Zedelijke en stichtelijke rijmen

[p. 144]

Eenige aanmerkingen om een vriend en vleider t'onderscheiden.

En voor eerst in proze.

MEn moet op ieder zijn oogmerk letten, den vleider zijn oogmerk is tot vermaak en genoegen, maar den oprechten zoekt het nutte. Hy is wel vriendelijk, ook straf in oprechtigheit en vryheit tot nutte. Daar en tegen den vleider gaat altijt een sleur. Niet van tegenstaan, maar van behagen. Als hy u welbehagelijk is, onderzoekt of het waar zy, en ziet toe, schoon dat hy met u weent. Aanmerkt de trouw, dat die recht deur gaat, en gouverneert u na de zulke.

Hier van volgt de uitbreidinge op de wijze van Bel Iris.

1.

OM den besten wech te gaan

Is een vriend wel aan te merken,

En een vleider in zijn werken,

Waar op datze beide staan,
Op een ieder zijn bewegen,
Op haar oogmerk in de zaak,
Op dat wy bequamen zegen,
En niet treften onvermaak.

2.

Wat den vleyder hier in raakt,

Hy en zoekt niet als de zaken,
Die daar strekken tot vermaken,
Ofte naer genoegen smaakt,
Want hy doet het met opmerken,
Al het gene dat hy doet,
Om zijn voordeel uyt te werken,
Schoon niet met een goet gemoet.

3.

Maar heel anders doet den vriendt,

Hy en zoekt niet als het nutte,

[p. 145]

 

Zijnes vriends om hem te schutten

 

Van het geen hem niet en dient,

 

Hy is niet onvriendelijken,

 

Maar ook straf naar eis van tijt,

 

Dat hy toont met liefde blijken,

 

Want zijn herte is verwijt.

 

4.

 

Hy is niet als die 'er dient,

 

Maar is vry en ongebonden,

 

Daarom hy zich ongeschonden

 

Steeds vertoont aan zijnen vrient

 

Die dit dan wel kan aanmerken

 

Die zal achten zoo een man,

 

En hem prijzen in zijn werken,

 

Om dat hy het nutte kan.

 

5.

 

Dus en doet den vleider niet,

 

Hy en doet niet tot mishagen,

 

Maar het gene kan behagen,

 

En de sleur waar door 't geschiet,

 

Als hy u dan komt bewijzen

 

Lof en 't gene u behaagt,

 

Gaat dan in u of zulk prijzen,

 

Iet na waarheit in u slaagt.

 

6.

 

Ziet wel toe, en zijt verdacht,

 

Schoon hy met u quam te wenen

 

Als gy oorzaak had van stenen,

 

Staat gedurig op de wacht,

 

Acht den trouwen in zijn daden,

 

En om dat hy gaat recht deur,

 

Hy zal u van zonden raden

 

Die u baren zulk getreur.

 

7.

 

Hy zal ook u trooster zijn,

 

En u zaken voren stellen,

 

Die u sterken in u quellen

 

En verquikken in u pijn;

 

Zoekt dan waarheit als d'oprechten,

 

Houdt u van het dwaas gespeent,

[p. 146]

 

Op dat gy gelijk den slechten,

 

Om u dwaasheit niet en weent.

 

8.

 

Goede Godt staat my steeds by,

 

Laat my vry zijn van mishagen,

 

En de vrome tot behagen,

 

Achtervolgen tot verbly,

 

Dat ik my alzoo mach voegen

 

Dat ik valsheit niet bemin,

 

En my in mijn stant genoegen

 

Waar uit dat my komt gewin.