Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

X. 'n Twede omruiling.

Di Boesmans fergiftig ons Water. - Di Anslag deur Klaas ontdek en afgeweer. - Elihoref in di Tronk. - Balkis deur Osifra en Hanes met hulle Plan bekend gemaak stem in, en sal Foorspraak wees fer Elihoref di Aand as sy by di Koning gaan eet. - Di Rol hiir beskadig.

EK sit di agtermiddag nog te fertaal toen Klaas froeger as gewoonlik met di osse terug kom. Hy kom dadilik na mij, wat al freemd was, want hy gaan anders stil syn koers en praat ni as dit ni nodig is ni, en sê: ‘Baas, ek denk di Boesmans het ons water fergéwe.’

Ek fra hom hoekom hy dit dan denk. Toen fertel hy fer my, hy het al fereers opgelet dat di Boesmans wat hiir werk nog in gedurige gemeenskap is met di Boesmans fan di kraal. En di oggend het hy opgemerk dat hulle fer hulle 'n kalbas water megebreng het, terwyl hulle anders hulle kalbas hiir folmaak fan ons water. En toen het hy in di dag ekspres naby di water gewy met di osse, sodat hy altoos ongemerk di fywer kan in di oog hou. En hy het toen twe Boesmans gesiin daar by di water. Daarom het hy ni di osse di aand laat suip ni, en fer ons had hy fersigtig drinkwater geskep uit 'n kuiltji bokant di fywer in di waterfatji; mar di ketel het hy fol water fan di fywer gebreng.

Ek stuur hom dadelik om dit an di dri frinde te fertel, mar sê fer hom, hy moet di Boesmans daar niks fan laat merk ni, en een fan di base moet by hulle bly, terwyl di ander twe met Umsalomi moet kom. Sodra hulle kom besluit ons om fan di water uit di fywer an 'n mak miirkattji wat ons had te gé om te kyk wat di uitwerking is, en dit het oek ni lank geduur ni of di kattji kry di stuiptrekkings. Umsalomi sê toen dadelik: ‘Ja, daar is gif in di water.’ Op ons ferfoek gé hy di kattji di afskraapsel fan 'n worteltji in, wat hom laat fomeer, sodat hy later gesond word.

Henni was woedend: ‘Di frotsige Boesmans is te sleg om te werk en dan wil hulle 'n mens nog fergéwe, om ons goed te fat. Hulle moet nou net self di fergiftige water drink.’

‘Né, Henni, hulle moet nog eers di gat help ope maak,’ - merk Neef Gideon an.

‘Né, laat di frot goed dood, of ja hulle weg; hulle sal di gat tog nooit ope kry ni. Ons kan oek mar gerus weggaan hiir fan di plek af.’ So gaan Henni mar an met pruttel.

Ek sê hulle toen, follens Klaas weet di Boesmans goed fan di fergéwery. Sodus as ons hulle fanaand laat terug gaan, dan sal hulle morge oggend ni kom werk ni. Mar hulle sal natuurlik kom spioen wat fan ons geworde is, en dan sou ons hulle kan foorlê en skiit. Mar ek wil hê hulle moet eers di gat klaar help ope maak. Daarom is myn plan ons gaan almal same eers soheentoe en neem rime same en maak hulle almal fas. Dan breng ons hulle by di wa en sê hulle moet di water drink, en wil hulle ni, dan is ons seker dat hulle oek same dadig is. Dan gé ons hulle 'n goeie drag sla, en sê ons maak hulle al aande hiir fas by di wa tot di werk eers klaar is. Ons gaan, en sonder 'n woord met hulle te praat maak ons hulle almal di hande fas en breng hulle by di wa. Hulle was glad ferbouereerd. Mar hulle wyger om di water te drink. Ons dryg hulle met di sambok, mar dis ferniit. Ons maak hulle toen almal fas an di wa en an 'n paar bome en gé hulle elkeen 'n ordentlike loesing. Toen gaan ons di fywer leeg skep en skoon maak, om dit weer fol skoon water te laat loop. Dit was toen al aand toen ons terugkom, en di arme Klaas en Umsalomi kom donker aand eers terug, want hulle moes wag tot di fywer weer folgeloop is om di osse te laat suip.

Henni was boos di hele aand op di Boesmans en wou hulle gen kos gé ni. Mar ons het fer Klaas en Umsalomi laat flys braai om fer hulle te foer, want ons wou hulle ni los maak ni, dan sou hulle weg hardloop. Mar hulle wou ni eet ni; want toen di aand ankom word di stomme goed al meer in di nood en hulle smeek ons moet hulle tog mar los maak of anders dood skiit, want hulle is tog te bang om in di nag hiir te bly. Mar ons sê: ‘Julle straf is dat julle nou ferder al nagte hiir sal moet bly tot di werk klaar is.’

‘Nou sal jy siin werk morge,’ sê Henni. ‘Ek sal hulle nou laat grawe en klippe rol dat dit help. Net morge moet di gat ope.’

Nadat ons 'n stukki ge'eet het sê ek: ‘Nou wel, laat ons mar di ergernis fan di Boesmans fergeet, terwyl ek nou fer julle foorlees wat di ou rol ferder gesels.’

‘Ja, laat ons hoor,’ sê Henni, terwyl hy syn pyp opsteek en ek begin aldus: -

Di aand was Balkis alleen in haar kamer en wou nimand siin ni. Sy had behoefte an eensaamhyd om di onderfinding fan di dag en feral di gesprek met Salomo te o'erpyns.

‘Ag, ek is tog mar di ongelukkigste froumens op aarde. Wat help dit my dat ek 'n Koningin is. Ek mag nooit di genot fan liifde smaak ni. Nooit mag

[p. 66]

ek 'n man omhels of 'n kind an myn hart druk ni. 'n Frou is gebore om te bemin en bemin te worde. En ag, wat is 'n frou sonder liifde? 'n Boom sonder frug, 'n fontyn sonder water, 'n lamp sonder lig...Né, meer, sy is ni alleen onfrugbaar ni, mar oek ongelukkig. Sy soek altoos na iits wat sy ni kan kry ni...

Mar né, myn lot is nog swaarder. Ek het liif, mar ek mag ni bemin ni. 'n Moeder het ek, wat ek ni mag omhels en begroet as moeder ni. En nou, ag, di juweel onder alle manne fan di wêreld! Kon ek mar een fan syn froue, al was een fan syn bywywe, ja een fan syn slafinne wees! Mar selfs di slafinne wat ek fer hom gebreng het is gelukkiger as ek. Want hulle kan altyd foor hom staan en syn skoonhyd siin en syn wyshyd hoor. Mar ek moet weer terug na myn fêrre land, om myn eensame léwe te slyt.

Mar wag, wat het hy gemeen met te sê, op di raaisel wat ek fer hom gegé het, dat di beste oplossing fan sulke omgeruilde dogters is om weer om te ruil, dat elkeen op haar regte plek kom? Ek het gemerk uit syn blik waarmee hy fer my toen ankyk dat hy daar iits mé gemeen het, kan dit wees dat hy di gehym fan di geboorte en omruiling fan Hanes en my weet. Kan dit wees dat hy in syn gedagte kan hê, dat, Hanes en ek moet omgeruil worde? Dat ek hiir moet bly en Hanes in myn plek terug moet gaan? Mar né, dit kan ni wees ni. Dis mos onmolik. Hanes sal dit nooit frywillig doen ni en sy kan tog tot so iits ni gedwing worde ni. En as dit hiir al ni gemerk word ni, sal hulle dit in Mitsra'im [Egipte] merk as sy met teruggaan daar an di Hof kom, en in myn land sal hulle dit oek merk. Né, dit is onmolik. Mar di Koning het my genooi om morre aand by hom te kom eet, dan sal ek wel nader siin en hoor wat syn gesindhyd en foornemens is......’

Sodanig was di o'erpynsings fan Balkis di aand. In sombere stemming gaan sy slaap, mar dit het laat geduur foor sy in slaap fal, en toen droom sy fan ongelukkige liifde te midde fan dartelhyd en prag en rykdomme.

Diselfde aand ontmoet Elihoref fer di koningin Hanes in 'n andere fertrek fan di palys, in di gehym, soos froeger meermale. Onwillekeurig was di gesprek dadelik o'er di Koningin fan Skeba, haar besoek by Salomo, di gemeensame maniir waarop di koning haar ontfang het en di rit fan di agtermiddag. Mar Hanes had feral di ontmoeting bestel om an Elihoref te fertel di gehym wat haar moeder Osifra fer hulle di forige aand geopenbaar het en di gesprek wat hulle twe di agtermiddag gehad het op di terugrys, omtrent di twede omruiling; want sy was gewend om al di gehyme fan haar hart an hom te openbaar. Dit het dan oek ni lank geduur ni of sy fertel hom alles openhartig, en sy fergeet feral ni om daarby te fertel, dat sy an haar ma gesê het, dat sy tefrede sal wees met di omruiling onder een foorwaarde: dat hy met haar samegaan na Skeba toe.

Elihoref noem dadelik al di besware op fan di plan, feral dat dit onmolik is om dit te doen sonder opgemerk te worde, insonderhyd deur di skerpsiinde blik fan Salomo; en dan wi sal fer Salomo pols of hy fer hom sal laat samegaan, en onder watter foorwendsel?

Hiirop had Hanes gou 'n plan. Salomo het al meer fan syn gehymskrywers uitgestuur na andere lande om di geaardhyd en geskidenis fan di lande te beskrywe, en hy wil graag meer weet fan di land fan Punt. Nou moet dit net fer hom foorgestel worde dat hy fer Elihoref moet samestuur met di Koningin n^a Skeba toe om fer hom noukeurig alles te beskrywe.

‘Di plan lyk goed,’ sê Elihoref, ‘mar wi sal nou di koning pols of hy dit sal wil doen?’

‘Di beste is, Balkis gaan morre aand by di Koning eet, dan kan sy fer hom fra om een fan syn skrywers same te stuur’ - merk Hanes an.

‘Goed,’ sê Elihoref, ‘mar daar is juis di knoop. Weet sy al fan di plan? En is sy tefrede daarmé?’

‘Né, sy weet daar nog niks fan ni, want fan middag het ek en ma dit eers bespreek. Mar sy sal seker daarmé instem, want sy is smoor ferliif op di koning en hy op haar oek. Dit het ons fan middag al te goed kan siin.’

So was Hanes telkens klaar met 'n antwoord op elke bedenking fan Elihoref. En di afspraak was, sy of haar ma sou di follende oggend met Balkis di plan bespreek, en as sy dit goedkeur, dan meteen afspreek dat sy di koning moet pols omtrent Elihoref syn megaan. Elihoref erken oek, dat di saak baing gemakkelik gemaak word deur dat di twe koninginne so baing na makaar lyk, en hy en Hanes ferbly sig al in

[p. 67]

di fooruitsig fan los te wees fan di kluisters fan di hof hiir, om fryer di liifde fan makaar te kan geniit En nog gemeensamer as froeger was hulle omgang di aand en nog harteliker di afskydsgroet.

Di follende oggend was daar 'n héle opskudding in di palys toen dit bekend word, dat di koning fer Elihoref, syn gehymskrywer, in di tronk laat sit het. Nimand weet di rede waarom ni. Mar Salomo syn geregsoefening was baing streng, feral as dit syn hoofambtenare betref.

Toen Hanes di berig kry fal sy flou fan skrik en ontsteltenis. Een fan haar Kamer-mysiis het haar di berig gebreng. Gelukkig kom haar moeder, Osifra, kort daarop oek in. Sy wou self di berig an haar dogter gebreng het op 'n sagte maniir. Nadat Hanes gelawe was en weer bygekom het, laat Osifra di kamer-mysiis uitgaan en hulle twe bespreek toen di toestand eers alleen. En di besluit waartoe hulle kom was om nog diselfde oggend hulle plan fan omruiling met Balkis te bespreek. Di samekoms word bepaal en Osifra was weer di een wat di woord neem.

‘Myn kinders, eergistraand het ek fer julle di gehym fan julle geboorte en omruiling geopenbaar. Nou wil ek fan morge 'n plan met julle twe bespreek. Daartoe moet ons folkome openhartig met makaar praat onder di strengste gehymhouding. Kyk, di koning het fer Elihoref in di tronk geset en ek frees di ergste fer hom. Ek het al lank gemerk, dat Na'ama jaloers op Hanes is en besig is om kwaad te stook teen Elihoref, en sy is nou di gunsteling onder di froue fan di koning...’

Hiir fal Hanes in: ‘ô Ja, dis nimand anders as sy, want gestraand het ek weer een fan haar kamermysiis hiir gesiin, om alles af te spioeneer wat hiir gebeur, en af te luister wat hiir gepraat worde.’

‘Nou kyk, kinders,’ herfat Osifra, ‘ek het julle alby liif as myn yge kinders en ek wens om julle alby gelukkig te siin. Daartoe het ek net een plan. Hoor nou mooi na my, ek sal nou reguit en openhartig praat. Hanes is ferliif op Elihoref en hy op haar, mar ek het geweet hiir an di hof mag hulle daarfan niks laat blyk ni. En an di ander kant het ek goed gesiin dat di koning ferliif is op Balkis en sy op hom. Mar as Koningin fan Skeba mag sy ni trou en moet dus terug na haar land. Nou is daar net een plan. Ons moet julle twe weer stilletjiis omruil. Eén keer het ek di ruil bewerk, toen julle nog babetjiis was en nou sal ek dit wel weer kan bewerk. Dan bly Balkis hiir, as koningin fan Salomo, en Hanes gaan weg as koningin fan Skeba. Nou wat sê julle twe hiirfan?’

Hanes fal weer di eerste in: ‘Ja, mar Elihoref, wat word dan fan hom? Ek gaan nooit sonder hom ni.’

‘Dis juis di enigste plan om fer hom fry te kry. Fannaand gaan Balkis by di koning eet, en dan moet sy fer di koning fra om fer Elihoref met haar te laat samegaan om di land fan Punt en di goudmyne en di natuur fan di land en di geskidenis fan di ryk fer hom te beskrywe. Di koning sal seker na haar hoor. Balkis, wat sê jy daarfan?’

Balkis was ferbaas om di foorstel te hoor wat so net o'ereenkom met wat sy di forige aand o'erdenk het. Sy opper eers enige besware en bedenkings teen di plan, mar Osifra en Hanes neem dit so gou en so folkome weg, dat sy haar toestemming tot di plan gé, en anneem om di koning di aand te fra om fer Elihoref tog ni te straf ni, mar liwers met haar te laat samegaan na haar land toe. Daarop word nog enige bisonderhede fan di plan bespreek en toen gaan hulle uit makaar, want di uur was weer daar dat Balkis

* * * * * * * * *

[Hiir was di rol baing beskadig en fer di grootste gedeelte onleesbaar, sodat ons mar di stukke gé wat leesbaar is].

* * * * * * * * *

‘...alles reg; jy hoef nou ni meer te treur en te huil ni. Maak nou mar fer jou klaar, want hoe eerder julle nou fertrek, hoe beter; di koning het baing speurhonde en hulle neuse is fyn. Lek di gehym uit, dan is di twede dwaling erger as di eerste.’

‘Ja mar sal ma dan agterbly? Ek kan daaran ni denk ni. Ma was myn beskermengel fan myn geboorte af, en hoe sal ek nou na 'n freemde land gaan sonder di hulp en raad fan ma, wat fer my tot nog to_e alles was? - Né, ek kan son 'er ma ni gaan ni.’ Dus antwoord Hanes éwe beslis.

‘Myn kind, ek kan ni megaan ni. Daar is gen rede of foorwendsel fer my om mé te gaan ni. Dit sal ons hele gehym ferraai. En dan, di halsband wat ek fer jou gegé het sal jou beskerm en befylig en jou

[p. 68]

geluk beforder. Bowediin, Elihoref sal fer jou tot hulp en steun wees, en di twe raadsmanne wat Balkis megebreng het is oek ferstandige manne, en sy het angeneem om fer hulle in di gehym in te wy. Dus sal jy my ni mis ni’ - antwoord Osifra, hoewel sy sig moes beteugel om fer haar kalm te hou, want sy had fer Hanes innig liif.

En Hanes fal om haar en huil. En net kom Balkis in Toen sy hoor wat di rede fan Hanes haar ferdriit was, sê sy: ‘Ek weet 'n plan. Laat Osifra fer di Koning fra om same te gaan om an Mitsra'im [Egipte] di anstaande fees fan di son te gaan bywoon, en daarfandaan af kan sy an di koning berig stuur, dat sy’

* * * * * * * * *

Hiir hou ek op en sê fer hulle ferder is 'n grote stuk fan di rol so onleesbaar dat ek ni di sin agter makaar kan kry ni.

‘A né, di ou rol moet dan ni so peuter ni,’ - sê Henni; ‘soos 'n mens regte lekker wil luister, dan breek hy af. Ek wou nou so graag geweet het of di dri frou-folk dit reg gekry het om ou Salomo om te loop. Reg, 'n frou-mens is tog daarom mar listig om planne te maak.’

‘Mar, Henni, siin jy dan ni hoe di ding in makaar sit ni,’ - sê Neef Gideon weer so half spottend. ‘Hulle ferbeel fer hulle dat hulle fer Salomo fop, en al di tyd het hy dit so o'erlê, dat hulle net uitfoer wat hy wil.’

Hiirop merk neef Hendrik op: ‘Nou ferstaan ek eers reg waarom di Bybel sê: “Sy kom na Salomo en spreek tot hom al wat in haar hart was,” en dan weer fan hom: “En di koning Salomo gé an di Koningin fan Skeba al haar behage, wat sy begeer; behalwe dit gé hy haar na di fermoge fan di Koning Salomo.” Dus buiten di persente het hy an al haar ferlange foldoen.

Hiirop merk ek an: ‘Behalwe wat in di Bybel staan spreek di Joodse en Arabise en al di oue o'erlewerings daarfan dat di twe op makaar ferliif was, en di o'erléwerings fan di Abissini'ers, in Noord Afrika, is dat hulle konings tot fandag afstammelinge is fan 'n seun fan Salomo by di Koningin fan Skeba.’

‘Maar hoe het hulle dit dan o'erlê om di twe om te ruil dat nimand dit merk ni! -’ fra Henni, waarop ek hom op di follende punte wys: 1) di twe was halwe susters en het baing op makaar gelyk; 2) di oosterse dames dra mos sluiers, dit maak dit maklik, kyk di omruiling fan Ragel en Lea; en 3) Salomo was ygenlik di man wat dit moes merk en hy was blykbaar tefrede met di ruil, as hy al ni di bewerker was ni.

‘En is di héle stori nou uit?’ - fra Henni, waarop ek antwoord dat di derde rol nog daar is en di is di grootste. Daarmé was Henni tefrede, mits ek finnig fertaal. En daarna gaan ons slaap.