Andere daarentegen worden opnieuw ontgonnen, na een lange periode van verwaarlozing, zoals het thema van het nationalisme. Weer andere lijken voor het eerst aan het speelveld te zijn toegevoegd. De traditionele scheiding tussen nationale en internationale politiek verliest aan relevantie als gevolg van processen van europeanisering en mondialisering, die beide nieuwe arena's van politiek scheppen.
Deze vierde druk heb ik niet gewijzigd ten opzicht van de vorige. Vanzelfsprekend hadden allerlei voorbeelden geactualiseerd kunnen worden en was het mogelijk geweest aanvullende literatuur over de aangesneden thema's en theorieën te bespreken. Een dergelijke opknapbeurt was echter ten koste gaan van de architectuur van het boek als zodanig, terwijl een echte noodzaak niet aanwezig is: de inhoud geeft nog steeds een adequaat inzicht in de wetenschap der politiek zoals die zich heeft ontwikkeld, ook na ‘1989’.
Bart Tromp
's-Gravenhage, juli 2002