Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

XI. 'n Nag onder di mummiis.

Eers afgedaal na di Afgrond-Kamer, toen terug en op deur di 10 Kamers waar di gebalsemde Koninginne rus - Opsy 2 Kamers met gebalsemde Priisteresse. - Muurskilderinge fan Bose Geeste in di Afgronds-Kamer, fan offer feeste by di Priisteresse, fan goudgrawery, Sè-ryse, Landryse, ens. in di Koninginne Kamers. - In di hoogste Kamer di Mummi fan di Koningin fan Skeba gekry net 3 grote Perkamentrolle. - Plan fan ferdere Ferhaal.

SOOS ons reeds gesê het, loop di kop spitsop, kompleet nes 'n natuurlike piramide, net mar dis rond en ni viirkantig ni. Daar ons tog met kêrse moes ingaan dog ons dis net so goed by nag as by dag, want in di ingewande fan di berg fan di dood is dit tog mar altyd nag. Ons fersiin ons dus goed fan kêrse en gaan nou kyk waarnatoe di ingang ly en wat daar binne in di gehymsinnige berg is. Fan ons blanke wou gen een agter bly ni, so laat ons net mar fer Klaas en Umsalomi by di wa, en ons klim di kop op tot by di ingang.

Omdat di luggat en di rook bo uitgekom het was ons ferwagting dat ons sou moet opklim binne in di berg nes in di fersterkte kop by Simbabwe. Mar dis net andersom. By di ingang moes ons eers 'n trappi fan 'n paar foet hoog opklim, mar daarfandaan af loop 'n gang fan omtrent 6 foet hoog en 4 foet breed skuins afdraand af na onder toe.

Ons merk dadelik op dat di kop bestaan uit diselfde soort fan sagte seepsteen, waarfan di fo'els en falli en andere dinge gemaak is by Simbabwe. Dis 'n sagte fetterige soort fan klip, maklik om te bewerk en dit laat gen water deur ni. Dit was waarskynlik een fan di redes waarom di oue mense juis di kop gekiis het, en oek waarom di kop gen water het ni, as net by een punt onderan syn foet, waar dit uit graniit bestaan, en waar ons di oue fywer gekry het.

Toen ons omtrent 'n 50 tré met di afdraand geloop het, d aai daar 'n gang regs weg, toen ons daar in kyk merk ons dat di weer skuins op loop, omtrent net so styl soos di andere af loop. Ek kon ni help om te denk an di grote piramide (fan Geops) in Egipte ni, wat oek omtrent so ingaan.

Ons moes nou kiis of ons di gang na onder ferder sou folg of di wat opgaan na bo. Ons besluit om mar reguit te gaan eers na onder toe om te siin waar di gang natoe wil gaan. Mar hiir fandaan af is di gang mar 5 foet hoog, sodat ons gebukkend moes loop. Nadat ons nog ruim 'n honderd tré ferder geloop het bly Henni skilik staan en sê: ‘Né, wat bog! ek gaan ni ferder ni! Dit lyk fer my of di gang ons in di afgrond in ly, waar ons nooit weer uit kom ni.’

‘A, Henni, hoe word jy dan so gou bang?’ sê Neef Gideon. ‘En jy moet dan nog fannag alleen hiir onder in slaap.’

‘Wi, ek? So nooit! Al betaal julle my oek wat, mar hiirin bly ek nooit. Dis hiir akeliger as in 'n grafkelder. Né, kom, ons draai om!’

Henni wou opsluit omdraai. En ek het oek al begin lus te kry om mar liwers eers di andere gang na bo toe te neem, omdat di lug, hoe meer ons afdaal al bedompiger worde, en ons kêrse al slegte begin te brand. Dit laat my bedug worde fer onsuiwere lug as ons nog lager af gaan, terwyl ek weet dat daar 'n deurtog fan lug na bo is, soos ons uit di rook gesiin het. Ons hou toen 'n rukki raad. Mar ons besluit was om mar nog 'n end ferder af te daal om te kyk

[p. 33]

waar di gang na toe ly. En toen Henni siin dat ons almal forentoe dwing, was hy te bang om alleen terug te draai, en al pruttelende gaan hy oek mar ferder same.

Nadat ons nog 'n end geloop het kom ons in 'n tamelik grote kamer, mar laag en onregelmatig, feral di bodem of floer is heeltemaal hobbelagtig en ongelijk, terwijl di symure glad is, oek amper net soos in di grote piramide. En op di mure is enige lelike wangedrogte afgeteken, wat baing na bose geeste gelyk. Mar ons het hiir ni te lank fersuim ni, fereers omdat di lug erg bedompig was en ferder omdat ons plan was om nou mar eers deur te loop so fêr as ons kan en 'n algemeene o'ersig te neem, om dan later noukeuriger alles na te gaan.

Foor ons omdraai sê Henni, toen ons di ruwe, akelige afbeeldings langs di mure bekyk: ‘Né, kom, laat ons loop! Hiir woon di duiwel!’ En ons het almal oek mar 'n bitji so gefoel, meer of ons in di afgrond is as op di aarde.

Toen terug tot waar di andere gang uitdraai en daarmé toen weer skuins op na bo'entoe. Ons foel toen dat ons weer in di farse lug kom. Werkelik kon ons toen merk, dat daar 'n koele lugstroom fan di opening by di ingang af met di opgaande gang deurtrek, wat weer 6 foet hoog is, sodat ons orend kon loop.

Ons het ni te fêr met di opdraande gang geloop ni of ons kom in 'n grote kamer glad en nettjiis afgewerk an alle kante en bo weerskante skuins toelopende. Di floer is oek mooi glad. Daar di klippe op di floer en an di kante wel glad en gelyk loop, mar onregelmatig fan form is, lyk dit of hulle di gange en kamers gedeeltelik uitgekap het, en gedeeltelik ingemessel.

In di middel fan di kamer is 3 sarkofage, of doodkiste fan diselfde seepklip, met klipdeksels op. Ons lig een fan di deksels op en siin, ja, daar lê 'n mummi of fersteende lyk in. An di mure rondom is 'n héle party afbeeldings (hieroglife ?), een daarfan lyk amper nes di fersterkte kop by Simbabwe. Party fan di afbeeldings lyk amper of dit 'n rys andui. Mar daar is 'n paar skippe, wat wys op 'n sérys, en dan weer Olifante en Kamele wat 'n landrys foorstel. Mar fan goudgrawery is hiir gen afbeelding ni. Oek siin ons hiir niks fan waarde in di doodkiste by di Mummiis ni, wat ons fersterk in di mening dat di plek froeger ope gemaak en di kosbare dinge uitgehaal is. Mar soos ons gesê het, ons plan was nou nog ni 'n noukeurige ondersoek ni, net mar 'n algemene o'ersig. Daarom het ons ni lank hiir fersuim ni. Want ons had dadelik gesiin dat di gang an di andere kant fan di kamer weer uitgaan, waarmé ons nou ferder op gaan.

Nadat ons weer 'n goeie end, sê omtrent 'n honderd tré, geloop het, kom ons in 'n fertrek, ruim so groot as di forige, of molik nog groter; want ons het gen meetlyn mégeneem ni, en ons plan was oek ni, om di slag noukeurige mate te neem ni. Hiir is oek 3 sténe kiste, met sténe deksels op en gebalsemde lyke in, nes di forige, mar di kiste het meer fersirings buitekant op gegrafeer, nes di Egiptise en Fenisise, mar ni so fyn ni; en di mure is oek weer fol afbeeldings, een daarfan lyk nes 'n party boesmans wat langs 'n rifiir sit goudkwarts te fermaal op di klippe. Mar di tekeninge is oek mar grof.

Waarnatoe nou? Want uit di kamer gaan nou 3 ferdere gange behalwe di wat ons ingekom het. In di teeno'ergestelde rigting fan wat ons mé ingekom het gaan weer di gang ferder skuins op, en dwars na weerskante toe loop 2 gange waterpas uit. Ons besluit toen om eers di twee dwarsgange te folg, om te kyk waar hulle natoe gaan, foor ons ferder op gaan.

Mar soos ons met di sygange uit di lugstroom gaan wat met di opgaande gang na bo trek, merk ons dat di lug weer bedompiger worde. Di 2 sykamers is net so groot as di andere, mar agtertoe in gaan hulle nog elkeen met 2 punte in, en rondom langs di mure is stene kiste, somar in di kante uitgekap, omtrent soos 'n krip, en daarom elke kis met 'n klip deksel op en 'n mummi in. Mar di mummiis is anders toegedraai as di andere. Dan het ons in di haas enige kiste ope gemaak en daarin gekry diselfde fo'els en falli as by Simbabwe gekry is, oek fan seepsteen gemaak en eenige erde en koper bakke, wat lyk na di wirookfate of offerbakke, oek soos by Simbabwe ontdek is. Dit, en di afbeeldings langs di mure, wat offerplegtighede en godsdiinstige optogte en di anbidding fan di opgaande son foorstel, breng ons op di gedagte dat di 2 sykamers di lyke fan di priisteresse befat, terwyl di kamers an di opgaande gang di mummiis fan di koninginne bewaar.

Mar foor ons di lesers ferder ly op ons eerste rondgang di nag, wil ons 'n sketskaart gé hoe di gange loop en hoe di kamers gelege is binne in di kop, want anders frees ons dat di beskrywing ni fer hulle so duidelik sal wees as ons dit wens ni, en dat hulle by di eerste lees net so in di war sal foel soos ons by di eerste deurloop di nag. Ons het gen onderaardse meetkunde geleer ni en had oek ni di benodigde instrumente om 'n suiwere sketskaart follens 'n skaal te maak ni. Maar ons had 'n kompas, 'n waterpas, en di meetlyn, waarmé ons later di héle binnewerk fan di kop so noukeurig as ons kon opgemeet en bepaal het, soos ons dit nou op di follende bladsy gé.

Di leser siin dus, ons is by di ingang (c) in gegaan en met di gang skuins af tot in di afgrond kamer (x). Daarfandaan af is ons terug en toen met di andere gang skuins op na di kamer 1, en fandaar na kamer 2, en fandaar na di sykamers a en b. An di buitekant d is di fywer wat ons di forige dag gekry het, met di graniit formasi rondom met stippels angewys.

Ons is dus gebly in kamer 2. Daar wou Henni alweer omdraai. ‘Kom, ons gaan slaap,’ sê hy, ‘ek is moeg. Di héle dag het ons fer ons boeg lam gegrawe om di klipdeur ope te kry, en nou nog di liwe nag hiir in di gate tussen di dooi mense rondloop! Ons kan mos morre weer ferder kom kyk.’

[p. 34]

‘Ag né, Henni, jy is net bang fer spoke. Eers het jy so groot gepraat en nou siin ons jy is bang om ferder te gaan.’ So plaag Neef Gideon fer hom.

‘Né, wat wou ek bang wees,’ sé Henni, ‘ek is mar net moeg. Mar as ju le wil ferder gaan, goed, ek gaan same.’ En so gaan ons toen met di gang op tot by kamer 3. Di is oek mar omtrent net soos 1 en 2; daar is oek 3 sarkofage (sténe kiste) met mummiis in en skilderinge op di mure. Een fan di afbeeldings is blijkbaar di grote ronde gebou fan simbabwe, en al di andere tonele slinger sig om di middelpunt. Daar siin jy karafane met kaméle en andere lasdire ankom en weggaan; goudsmits an di werk, ens.

Mar ons maak nou ni meer di kiste eens ope ni; want di klipdeksels is mar swaar en ons wou mar eers di end siin, om dan later alles noukeurig te kom ondersoek. Hiir siin ons oek 'n noue gang na buite skuinsop uitgaan, wat lyk of dit froegerfer 'n lug kanaal gediin het, mar later fan buite denkelik toegefal het.

Ons gaan nou ferder deur, soos di leser ons pad ferder kan folg, altyd skuins op, na kamer 4 tot 10. In elkeen is 3 sténe kiste met gebalsemde lyke en afbeeldings op di mure. Di fersirings op di kiste word al fyner en di afbeeldings oek. Ons kyk toen mar net of ons onder di afbeeldings iits kan siin wat di léwe fan di Koningin fan Skeba foorstel.

Mar eers di 10de kamer kon ons siin dat dit di laaste was Want daaruit gaan nou di lugkanaal reg op bo-uit, wat ons bo op di kop gekry het, en waar fan tyd tot tyd heel wat losse klippe fan bo af ingefal het. Hiir staan mar twé sténe kiste in, en di staan ni soos di andere in di middel fan di kamers ni, mar weerskante digteby di mure. Een fan di kiste was di mooiste uitgewerk fan almal wat ons nog gesiin het; sodat Henni dadelik sê: ‘Daarin is seker di Koningin fan Skeba.’

Di afbeeldsels op di mure laat ons oek denk dat sy in di kamer rus; want di muurskilderinge beel blyk-

[p. 35]

baar, nes in Egipte, di léwe fan so'n koning of koningin af. Hoewel al di mummiis wat ons ope gemaak het, en al di afbeeldings sòfêr lyk fer ons almal na koninginne.

Hiir in di laaste kamer is duidelik afgebeel 'n sérys met skippe en 'n landsrys met kaméle en olifante. Een afbeelding fertoon di intog fan so'n karafaan in Egipte, met di 3 piramide fan Gisê en di Sfinks op di agtergrond en 'n deftige érestoet wat di besoekers kom inhaal. 'n Ander stel foor 'n intog in Jerusalem, wat so kenbaar is op elke skildery, met Sion en di palys foorop en Moria met di tempel op di agtergrond. 'n Ander stel blykbaar foor di ontfangs fan di koningin by Salomo, wat in prag en weelde di koningin ontfang. Weer 'n ander fertoon twé frouens, blykbaar di Koningin en een fan Salomo syn Koninginne, terwyl di een fer di ander 'n halsband wys of anbiid, persiis soos di wat ons by di ou towerheks gekry het.

Ons hoofdoel was om di oue gedenkskrifte fan Elihoref te kry. Ons maak toen di sténe kis ope wat di mooiste uitgewerk was. Ons sê toen Henni moet di gebalsemde lyk daar uithaal, want ons wil kyk wat in di kis is. Mar daartoe kon ons Henni ni kry ni. ‘Né, al betaal julle my oek wat, mar ek fat ni an di dooie mense ni.’

Ons merk al dadelik dat onder di mummi haar hoof 'n ronde ding is, nes 'n sofa-kussing. Neef Hendrik lig toen di mummi op en ek haal dit uit, waarby ek merk dat dit net swaar is. En met di oplig siin ons dat onder di mummi 'n holte in di kis is, en daaruit haal ons nog 2 net sulke ronde dinge. Ons set di mummi toen weer reg, om nou di kussings of wat dit is te bekyk. Dis fan buite toegedraai met 'n soort fan syldoek nes di mummiis, en toen ons dit ope sny was dit 3 grote goue kokers, pragtig mooi uitgewerk, met 3 perkamentrolle daarin, met diselfde oue Hebreeuse letters beskrywe soos di rol wat ons by Simbabwe gekry het.

‘Nou is ek foldaan!’ roep ek uit.

‘Ja, nou is ons rys en moeite beloon; nou het ons di grootste skat fan di oue tyde ontdek,’ merk Neef Gideon an.

‘Watter skat? - Waar is nou di grote skatte wat di ander ou rol fan gepraat het?’ - fra Henni.

‘Wag mar, Henni, di sal ons oek nog wel kry. Mar fereers is dit genoeg. Nou gaan ons eers slaap en uitrus’ - merk Neef Hendrik an. En daarfandaan af keer ons toen oek direk terug, so gou as ons kon, na di wa toe, te moeg en te o'erstelp fan al di gewaarwordings om meteen te kan besef wat ons alles gesiin en ontdek het di nag, en wat so'n wandeling beteken tussen dode, wat eenmaal so'n belangrike rol in di oue geskidenis gespeul het, en wat nou al sofeul duisende jare hiir in di onderaardse gewelwe in stilte en frede rus.

* _* *

Dit was al amper dag toen ons uit di oue grafkelders uitkom, dood moeg; en tog was ons te opgewonde om somar te gaan slaap, sonder 'n bitji eers in di frye lug tot bedaring te kom. Daarom werd Henni syn foorstel berydwillig en eenparig angeneem: om eers koffi te maak, en 'n koppi koffi met 'n beskuitji te gebruik foor ons gaan slaap.

Intussen set ons nou ons planne agter makaar. Hulle sal ferder al dàg di grafkelders een fer een noukeurig ondersoek om te siin wat daar alles ferberg en bewaar is; en ek sal intussen begin di oue rolle te fertaal, om te siin of ons daarin nadere anwysings find, wat kan ly tot ferdere ontdekkings foor ons hiirfandaan af weg gaan. Al aande deel hulle dan mé wat hulle di dag ontdek het, en ek lees foor wat ek fertaal het, en dan bespreek ons dit same. En hiirmé het di leser meteen ons plan fer di ferfolg fan ons ferhaal.