|
| |
| |
| |
XIV. Spreekwoorden van bedriegery, enz.
In 't fijnste laken, is 't meeste bedrog. Dat word niet qualyk toegepast op schynheilige huichelaaren, die wel bedrieglyk met een effen bakhuis, als ware dat men een klomp gestreken, weten den fynen te spelen, in 't nabootzen van de waare godzaligheid. Jes. 65: 5. Matth. 7: 15. 2 Tim. 3: 5. Maar wee! zodaanigen. Zulk laken dient den Duivel in zyn winkel. 2 Korinth. 11: 13-15. Doch daar van maakt hy voor hen zelf den eersten narrenkovel. God ziet wel een Achabs herte door zynen hairen zak. Dat was de mode der Fariseen, Matth. 6: 1– en 23. Die is ook hedendaags maar al te veel in gebruik. Zulke gaan in de processie, daar de Duivel 't kruis draagt. Dus zegt men mede: De Duivel zit achter 't kruis; en In nomine Domini sit omne malum. Ziet de Fakkel in Naam, bladz. 249. Doch niemand duide dit tot laster van de waare vroomheid, 't Beneemt de waarde niet van een Diamant, al bootst een valsche steen dien na.
't Is niet al goud, dat'er blinkt. Dat is, schyn bedriegt. Dus belooven alle wereldsche dingen meer, dan zy geven. Zelfs goude Konings kroonen zyn niet slechts met flonkerende gesteenten opgeluistert, maar ook met doornen omvlochten. 't Zyn niet alle ymands vrienden, die hem toelachen. Men zegt ook: 't Zyn niet alle koks, die lange messen dragen. De villers dragen die mede; 't en ware dat men die voor koks der honden en raaven wilde aanzien. De kap maakt den Monik niet. Al waar staaken zyn, daar zyn juist geen boonen.
Menig meent dat hy onzen lieven Heer by 't hoofd heeft, en hy heeft den Duivel by de voeten. Dit is vry grof gesponnen; maar drukt uit, dat ymand zich in den goeden waan, of verwachting van een ander, zeer bedriegt, 't Verschil is zo groot niet, waar van een ander spreekwoord zegt: 't Gebeurt zomtyds, dat men den eenen Duivel voor den anderen neemt.
Goeden dag u allen, zei de vos; doe quam hy in 't ganzenkot. Dit past men boertig toe op zulke, die geveinsdelyk vrienden willen | |
| |
schynen, door schoone woorden en minzaame groetingen te geven aan die, welker verderf zy verraderlyk zoeken, als Joabs, en Judassen. Vergelykt Spreuken 26: 23, en 27: 6. Dusdaanige vint men'er ook nu niet weinig.
Quansuis. Dit drukt uit, zich geveinsdelyk te gelaaten als of men iets dede, 't geen in der daad zo niet geschied. Men zegt ook, quanswys. 't Is duister, wat dit eigentlyk zegt. My behaagt best, dat het verbastert is van quametsus, 't geen ik in oud vlaamsch las, voor als quame 't sus, gelyk, als 't ware, voor als of 't ware. Dus komt het overeen met als kaks, dat afgekort is van kakkemik. Ziet de Fakkel, bladz. 162, in Quansuis, en bladz. 192, in Kak.
't Is geen klaar schaapen. Dat is 't geen men anders zegt, 't is daar onklaar, 't is daar niet helder, 't is daar niet pluis: daar is onraad, daar hapert wat. Ook, 't Is 'er zo klaar niet, als of een duif het gelezen had; dat is, opgelezen, opgepikt; en 't Is zo zuiver, als een duif die de pokken heeft. Is dat eerste spreekwoord genomen van schaapen die schurft zyn? Of wil dat schapen zeggen geschapen, gelyk, 't Is daar slecht geschapen? Hoe 't zy, 't gebruik heeft dat tot wantaal misvormt. Zo is ook: Uit den treuren. Hoe past den op treuren? Maar in den Vasten wil zeggen in den Vastentyd.
Zy liggen onder eene deken. Dit drukt uit, zy zyn bedektelyk met malkanderen eens. Dit zal ontleent zyn van man en vrouw, die door huwelyk een, en bedgenooten zyn. Of liever, men kan denken op zulke, die onder een bedekzel schuilen, gelyk guichelspeelers, bootzemakers, enz.
't Is schoon water over vuilen grond. Dat wil zeggen, daar is een schoon gelaat van vriendschap, terwyl de grond, of het hert niet deugt. Zulk water blyft niet lang klaar, maar word haast bemoddert.
Zy trekken eene lyn, maar elk aan een einde. Dit is eene aardige beschryving van twee, die rechtdraads tegen elkanderen gekant zyn, en dus het tegendeel van, eene lyn trekken, voor malkanderen eenmoedig te helpen. | |
| |
Ymand te leur stellen. Dat is , hem het verwachte doen missen en verliezen, waar door men hem bedriegt en verlegen laat. Leur is dan voor loor. 't Kan ook genomen zyn van de leur, dat is het loktuig der havikken. Ziet de Fakkel bladz. 215. in Loor. Maar hier geld: Men lokt geen havikken met ledige handen. Doch die boonen heeft, zal wel duiven lokken.
Hy is gefopt. Dat is in de Heidens taal, hy is bedrogen, en voor den gek gehouden. Ziet de Fakkel bladz. 92, in Foppen.
Hy is gezogen. Dit kan ontleent zijn van den zalm, die uitgezogen word van de palingen, wanneer hy in de fuik gevangen is. 't Past dan wel op zulke, die bedrogen zynde benadeelt worden. Men zegt daarom: Zuigt gy my wat? Ook kan men 't brengen tot de echelen, die ymand het bloed afzuigen. Doch daar zyn al meer en grooter bloedzuigers, dan die. Ziet Spreuken 30: 15.
Hy heeft zich laten bedodden. Dat wil zeggen, hy heeft zich laten bedriegen, of bevuilen. Een dod-ei is een stink-ei, dat vuil gebroed is. Ziet het Vervolg der Fakkel, in Dodde. In dien zin gebruikt men ook het woord bestruiven, en ('t zy met oorlof gezegt) besch..... Ik heb opgemerkt, dat de aaloude Duitschen dit bescheissen al gebruikten voor bedriegen. Dus ziet men ook, hoe het van eyeren maken, is bevuilen, lelyk laten liggen.
Hy is door den neus geboort. Dat wil zeggen, hy heeft zich laten bedriegen. Maar weinige gebruikers van dit spreekwoord verstaan het zelve. De Grieken gaven aan eenen arglistigen bedrieger den naam van trupanon, dat te zeggen is, een boor. Langs wat weg dat van de Grieken tot ons overgewaait is, zal ik niet klappen. By de Latynen was nasus, de neus, wysheid, en schanderheid om iets te merken, ook in waan, gelyk by ons neuswysheid. Hy is dan door den neus geboort, die zyne ingebeelde wysheid en voorzichtigheid laat bedriegen. Die van Waygamma in Oostindien, zo mans als vrouwen, booren een gat dwars door den neus, en dragen'er, cieraads halven, een haanenveder in. Dus moeten zy'er uitzien gelyk de hoenderen, die men van de pip wil genezen; en zy zyn naar de letter door den neus geboort. Doch al wat de mode is, staat fraai.
| |
| |
Hy is neuswys. Neuswys noemt men ymand, die eigenwys, of waanwys is; van hoedanig eenen men ook schertzende zegt: Hy heeft de wysheid gepacht. Dit kan schynen by gelykenis ontleent te zyn van de brakken, welker neus een scherpen reuk heeft; om het wild op te speuren. Maar ik twyfel niet, of dit, gelyk meer, is uit de spreekwyzen der Latynen tot ons overgegaan. By hen was nasutus, een geneusde, nasum habens, en nasutulus, een waanwyze, en ook een bediller: gelyk zulke vieze hoofden, en vysneuzige wysneuzen in hunne inbeelding, plegen te zyn. Hier toe behoort ook: Ymand iets aan den neus hangen, 't geen zeggen wil, dat aan zyne bedilling te onderwerpen. Dit kan echter uit het eerste spruiten. Men zegt ook: Ymand by den neus hebben, en leiden, dien men fopt, en bedriegt: 't welk ontleent kan zyn van 't leiden der buffels by een touw, vast gemaakt aan een ring, die hen door den neus geboort is. Of diergelyk eene wyze hangen de Indiaanen hunne neusçiersels daar aan, gelyk onze Juffrouwen hunne oorlellen dus ballasten. Daar aan is niet ongelyk der Latynen spreekwoord: Naso suspendere adunco, als men om ymand te bespotten, een opgefronsten en viezen neus trekt. Hoe lelyk Sint Dominicus den Duivel eens by den neus had, is hier voor gezegt, bladz. 23.
Zyn neus is versnotert. Dat is te zeggen, hy is te dom om iets te merken. Zulke, welker neus door verkoutheid versnotert is, konnen niet rieken. Men zegt van diergelyke: Al liep men hem met eene sparre in den aars, hy zou het miet voelen. Hier toe is dienstig, in eene buffels huid te steken.
Hy heeft een slipper gekregen. Dat is, 't is hem ontslipt, 't is hem ontschoten, of ontglipt, hy is het quyt geraakt, gelyk die een gladden paling in de hand hield. Dit willen ook de kinderen zeggen met hunne uitjouwing: Sliep! Sliep!
Ymand brillen verkoopen. Dus noemt men bedriegen, 't zy om dat de brillen 't gezigt wel bedriegen; of omdat de brillekramers, doorgaans Smouzen, dikwyls bedriegers plegen te zyn. 't Was de mode by de Spaansche Grooten, dat ze met een bril in folio op den neus over straat gingen pronken. Die waren dan wel gebrilt. Doch 's Lands wyze, 's lands eere.
| |
| |
Ymand een rad voor de oogen draayen. Dit zegt ymands gezigt te verbijsteren, zo dat hy meent te zien, 't geen hy niet ziet. De gelijkenis is genomen van een glimmend brandhout, 't geen ras omgezwaait zijnde, een vuurigen kring schijnt te vertoonen, die'er egter niet is.
Stof in de oogen werpen. Dit is ymands gezigt te verduisteren, of belemmeren, zo dat hy iets niet klaar ziet: gelyk wanneer de oogen vol stof zyn. Maar 't geld heeft ook die uitwerking.
Hokus bokus spelen. Zo noemt men het spelen met de goocheltas, waar door een behendige door snelle konstgreepen de oogen wonderlyk weet te misleiden, zo dat het onkundigen wel tovery schynt, Ziet van Hokus bokus de Fakkel, bladz. 146.
Die van de konst is, beschaame zynen meester niet. Naamelyk door de geheimen en greepen daar van, welke de meester aan zynen leerling ontdekt heeft, te openbaaren, en dus 't gewin, de achting en eere, die de meester daar van behalen zoude, weg te nemen. Dit is genomen van de goocheltas, waar over alleen onkundige zich verwonderen. Zo was 't een oud spreekwoord: Ik heb u 't kakken geleert, en doet gy my dat op 't hoofd?
Met list brengt men een ei in een hopzak. Dit word boertig gezegt, om te schertzen met zulke, die zich belachelyk inbeelden, dat zy zeer geslepen en behendig zyn; terwyl zy in hun bedryf niets zodaanigs betoonen. Als of ymand, die een ei in een hopzak kon steken, voor een gauwaard wilde aangezien zyn.
Ymand blinddoeken. Dat is, hem onwetende houden, en bedriegen. 't Is genomen, van dat kinderspel, waar in men ymand een doek voor de oogen bind, om hem het zien te benemen. Doch de beul blinddoekt niet uit spel. Men zegt ook blindhokken; maar dat is van blinddoeken verbastert. Het zelve is ymand mompen, dat gevormt is van mommen, voor bemommen. Wel meer word een p achter de m ingeschoven. | |
| |
Hy is van den huig gelicht. Dat wil zeggen, de geldzak is hem ontfutzelt, zyn ponk is gekaapt. Maar wat gelykenis heeft de huig in de keel daar mede? Immers is dan de zwaarigheid der beurs gelicht. Zo spreekt men ook van de tas te luizen.
Hy laat zich in den zak pissen. Dat is, hy laat zich foppen, en voor den gek houden. Zo geschied wel van stoute jongens aan die zy voor onnozel aanzien.
Hy zoude hem wel verkoopen en leveren, en laten hem zelf mede van den wynkoop drinken. Dit zegt men van een loozen vos, die eenen eenvoudigen zoude konnen bedriegen, zo als hy wilde, en zonder dat die 't gewaar wierd. Die zich dus laat handelen, is een sul. Wynkoop is koopwijn, by omkeering, dat is, wyn die op den koop word gedronken. Zo stelt men wijnpenningen in openbaare verkoopingen van huizen, landen, enz.
Ymand om den tuin leiden. Dat is ymand misleiden, en afleiden van eenige zaak. 't Schijnt ontleent te zyn van zulke, die ymand verre heen leiden om eenen tuin, waar over hy lichtelyk terstond had konnen klimmen. 't Is dan de myl op zeven. Anders, daar de tuin op 't laagst is, wil elk over.
Ymand by 't linker been krijgen. Dit zegt hem vatten, of vangen. Ik denk dat dit ontleent is van de herders, die met den haak van 't opperste van hunnen staf de schaapen by 't been vatten, en naar zich trekken: gelyk ook de verkensslagers met de zwijnen doen. Maar waarom juist het linker been? Ik denk om dat links voor quaad, of ongelukkig word genomen. Dus zeide de Dichter: Si mens non laeva fuisset. Was 't gemoed niet links, dat is, dom geweest. Ziet ook het spreekwoord, 't Is een linker, hier voor bladz. 6.
Ymand op den oven zetten. Dat is, hem te doen achter liggen, hem de loef af te steken. Zo doet een jonger zuster de oudere, wanneer zy voor de zelve huwelykt gemeenlyk tot een kleine spyt en jaloezy. Maar door wat gelykenis die uitdrukking daar op toegeeigent word, kan ik nu niet bedenken. | |
| |
De Hoogduitschen zeggen, Achter den oven voeren, daar 't donker is, en dus ymand als een verschoveling handelen. Men zegt van een, die zyn wereld niet geleert heeft, Hy is achter den oven opgevoed, dat is, hy is niet buiten zyn moeders keuken geweest.
Sluipende honden hebben het spek allereerst weg. Dit wil zeggen, dat stilzwygende luimers bedriegelykst zyn; en dat men zich daar voor meest moet wachten. Zo zegt men ook: Sluipende honden byten eerst, en Luipende katten halen 't vleesch uit den pot.
Hy is van alle markten weder gekomen. Landloopers en kramers, die alle markten bywoonen, leeren allerlei loosheden en bedriegeryen, die daar op in zwang gaan. Dit past men dus toe op een doortrapt, geslepen en bedreven mensch.
Hy heeft lang voor de honden geloopen. Dit wil zeggen, omgezworven als een landlooper en bedelaar, waar op de honden gebast hebben.
Hy houd zich Jaques. Dat wil zeggen, hy veinst en gelaat zich als onwetende, of ongevoelig. 't Kan zyn dat dit spreekwoord gesproten is van ymand die Jaques hiet, en zich dus gedroeg. 't Zoude dan zyn, hy stelt zich aan als ware hy Jaques. Zo is ook een spreekwoord: Hy houd zich of hy gek was, en laat zyn schuitje vol loopen.
Hy wijst op een dorp, daar geen huisen staan. Dus zegt men boertig van die ymand heenen zend naar 't geen'er niet is, en daar hy niet te regt en kan geraken. Zo is 't een oud spreekwoord: Op den eersten dag van April, zend men de gekken daar men wil.
Ymand het zevengesternte wijzen. Dit komt overeen met het voorgaande: want men ziet in dat gesternte maar zes sterren.
Hy heeft het huppelen van drie geiten. Dus zegt men schertzende, hy heeft niet met al. Een geit is een huppelachtig dier, dat lichtelyk ontspringt. De kapriolen die het in den wind, maakt, brengen noch minder toe, dat de reuk van 't gebraad aan
| |
| |
die voorby een koks deur loopt. Om mild te zyn, heeft het gebruik in dat spreekwoord drie geiten voor eene laten huppelen. Zo was ook een oud spreekwoord: Gy hebt twee nieten in een bodemlooze mande. En mede, Zo veel als twee, die quamen en niets en bragten.
Honing om den mond smeeren. Hier mede komt overeen: Ymand een fleem geven. Zoete vleyredenen worden by gelijkenis honing genoemt. Doch zulke flemmers behooren mede tot de rolle der leugenaars en bedriegers. De Hoogduitschen drukken dit spreekwoord voller dus uit: Honig om den mond, en drek daar in smeeren. Dus zeiden ook den ouden: Honig in den mond, en een scheermes aan den riem. Vergelijkt Spreuken 26: 23.
Ymand naar den mond praaten. Dat is, naar zijnen smaak, gelijk hem aangenaam is. Zo zegt men, de spijze mond my wel; die drank is niet mondig. Vergelijkt Job 12: 11.
Hy blaast heet en koud uit eenen mond. Dit is ontleent uit de Fabelen van AEsopus. De boer blies in zyn handen, om die te verwarmen, en op zyne spyze, om die te verkoelen: waar om de Satyr niet by hem wilde blyven. Maar te gelijk slorpen en blazen, geschied zo licht niet.
Hy draagt vuur in de eene, en water in de andere hand. Dat zegt men van vrienden als Joab en Judas, die kussende bijten, en gelijk de katten voor lekken, en achter krabben. Dat zyn bedriegelijke verraders. Beter is een openbaare vyand, dan een geveinsde vriend.
Ymand een aarsdoek opsteken. Dit zegt iets te spreken of te doen, om ymand te behagen. 't Is genomen van jonge kinderen, die men daar door dienst doet, wanneer zy zich bevuilt hebben; op dat zy dus droog, schoon, en wel te vreden zouden zyn. Doch 't is onhebbelyker, Ymand in den aars kruipen. Ik kan 't gebruik niet doen zeggen, met oorlof. 't Gaat zo vriendelyk niet toe: Ymand by den aars op te halen: 't geen van achterklappers geschied.
Hy zoekt een plasdank te behalen. Dat is, een plaeisdank, van 't Latynsche placere, behagen. Ziet de Fakkel, bladz. 279. Zo behalen oogendienaars en menschenbehagers een plasdank, wanneer zy door woorden en bedryven zich schikken naar de zinnelykheid van andere, om die te gelieven. | |
| |
Nieuwe bezems vagen schoon. Dit past men toe op zulke, die zich in 't begin zeer gedienstig aanstellen, als b. v. nieuwe dienstboden. Doch doorgaans bevind men waarheid: Die eerst een bezem was, word daar na een schrobber.
Pluimstrijken. Dit drukt uit, ymand met zagte en behagelijke woorden streelen en vleyen. Die dat doen, noemt men pluimstrykers. De gelykenis is genomen van vogelen, die geerne hebben, dat men zachtjes met de hand over hunne pluimen strijkt, of streelt.
Hy wil 't pluimtje daar van hebben. Dat is, de dank en lof. Zo hebben menige behagen in vleyers en pluimstrijkers, en hooren graag, dat hen de eere van iets door zulke pluimstrijkery gegeven word. 't Pluimtje is 't pluimstrijkerytje.
Ymand kraauwen aan de zijde daar de beurs hangt. Dat wil zeggen, hem pluimstrijken en streelen om zyn geld. De gelijkenis is van beesten, die geerne gestreelt en gekrauwt zyn, en aan die dat doen, op hunne wijze weder vriendschap bewijzen. 't Is dan, Om de minne van het smeer, lekt de kat de kandelaar.
De ezels kraauwen malkanderen. Dit is uit het Latyn van die graauwbroers overgebracht tot hunne medebroederen, die elkanderen streelen en prijzen, gelijk de uil den koekkoek, om zijnen schoonen zang.
Die zich zelven kittelt, lacht geerne. Dit zegt men van ymand, die zich zelven prijst, en veel met zich zelven op heeft. Maar 't is qualyk te doen, slaapen, en zich zelven wiegen, zo als te gelyk slorpen en blaazen.
Ik laat my geen ooren aannaayen. Dat wil zeggen, ik laat my niet voor den zot houden. 't Is ontleent van de gemaakte ezelsooren, die gehecht worden aan de mutzen van zulke, die men tot schande, als ezels wil ten toon stellen: gelijk in kinderschoolen, tot straffe van botterikken wel plagt te geschieden. | |
| |
Ik had den snuf in de neus, of weg. Dat wil zeggen, ik ben iets gewaar geworden. 't Is ontleent van de jachthonden, die door hun snuiven den reuk van eenig wild vernomen hebben. Daar van zegt men ook, Ik heb hem in den neus. Ik heb dat geneust, voor geroken; en Ymand iets te rieken geven. Dus ziet men ook, wat doorsnuffelen zeggen wil.
Ik heb een luis in 't oor. Dit is een oud, doch drollig spreekwoord. 't Wil zeggen, ik heb argwaan, of vermoeden, ik merke iets. Zoude het genomen zyn van zulk een fijn gehoor, dat ook het ritzelen van een luis gewaar word? Of ziet het daar op, dat het oor het minste, 't geen daar in komt, gevoelt. Ik kies het eerste.
Ik heb hem in de buis. Dat is, ik zie hoedanig hy is, en wat hy uitvoett. Dit is ontleent van een verrekijker, in wiens gezicht men ymand krijgt. Hier mede komt over een, Yemand in 't visier, of op 't schut hebben. Dit laatste is genomen van een schutter, die een vogel binnen schoots heeft, en daar op mikt.
Ik heb een galg in 't oog. Dit wil uitdrukken, ik heb vermoeden op eenige arglistigheyd en bedrog. Men zegt van een loosaard, Hy is zo slim, al 't hout van de galg. Zo 't schijnt, speelt dat eerste spreekwoord daar op.
Door de vingeren zien. Dit is ziende zich te houden, als of men niet zag: gelijk wanneer men de hand voor de oogen houd, maar de vingeren van een spreid. Men noemt dat ook oogluiken.
Ymand het maske aflichten. Dat is hem ontmommen, zyn bedrog ontdekken, en hem opentlyk ten toon stellen. Het luid zo hebbelijk niet, ymand met de billen bloots hoofds leggen.
Hy laat Paschen en Pinxteren zien. Dit zegt men met een boertende verbloeming van ymand, die naakt ontbloot word. Men pleegt op Paschen en Pinxteren zyn beste pronk- | |
| |
klederen aan te doen. Dit is dan by eene belachelijke tegenzegging. 't Was ouds tijds ook een spreekwoord: Tusschen Paschen en Pinxteren vryen de onzalige.
Gebrande kinderen schroomen 't vuur. De zin is, die ergens qualijk gevaren zyn, of zich daar by niet wel bevonden hebben, behooren zo wijs te zyn, dat zy daar niet weder komen, en'er zich voor hoeden; of de kinderen beschamen hen. Gebrande honden vreezen ook koud water.
Men brand daar horens. Deze geven zulk een lelijken stank van zich, dat men'er niet by duuren kan, maar van daan blijft, of gaat. Hier van is dit spreekwoord gemaakt. Men zegt ook, De scherminkel rijd daar.
Men zal hem wat schilderen. Dat drukt uit, hy zal niet krijgen. Ik denk dat dit ontleent is van geschildert ooft, visch, enz. 't geen het oog wel kan vermaken, en den mond doen watertanden, maar den buik niet vult, zo dat die daar van niet te bet is. Dus onthaalde die schandbrok Keizer Heliogabalus zijne gasten wel met een tafelbanket van nagebootste vrugten, enz. uit leem, hout, marmer, en diergelyke oneetbaare stoffen. Hen was dan waarlyk wat geschildert. Hier van kan ons spreekwoord gesproten wezen. Men zegt ook, ymand wat schilderen op een blaasbalg. Schilders plegen op de planken van den blaasbalg 't een of 't ander te maalen. Dat is wezentlijker dan een herssenschildery, al zyn'er goude bergen in verbeeld.
Ymand van den wal in de sloot helpen. Dat is, onder schijn van dienst, hem ondienst doen, en zijne zaaken verergeren. Men moet tot zulke vrienden niet roepen, help! help! De oude zeiden: Als u de wal begeeft, houd u aan 't vlotgras.
In den draai komen. Dit zegt ingewikkelt en ingeslingert te worden in eenige zaak. 't Is overgenomen van de draaikolken. Het zelve is, in den meer geraken. Men noemt zulke draayingen ook neeren, dewyl zy iets ondertrekken, of doen zinken. Hier aan is niet ongelijk, In den kink geraken, en In de klem komen.
| |
| |
Ymand op de pees zetten. Dit wil zeggen, een zwaare proef van ymand nemen. 't Is ontleent van de pijnbank, waar toe men peezen gebruikt, of waar op men de peezen van den lijder verwringt en rekt. Of liever, 't ziet op de snaar van een boog, die stijf word gespannen, zo veel zy lijden kan.
't Is maar kekkemek. Dat wil zeggen, 't is maar jok, en geen ernst, gelijk daar uit wel iets geschied onder makkers, en goede vrienden. Ziet de Fakkel bladz. 162. in Kak. Daar toe behoort mede, Als kaks.
Men heeft hem een poets gespeelt. Een poets is een belachelijke klucht. Ziet de Fakkel in Bootzen, bladz. 42. Dit is genomen van het tooneel. De inhoud der kluchtspelen zyn gemeenlijk zulke poetzen, die de een den anderen speelt, door hem te bedriegen. Maar ymand poetzen, is hem den baart scheeren, dat wel op den gek scheeren uitkomt. Ziet van Poetzen de Fakkel, bladz. 282.
Hy is daar van niet te bet. Dat is, hy heeft daar van geen baat, noch voordeel. Van bet is beter, dat een hooger trap van goedheid uitdrukt; doch daar voor word ook bet wel genomen. Ziet de Fakkel, bladz. 15. in Baas. Baat en bet zyn stamverwanten.
Een goede hoop is beter, dan een quaade bezitting. In de eerste kan men zich verblijden, en in de andere slechts bedroeven. Zo ook, Een hou daar, is beter dan tien gy zult het hebben.
Uit een duitsch hart. Dat wil zeggen, rondborstig en openhertig, zonder bedrog of geveinstheid, volgens den inborst en de zeden der Duitschen. Hier mede komt overeen: Goed ronds, goed Zeeuwsch. Verstaat dit van zulke, waar by de oude oprechtigheid noch gevonden word. Het zelve is: Uit een blank hart. De Latynen zeggen: Candide. 't Is dus ook een spreekwoord: Die quaad denkt, vaar arg in 't lijf. Maar wat is te zeggen: Hy stelt zich blank, voor ter proeve? Is de meening, in 't blanke harnasch, of met een blanken degen in de vuist, ter verdediging, gelijk de oude kampvechters? Of is 't, hy stelt ter toetze, dat hy een blank hert heeft?
|
|
Auteursrechtvrij