Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

XIV. 'n Fees fan di son.

Jaarlikse Fees fan di Son en di Maan. - Di Tempel 'n Grote Sonnewyser in Jaaralmanak. - Offerande fan Frugte, Dire en Mense om di terugkerende Son en Nuwe Maan. - 'n Dartele Astarte-fees. - Begin fan Onénighyd.

TERWYL ek besig was di follende deel fan di rol te fertaal gaan di andere frinde al di tyd an met hulle ondersoek in di grafkelders onder di berg, en had hulle reeds 'n belangrike ontdekking gedoen, waarme ons egter nog besig is, sodat ek dit eers follende keer kan medeel. Daarom laat ek nou mar di ferdere fertaling folg.

Omtrent 'n week foor di jaarlikse fees fan di son en di maan kom di Koningin met haar geselskap terug an Simbao. Daar was dus net tyd genoeg fer Hanes en Elihoref om deur di fertrouwde raadsmanne wat met hulle same gekom was ingewy te worde in di gehyme fan di fees. Di fees werd gehou op di eerste nuwe maan in di middel fan di winter as di son syn terugkeer uit de noorde begin. Di fees begin in di oggend sodra di opgaande son syn eerste strale werp op di tempel en di noordelikste sonnewyser bo op di

[p. 77]

muur syn puntji skadewe wyk fan di altaar, en dit yndig di aand wanneer di nuwe maan fer di eerste keer gesiin word. Dis di twe tyde waarop di feestelikhede ferrig word deur di priisters, mar di hele dag fiir di folk, wat in grote menigtes opgekom is, 'n freugde-fees met maaltyde en lidere en spéle. Di oggenddiins word onder by di ronde tempel gehou en di aanddiins by di tempel op di kop.

Sodra di opgaande son di top fan di kop ferlig kondig 'n uitroeper bo fan di krans luide di anfang fan di fees an met 'n trompet. Di priisters staan dan al op wag onder by di tempel, waar alles gereed gemaak is. En di Koningin word dan deur haar raadslede gedraag in 'n koninklike draagstoel fan ifoor, fersiir met goud en diamante, en sy word gefolg deur haar hofdames, wat almal blomkranse dra en sing. Oral waar sy ferby gedraag word fal di befolking op hulle angesigte; nimand mag haar ankyk ni; mar almal roep: ‘Gegroet, Koningin fan di dag, dogter fan di Son!’

Sodra di koningin by di tempel kom word sy deur di hogepriister Mátepa en deur al di priisters op diselfde eerbidige maniir begroet, en op haar ferhewe éresetel geplaas, binne di buitemuur fan di tempel, fanwaar sy al di ferrigtings kan siin, omgéwe fan haar maagde, sonder fan di befolking gesiin te worde. Di son beskyn dan oek al di tempelmuur, en sodra dit o'er di muur op di altaar skyn steek di hogepriister op 'n gehyme maniir di hout op di altaar an brand, sodat di befolking meen dat dit di eerste strale is fan di morgeson wat dit angesteek het. En net soos di rook omhoog styg hef di folk 'n gejuig an wat fêr en wyd weerklink fan bergtop tot bergtop en 'n héle tyd anhou.

In di tussentyd klim di priisters eenkant bo op d_i brede tempelmuur, en di priisteresse op di anderkant, en di hogepriister klim bo op di toring. Sodra hy bo is bry hy syn hande segenend uit o'er di menigte. Op di o'enblik is almal dood stil en almal kniil, terwyl hy en al di priisters en priisteresse oek kniil en di son anbid. Daarna staan hy op en sing di follende feesliid, terwyl di kore fan priisters en priisteresse en di folk by wyse fan beurtsang daarop antwoord.

Di Hogepriister:

ô Bron fan Lig, wat duisternis en wolke ferdryf!
ô Eeuige Fuur, wat alles lewensgloed instort!
Jou glanso'ertrek di aarde met goud!
Jou gloed breng léwe en geluk.

Keer terug, ô Son.

Koor fan Priisters:

Keer terug, ô Son!

Koor fan Priisteresse:

Kom terug uit di Noorde!

Koor fan Priisters:

Laat ons graan groei op di lande!

Koor fan Priisteresse:

Teel léwe by mens en diir!

Koor fan di Menigte:

Keer terug, ô Son!
_* * _*

Di Hogepriister:

Ontwaak, ferjongde Aarde!
ô Felde, beklé jul met groen!
ô Bome, fersiir jul met bloeisels en frugte!
Di jaarkring begin met gejuig;
Di terugkerende Son stort alom léwe in.
Mar fêr in di weste ontwaak 'n storm.

Ontwaak, ferjongde Aarde!

Koor fan Priisters:

Di Lig laat alles ontwaak.

Koor fan Priisteresse:

Di Gloed geef krag en lus.

Koor fan Priisters:

Di Regen deurfog di aarde.

Koor fan Priisteresse:

Di Donder suiwer di lug.

Koor fan di Menigte:

Ontwaak, ferjongde Aarde!

Nogeens bry di hogepriister syn hande segenend o'er di volksmenigte; nogeens 'n doodse plegtige stilte; nogeens fal hy en almal op hulle kni'e en anbid di opgaande son.

Nou kom di hogepriister af, mar di priisters en priisteresse bly staan op di muur. Di hogepriister gaan nou na di altaar, waarop di fuur in folle hitte brand, en begin met di offers. Di eerste neem hy di eerstelinge fan di jonge bloeisels en graan, wat hy op 'n goue skottel eers an di Son wy en dan in di fuur goi, met di follende woorde:

Bro fan frugbaarheid! ontfang di eerstelinge!
Beklé ons lande met welige graan!
Ferful ons bome met geurige frugte!

Terwyl hy dit in di fuur goi roep di menigte: ‘Amen!’

[p. 78]

Daarop neem hy 'n lam en steek dit op 'n grote dritandige furk met 'n lange steel en steek dit eers drimaal op in di lug en goi di lam dan in di fuur, met di follende woorde: -

Fontyn fan alle léwe! ontfang di eersteling!
Laat ons lammers huppel in di gras!
Laat ons kalwers drink uit folle uiers!

Terwyl hy di lam in di fuur goi roep di folk weer ‘Amen!’

Nou neem hy 'n seuntji fan 3 maande oud en steek di in diselfde spit en steek dit oek eers drimaal op in di lug en goi dit dan in di fuur met di follende woorde:

Fader fan alle mense! ontfang di eersteling!
'n Offerlam, ryn en teer, uit edelste liifde geteel.
Wek nuwe léwe en liifde!
Laat suigelinge speul an moedersbors!

En terwyl hy di kindji in di fuur goi roep di menigte: ‘Amen!’

Daarmé was di diins fan di morge afgeloop, en gaan di menigte sig nou fermaak met dans en feesmale en spele tot di aand sononder.

Mar di Koningin Hanes was stil en neerslagtig dⁱ hele dag, want een fan haar fertroude maagde, wat met haar same gekom het, het fer haar opmerksaam gemaak dat di hogepriister gen melding fan haar gemaak het soos gewoonlik ni, en dat hy di freemde, ongewone toespeling gemaak het op ‘'n storm wat fêr in di weste ontwaak.’ Sy had al iits freemds gemerk in di houding fan di hogepriister teeno'er haar, mar sy het ni geweet wat dit was ni.

Mar di regte fees was eers di aand en di word fernamelik bo op di kop gefiir, mar oek onder by di tempel. By alby plekke word 'n grote fuur gemaak, onder op 'n grote platte klip an di westekant fan di tempel, en bo net onder tussen di twé kranse waarop di tempel en di palys staan.

Net foor sonsondergang word onder bij di tempel 'n bul gewy an di ondergaande son en dan dood gesteek en geoffer in di grote fuur, terwyl sekere déle daarfan gebraai en deur di priisteresse opge'eet word, onder 'n menigte seremoniis. Nou kom een fan di priisteresse foorwaarts, gekleed in wit soos 'n bruid en omkrans met blomme. Sy neem di gebraaide stukke fan di hogepriister, eet self 'n sekere deel en deel di orige uit onder di andere priisteresse, wat nou di follende liid sing ter ere fan di ondergaande son: -

Koning fan di Hemele! Beheerser fan di Dag!
Middelpunt fan di Lig! Bron fan di Léwe!
Ontfang di hulde fan jou kinders,
Muggiis en stoffiis wat in jou glans sig baai.
Laat ons ni in di duisternis ferkwyn ni.
Stuur di Koningin fan di Nag om ons te ferbly.
Omhels haar foor jou fertrek;
Kus haar foor jy heengaan;
Laat 'n nuwe blos haar gelaat ferhelder;
Laat farse lewenslus uit haar oge straal;
Laat haar liifde wek onder di mense;
Laat jou gloed deur haar op ons afstraal.
En ferrys dageliks in ferhoogde glans en gloed.

Terwyl di son ondergaan anbid di hogepriister en di ganse menigte, gekniild en met di hande ten hemel uitgebryd, di euwige Godhyd, wat woon in di Sirkel fan di lig.

Nadat di sonnestrale weg is fan di toppe fan di berge breng di priisters nou 'n koei, wat opgemaa^k en fersiir is, en onder gejuig word 'n jonge maagd wat oek fersiir is as koningin fan di fees, op haar geplaas, en nou begin di optog onder fan di tempel na di palys en tempel bo op di kop. Di hogepriister gaan voorop, dan folg di priisters met di koei en di bruid fan di fees, dan di priisteresse en dan di menigte, onder feessange en loflidere.

As hulle bo kom word dit al skemeraand, en di twe grote fure werp al 'n rooie lig op di koppe rondom. Intussen staan 'n priisterwag op di uitkyk en sodra hulle di nuwe maan siin blaas hulle op di trompette en 'n gejuig gaan op fan di menigte, waarfan di berge en dale weerklink. Intussen word di koei gewy an di Maan, geslag, geoffer, en sekere déle daarfan gebraai en opge'eet deur di priisters. Terwyl di offerande geskiid sing 'n koor fan priisters, staande op 'n ferhéwe platform ten weste fan di tempel, bo op di kop di follende lofliid ter ére fan di Maan: -

Koningin fan di Nag! Diamant onder di sterre!
Hoe sag blink jou glans, hoe liiflik jou lig!
Drink, drink liifde en léwe uit di eeuige bron!
Straal liifde af op ons, stort liifde uit in ons hart.
Lig en Liifde, tweling susters!
Lig geef blydskap, Liifde teel geluk.

[p. 79]

 

ô Euwige Liifde, hylig di liifde fan ons hart.

 

ô Eeuige Lig, trek ons nader na di eeuige bron.

Daarop fal 'n koor fan priisteresse in: -

ô Sagtere glans, wat di nag ferlig,
Moeder wat frughaarhyd ontfang en gé,
Omhels en gekus deur di gloeiende Son,
Laat jou lewenslus in alle harte neerdaal!

Groei an, ô Maan!

Ferleng jou silwere horings!

Ful jou gloeiende wange!

Ferful al wat leef met jou liifdegloed!

Koor fan di Menigte:

Groei an, ô Maan!
Nou roep di hogepriister: -

Astarte, Koningin fan di hémele -

Astarte is gebore uit liifde -

Astarte leef fan liifde en in liifde;

Astarte wek liifde in elke dorstige siil;

Astarte hoor di sugte fan di tedere maagd.

Breng di Bruid fan di Fees!

Daarop treed di jonge maagd, wat as 'n bruid fersiir is, foorwaarts en word deur twe priisteresse gely na di koningin, foor wi sy kniil. Terwyl di koningin 'n siirlike blomkrans op haar hoof plaas sing di priisteresse: -

ô Gelukkige bruid, gesegende onder di maagde,
Weldra word di hemelse palyse fer jou geopen.
Dan fliig jy na di bron fan léwe en geluk.
Gelukkige bruid, ons beny jou lot.
Jy sal ni meer sug in di aardse néfels ni,
Smart en oneer is fer jou ferby.
Skaamte, pyn, trane sal jy ni ken ni,
O'er ontroue man of ondankbare kinders ni.
Fer eeuig sal jy lus en liifde geniit,
En salige drome droom.

Nou staan sy op en di twe priisteresse gely haar na di hogepriister, wat haar by di hand neem en sing: -

Anskou di Hemelse Bruid!
Sy draag ons skuld en smart weg;
Deur haar dood is di Gode fersoend;
Ons aller segen rus op haar.

Daarop sing di jonge maagd: -

Hoe teder kyk di Maan my an;

sy lag my toe.

Di heerlike glans waarna myn siil gedors het;

sy wenk my so frindlik.

Hoe liiflik straal di hémelse glans op my;
Ja, ek hoor haar stem; sy roep my.
Ja, ek is klaar, ek kom, ek kom!
Hiir is myn liifde ni.
Di foorsmaak het my bery fer euwige lus.
Op 'n bed fan onferwelkelike rose sal ek rus.
Fan liifde sal ek droom en fersadig worde.
Ja, Godin fan di Hémele, ek kom!
Ja, Bron fan liifde, ek kom!
Onsterflike Gode, ontfang my!
Foer my op snelle flerke na di eeuige lugpalyse!
Reeds is di frug fan myn ongelukkige liifde fooruit.
Ontfang my oek; ek is klaar.
Myn gewonde siil sug na fryhyd;
Sy is moeg; ontbind haar uit haar gefangenis;
Ontfang myn léwe; hylig myn liifde!

Di hogepriister gely haar nou stadig foor na di rand fan di krans waaronder di grote fuur brand, totdat di furige gloed haar gelaat ferf met 'n rooie skyn, terwyl hy sing: -

Kom, ô ryne Maagd! jou gebed is ferhoord.
Di silwere poorte fan di goue palyse is fer jou geopen.
Di Gode het jou liifde angeneem.
Di aarde kan jou ni meer fashou ni.
Di heerlikhyd fan di glansryke werelde is fer jo ontsluit.
Di Koningin fan di hémele wag jou met ope arme.
Kom, ô Maagd, jou koningsdag is gekom.
'n Onferwelkelike kroon sal op jou hoof gedruk worde.

Staande op di rand fan di Krans roep sy nogeens: -

Faarwel, land fan trane en duisternis!
Ek fertrek na di heerlike ligwérelde.
Welkom, land fan lig en salighyd!

Met di woorde spring sy af fan di krans in di reusagtige fuur, terwyl priisters en folk roep: ‘Faarwel! Faarwel!’

Daarna begin 'n algemene dansparty, waarin di priisters en priisteresse foorgaan, fergesel fan 'n gesing, wat al harder en woester word. Di priisters be-

[p. 80]

gin almeer hulle klére uit te trek en fer hulle self te pynig met prime en messe, in dolle drif, tot di bloed begin te loop. Naderhand begin hulle heeltemal nakend tussen di menigte en deur di stad rond te hol. Di befolking gé fer hulle klére fan frouens, waarmé hulle sig onder di frouens en feral onder di priisteresse fermeng. Naderhand dans di hele befolking deurmakaar, en di grootste buitensporighede en ontugtighyd heers di gehele nag, terwyl di priisters en priisteresse langsamerhand in di onderaardse gange en fertrekke wegraak. Di fure gaan langsamerhand dood en alle ligte word uitgemaak, sodat di duisternis fan di nag di onbeteugelde uitgelatenhyd bedek.

Terwyl di nagtelike dartelhede an di gang was trek 'n freselike onweer op. Di weerlig fliig soos pyle deur di lug en di donder kraak en dreun deur di berge. Elkeen flug mar net in di naaste huis en skuilplek.

Toen Elihoref in di palys kom en di fertrek fan di Koningin ingaan kryg hy di hogepriister Matepa by haar, wat sig fryhede met haar wou feroorloof, soos hy froeger gewend was met di Koningin Balkis. Mar sy wou daarin ni bewillig ni. Daarop folg 'n freselike toneel fan fyandskap tussen di hogepriister en Elihoref, wat in di gehym fort gewerk het en di oorsaak was fan latere ferdeeldhyd in di ryk.

Hiir hou myn fertaling toen op en ons begin te gesels. Ek wys hulle daarop hoe di beskrywing fan di fees folkome o'ereenkom met di diins fan Astarte of Astaroth, wat in di tyd in Fenisi'e geheers het en deur Salomo selfs in Jerusalem ingefoer is; en hoe eenfoudig di gronddenkbeeld fan di afgodery en hoe anlokkelik fer di flees di feeste was. Oorspronkelik werd di Son fereer as di mannelike en di Maan as di frouelike kragte in di natuur, waaran alle aardse frugbaarhyd en lewe syn oorsprong te danke het, en dus oek weer moet toegewy worde. En ferder hoe folkome di beskrywing o'ereenkom met di plaselike toestande hiir follens di oue boufalle.

Meteen fal Henni in: ‘Mar hoor, di twé frouens het alles mooi o'erlê met di omruilery; mar een ding het hulle tog fergeet: dis ni mooi fan Balkis dat sy fer Hanes ni fertel het in watter betrekking sy gestaan het tot di hogepriister ni. Nou ferstaan ek somar hoe di ding uitgekom het.’

‘Mar siin jy dan ni, Henni, dat sy dit moeielik kon openbaar, want dan sou Hanes en Elihoref ni toegestem hê in di omruilery ni’ - merk Neef Gideon op.

‘Ja, mar hoe dit oek al sy, mar so siin 'n mens hoe di froufolk tog mar daarom listig is en makaar tog mar lelik in di ongeluk breng.’

‘Né, mar di naarste fer my is di offerande fan di kind en fan di mysi’ - was Neef Hendrik syn anmerking.

‘Daaran kan jy nou siin wat dit beteken as di Bybel sê, dat di Isra'elite hulle kinders deur di fuur laat gaan en an di Molog (di Son) opoffer,’ - sê Neef Gedion.

‘Ja, en as julle goed oplet, dan merk julle uit di toewyding fan di priisteres, dat di kind wat geoffer word 'n frug is fan di forige fees; en dat dit 'n grote ere was fer so'n maagdelike moeder haar kind an di Son en haar self an di Maan op te offer’ - was myn anmerking.

Mar dis onmolik om al ons geselsery te beskrywe.