Convergentie en kapitalisme I
Volgens Jan Tinbergen bestaat het kapitalisme niet meer. Het is een opvatting die hij in de afgelopen jaren verschillende keren naar voren heeft gebracht. Dit denkbeeld heeft bij hem postgevat tijdens een discussie die wij in 1989 voerden in Het Parool. In een interview met diezelfde krant (22 mei 1991) zette Tinbergen uiteen wat naar zijn mening de uitkomst van dat debat is geweest:
‘Anders dan de heer Bart Tromp in uw krant beweert, is de heel recente verwerping van het totalitaire socialisme toch wel de duidelijkste vorm van mijn convergentietheorie (het naar elkaar toe groeien van de economische orde in Oost en West. red.) die we beleefd hebben ten gunste van betere inzichten. Dat is van enorm van belang. Maar ik vind kritiek van Tromp niet vervelend, hoor. Je moet tevreden zijn dat ze je in elk geval gelezen hebben. En ach, er zijn genoeg voorbeelden van nieuwe denkbeelden die aanvankelijk niet begrepen en niet aanvaard worden en later dan toch tot de mensen doordringen...’
Ik zou het graag met de Nobelprijswinnaar eens zijn, want aan een polemiek met zo'n zachtaardig geleerde is geen aardigheid te beleven. Maar het betreft hier een zaak van groot belang: de manier waarop wij de maatschappelijke werkelijkheid van de twintigste eeuw waarnemen en interpreteren. Het gelijk dat Tinbergen hier voor zich opeist, is het gelijk van de man die beweert dat de aarde plat is omdat iedereen dat zo kan zien.