uit den mond spreken, dewyl zulke om haare gewaande heyligheid zeer opgeblazen, en stoutsprekende plegen te zyn. Zulk eene is echter de beste die in haar vel steekt. | |
| |
't Is een Xantippe. Zo is de zoetaardige gemaalin van Socrates tot een spreekwoord gebleven; en heeft haaren naam aangeërft, aan die haare zeden volgen. Dus noemt men zulk een zoetertje en Engeltje eene Xantippe. Gewisselyk het spreekwoord der ouden had, naar zommiger oordeel (waar aan ik dat late: want nooit heb ik dit aan myne vrouw ondervonden.) al wat grond: Een boos wyfs kop is 't slimste weêrshoofd. Daar uit voorzag die wyze natuurkundige, wat storm'er zoude opryzen, al wist men doe noch van geen weêrglas.
't Is een verken van een wyf. Dat wil uitdrukken, zy is een wyf als een verken; of een wyf dat een verken is, te weten, in morssigheid, knorren, enz. Zo zeggen de Latynen; Est monstrum hominis, 't is een monster van een mensch. Doch men kan die uitdrukking ook dus verstaan: 't is een verken, dat aan een wyf toebehoort. Zo is dan die spreekwyze dubbelzinnig. 't Is niet onnatuurlyk, zo verkens van moeders, ook verkens van dochters hebben, om dat zy dochters van verkens zyn. Het heilig Bibelwoord zelf brengt dit aaloude spreekwoord by: Zo de moeder is, is haare dochter. Ezech. 16: 44. Op die zelve wyze zegt men ook, 't Is een man als een wereld, Wil dit zeggen, 't Is een groot man? of, 't is een man, in wien men alles vind wat tot een man behoort, gelyk de wereld alles begrypt. Meent men 't eerste, dan is die vergrooting meer, dan van een muis een olifant te maken. Doch de mensch is een kleine wereld. | |
| |
't Is voor een morssig wyf een goede verschooning, dat zy een jong kind heeft. Men weet dat jonge kinderen hunne moeders al dikwyls bespuwen en bedeisteren, zo dat zy vry wat te kuischen, te vagen, te wasschen en te plassen hebben. 't Is daarom een spreekwoord: Wie heeft zyne moeder niet bek...? Ziet'er dan eene morssebel uit haaren aard vuil en ongehavent uit, zy kan de schuld op haar klein kind leggen. Maar wat beduid Morssebel? Is zy de zuster van Teutebel? Ziet daar van de Fakkel bladz. 374. Of is 't Morssebil? Bil vind men meer in diergelyke naamen, b. v. eene stoutebil, een klikkebil, verbastert in klikspil, enz. Maar dan is zindelyke Neeltje geen morssebil, want het spreekwoord zegt: Zy schuurde haar billen met biksteen.
Quaad ei, quaad kieken. Dit is gevormt van 't Latynsche, Mali corvi malum ovum. Van eene quaade raaf komt een quaad ei. 't Ei is naar 't hoen, en 't hoen naar 't ei. Van arenden komen geen uilen. 't Appeltje smaakt boomig, of naar den boom. Hier om zeggen onze gewaande wyshoofden: Meent gy dat ik van een uil gebroed ben?
Geen zo quaade moeder, of zy had geerne een goede dochter. Zo aanminnig is de deugd, dat ze ook haare haaters wel kan bekooren, zo dat ze daar van geacht en geprezen word. Virtus laudatur & alget. De deugd word geroemt, en niet geoeffent. Vergelykt Num. 23: 10. Doch 't is ook waarheid: Rasse moeders hebben leuye dochters. De | |
| |
reden is, om dat zy 't werk vaardig zelf doende, de dochters tot ledigheid gewennen.
Zo lang de vrouw wascht, krygt de man niet een goed woord. De reden is, dan heeft zy de handen vol werk, en wil niet gemoeit zyn. Dit wist die man, welke zeide, Als myn vrouw wascht, dan ga ik stryken.
Ik ben bly, de korf is reê. Dit spreekwoord word dikwyls gehoort, en daarom mag men my met geene reden misduiden, dat ik den oorsprong melde. Hier van is deze kluchtvertelling. Een mandemaker had langen tyd gevlochten aan een korf. Eindelyk wierd die voltooit; en hy wilde, dat zyn wyf deze woorden zou spreken tot betuiging van blydschap. Zy weigerde dat. Hier over vielen hevige woorden, en deze rezen tot slagen. Een Edelman quam juist voorby, en hoorde beider klagten, en de reden van dat slaan. Hy gaf daar op den man gelyk, om de koppigheid van dat wyf. Als hy t'huis quam, vertelde hy aan zyn vrouw dat geval, en hoe hardnekkig dat wyf was geweest. Deze Gemaalin koos haare zyde, en zei: de vrouw had gelyk: ik zou dat ook niet gezegt hebben. Hier uit ontstond tusschen die beide zulk een twist, dat het mede op een tweegevecht uitquam. Is't niet waar, 't is wel gevonden, zeggen de Italiaanen. Doch de eer en dank van deze vinding komt my nie toe. Ik ben slechts verteller van dat ik gehoort heb, in 't verklaaren van dit Spreekwoord, en houde my onzydig in dit geschil. | |
| |
Wie heeft zyn moeder niet bekakt? Daar van hebben schoot en luuren blyken konnen geven. De liefde der moeders heeft haar van 't vagen niet afkeerig doen zyn. Men zegt van ymand, b. v. die de galg bekakt heeft: Hy is ook al een lief kind op zyn moeders schoot geweest.
Kleine kinderen hoofdzweer, groote kinderen hertzweer. Dit was een oud spreekwoord; maar de waarheid bevinden ook nu wel ouders, tot hunnen smerte. Wanneer de kinderen klein zyn, vereischen zy veel moeite en zorge, die de ouders 't hoofd wel eens doet rooken: maar oud, zyn zy door wangedrag menigmaal tot schandvlekken, en hertenleed. Zo trappen zy jong de moeders op den schoot, en oud op 't herte.
Als Paschen op een zondag komt, is elk een kind van zyn eigen vader. Dit gaat ook vast van die op Vrouwlichtmisdag geboren zyn, al heeft'er wat van Sint Anna ondergeloopen. Ik zou twyfelen, of men zulk een vasten staat kan maken op de waarheid van dat andere spreekwoord: Die geen katten lyden mag, zal geen schoone vrouw krygen. Maar een ander spreekwoord zegt: Daar goede azyn is, plegen quaade vrouwen te zyn. Zou 't zyn, om dat die zuurmuilen zien, als of zy den azyn gepacht hadden, en zuur veroorzaaken? Ik laat de verdere naspeuring over aan natuurkundigen: gelyk mede van dit spreekwoord; 't Is gezond in 't vuur te pissen. | |
| |
Vuil water bluscht ook brand. Anders zegt men: Vuil water lescht ook dorst. Dit spreekwoord word toegepast op ontuchtige, die by mottige en lelyke hoeren loopen; zelfs wel zulke, die t'huis fraaye en deugdzaame vrouwen hebben. Deze verdienen van de jongers met drek begooit te worden.
|
|
Auteursrechtvrij