Verraad op de Balkan

De consequenties

Over de resoluties 771 en 772 van de Veiligheidsraad moet men zich geen enkele illusie maken. Zij zullen geen eind maken aan het bloedvergieten in het voormalige Joegoslavië. Zij zullen geen eind

[p. 40]

maken aan de Groot Servische expansie. Zij zijn alleen bedoeld om de publieke opinie in het Westen tevreden te stellen.

In feite hebben de staatslieden die in de wereld de dienst uitmaken, het bestaan van Bosnië Hercegovina als zelfstandige staat opgegeven, even lichtvaardig als zij deze nog geen half jaar geleden als zodanig erkenden. Zij vinden de kosten om de Servische agressie te weerstaan te hoog.

Over de kosten die het laten begaan van die agressie met zich mee brengt, wordt minder vernomen. Toch wordt het langzamerhand onmogelijk ze te blijven ontkennen en negeren.

De vermoedelijke consequenties van nietsdoen (en daartoe reken ik ook ‘humanitaire interventies’, want die ondersteunen in feite de Servische expansiepolitiek) kunnen als volgt in kaart worden gebracht:

1. Het gedogen van de Servische bezetting van tweederde van Bosnië Hercegovina leidt op termijn tot een nieuwe oorlog met Kroatië. De strategische betekenis van die bezetting is immers dat zo een corridor wordt geschapen naar de door Serviërs bezette delen van Kroatië. Die staan nu onder het nominale toezicht van de VN, maar de ‘etnische zuiveringen’ gaan daar door, tot begrijpelijke woede van Kroatië. Dat voelt zich militair bijna sterk genoeg om de confrontatie aan te gaan.

2. Het zich neerleggen bij de opdeling van Bosnië Hercegovina betekent ook elders in het voormalige Joegoslavië geen rust. De Servische repressie in Kosovo en Vojvodina van de Albanese meerderheid, respectievelijk de Hongaarse minderheid ter plaatse leidt onvermijdelijk tot gewapende opstanden. Het is onwaarschijnlijk dat Albanië lijdelijk zal toezien hoe de Albanezen in Kosovo worden afgeslacht, of worden verjaagd naar het economisch al zo benarde moederland waar minder Albanezen wonen dan in Kosovo. In Hongarije dat ook al te maken heeft met bedreigde minderheden in Roemenië en het nieuwe Slowakije zal dit alles tot oorlogszuchtig nationalisme leiden.

3. In de islamitische wereld wordt de berusting van het Westen in de liquidatie van Bosnië Hercegovina opgevat als bewijs dat het moslims als minderwaardig beschouwt. Vanuit twee totaal verschillende richtingen bieden zich al bondgenoten aan. Het fundamentalistische Iran doet dat op basis van politiek-religieuze motieven. Het seculiere Turkije heeft een andere geopolitieke rol gekregen door de ineenstorting van de Sovjetunie. De

[p. 41]

hoofdzakelijk etnisch-turkse republieken in Midden Azië gaan zich op Ankara te oriënteren. Omgekeerd begint Turkije, als regionale grote mogendheid, zich politiek verantwoordelijk te voelen voor de rust op de Balkan en de slachtoffers van de Servische expansiedrift.

4. Dat leidt tot verhevigde spanning tussen Griekenland en Turkije. Die spanning wordt nog verhoogd door de volgende twistappel: Macedonië. In een conflict daarover zal ook Bulgarije partij zijn. De NAVO zal, als het zover komt, moeilijk een gewapend conflict waarin twee lid staten tegenover elkaar staan, in zijn huidige vorm overleven.

5. Vanuit Oost Europa, in het bijzonder de GOS republieken, wordt met argusogen naar de ontwikkeling van het voormalige Joegoslavië gekeken. Slaagt de Servische strategie om door middel van terreur grote territoria ‘etnisch te zuiveren’, zonder dat daartegen wordt opgetreden, dan zal die strategie zonder twijfel worden geïmiteerd.

6. Het berusten in de liquidatie van Bosnië Hercegovina is een rechtstreekse bedreiging van de Europese eenwording. Jacques Delors ziet dat, en dat verklaart zijn oproep om een eind aan de Servische agressie te maken. Onder de staatslieden van Europa staat hij daarin alleen. De abominabele aanpak door de Europese Gemeenschap van het Joegoslavische probleem heeft al een zware slag toegebracht aan de pretenties over Europese politieke samenwerking. Een Europese Gemeenschap die moord en doodslag aan haar grenzen tolereert, loopt zelf gevaar. Er is niets onherroepelijks aan de Europese integratie die nu bestaat.

7. Het grootste slachtoffer van niets doen zijn de Verenigde Naties en de wereldorde. Het halfzachte optreden van de Verenigde Naties tegen Servië doet steeds meer denken aan dat van de Volkenbond tegen de Italiaanse verovering van Abessinië. Dat luidde de doodsklok over de volkerenorganisatie van toen. De Verenigde Naties dreigen zichzelf irrelevant te maken.

Met deze zeven consequenties zal de wereld nog lang leven. Jaren later zal men zich verbijsterd afvragen hoe de politici van 1992 het zo hebben laten afweten.

19 augustus 1992