De toga van Fruin

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de tweede druk van De toga van Fruin. Denken over geschiedenis in Nederland sinds 1860 van Jo Tollebeek uit 1996. De eerste druk verscheen in 1990.

 

redactionele ingrepen

p. 11-12, 59-67, 117-127, 182-195, 246-257, 309-320, 372-384, 407-412, 431: de noten op deze pagina's zijn bij de nootverwijzingen in de lopende tekst geplaatst. De betreffende pagina's zijn hierdoor komen te vervallen.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, VI, X, XII, XVI, XVIII, 2, 14, 68, 70, 128, 130, 196, 198, 258, 260, 322, 386, 414, 432, 434, 498 en 508) en de advertentie op pagina 507 zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

DE TOGA VAN FRUIN

 

[pagina III]

Jo Tollebeek

De toga van Fruin

Denken over geschiedenis in Nederland sinds 1860

Tweede druk

WERELDBIBLIOTHEEK AMSTERDAM

 

[pagina IV]

HISTORISCHE REEKS

Eerste druk, april 1990

Tweede druk, januari 1996

Omslagontwerp: Joost van de Woestijne
Omslagillustratie: P.J. Blok poseert bij beeldhouwer Johan Wertheim voor het borstbeeld dat thans in de hal van het Nederlands Historisch Instituut te Rome staat.

© Jo Tollebeek

© 1990 Uitgeverij Wereldbibliotheek bv, Amsterdam

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form by print, microfilm or any other means without written permission from the publisher.

isbn 90 284 1560 2/cip

 

[pagina VII]

Inhoud

Verantwoording XIII

Afkortingen XVII

Inleiding

Hoofdstuk I. De liberaal-positivistische onpartijdigheidsleer van Fruin 1. De wetenschap in liberaal perspectief 16 2. ‘Onpartijdig, dit is liberaal’ 22 3. Woord en wederwoord 27 4. Conciliantie-historiografie ‘nieuwe stijl’ 33 5. De emancipatie van de geschiedbeoefening 42 6. Een gefragmenteerd beeld 50 Slotbeschouwing 56

Hoofdstuk II. Blok en de discussies omstreeks de eeuwwisseling 1. Het oude ideaal onderschreven en uitgebouwd 72 2. Pleidooi voor een ‘sociale geschiedenis’ 78 3. Een geschiedenis van het Nederlandse volk 86 4. Bloks antwoord op het historisch materialisme: onpartijdigheid en evenredigheid 96 5. Bussenmakers kritiek: de waardering van de feiten 105 Slotbeschouwing 114

Hoofdstuk III. De vernieuwingsdrang der ‘epigonen’ 1. Determinanten van een nieuwe generatie 132 2. De doorbraak van de sociale en economische geschiedenis 138 3. ‘Hogere journalistiek’ en contemporaine geschiedenis 146 4. Onvrede met de verwetenschappelijking 158

 

[pagina VIII]

5. De grenzen tussen historiografie en literatuur 168 Slotbeschouwing 179

Hoofdstuk IV. Huizinga: vernieuwer binnen een cultuurtraditie 1. ‘Een fraai amalgaam’? 201 2. De methodologische wending in de geschiedbeoefening 205 3. Kleine fenomenologie van de historische belangstelling 212 4. Geschiedenis als vormgeving 219 5. Kunsthoogmoed en waarheidsstreven 225 6. In cultuurkritisch en cultuurhistorisch perspectief 234 Slotbeschouwing 243

Hoofdstuk V. Tegen de traditie: Romein over engagement en beeldvorming 1. Het marxisme als fundament 263 2. Het historiografisch demasqué 272 3. Van oude en nieuwe zekerheden 278 4. Wetenschap en maatschappij 285 5. Een toekomstgericht beeld 291 6. Structuren in het historisch proces 299 Slotbeschouwing 306

Hoofdstuk VI. Van opposant tot autoriteit: Geyl als geschiedtheoreticus 1. Het Groot-Nederlandse engagement 324 2. Tegen de historische orthodoxie 332 3. De theoretische legitimatie 341 4. Een ethiek van vrijheid en bescheidenheid 349 5. De strijd tegen ‘de heren mythologen’ 355 6. Het historisme: herwaardering en correctie 361 Slotbeschouwing 369

 

[pagina IX]

Hoofdstuk VII. Geschiedtheorie in veelvoud: schets van de ontwikkelingen na 1960 1. Wetenschap, engagement, verhaal: een richtingenstrijd 388 2. Tekenen van stijgende interesse 394 3. De prijs van het succes: theorie buiten het atelier 400

Balans en perspectief 1. De toga van Fruin 415 2. ‘Le style c'est l'homme’ 422

Bibliografie 1. Archivalia 435 2. Uitgegeven bronnen 437 3. Literatuur 470

Index 499