Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

IX. - By di berg fan di dood.

Di Drosters gefang. - Boesman O'erlewering fan ‘di Berg fan di Dood.’ - Di Rifiir waar di Lewendige moet omdraai. - Ons gaan tot bij di Berg. - 'n Natuurlike Piramide. - Met 'n gat bo in. - Water-Fywer onder di Berg. - Spore fan froegere Mensewerk.

ONS het di aand foor ons gaan slaap nog 'n slag di Boesmans in ferhoor geneem, en onderfra: Waar di berg Afoer nou is? Watter plan hulle nou het om daar te kom? Hoe fêr dit nog is? Hoe di geaardhyd fan di wêreldformasi is? Of daar oral water is? ens. Mar hulle wou ons mar blykbaar gerus stel met te sê: Dis nou nog nar 2 dage fêr; ons sal gou in ope wêreld kom; en water sal ons oral kry, ens. Natuurlik het ons daarfan geglo so feulas ons wil.

Ons gaan toen naderhand slaap met di afspraak, dat elkeen syn geweer en rewolwer gelaai en klaar sal hê by hom. Neef Hendrik en Henni slaap op di grond; mar Neef Gideon en ek sou om di beurt in di wa wag hou, di een di foornag en di ander di nanag, so dat hulle ni kon merk dat ons fer hulle dop hou ni; want di klap fan di wa hang, sodat ons in di donker is, en hulle moes oek naby di wa slaap om di brandende bome rondom, wat di héle omtrek ferlig.

Di foornag hou ek wag, en toen di ander 'n goeie uur lank geslaap het, merk ek ons 3 maters begin sutjiis op te staan en hulle komberse, wat ons fer hulle gekoop het by Tati, op te rol Di 2 boute fan di eland het ons di aand an 'n boom opgehang, en di ou boesman gaan nog eers fer hom 'n stuk flys afsny. Toen wek ek eers sutjiis fer Neef Gideon, en ons 2 spring gelyk weerskante fan di wa uit met ons geweers en ons skré na di ander, wat oek dadelik opspring met hulle geweers. Di 2 Boesmans en Umsalomi wou nog eers plan maak om te hardloop. Mar Henni skré dadelik, as hulle hardloop, dan skiit ons julle dood, en Neef Hendrik skiit 'n paar blinde skote met di rewolwer. Toen hulle siin dit is te lig om te ontflug, gé hulle fer hulle gefange. Ons maak hulle toen al 3 fas, elkeen an 'n wawiil en gé hulle elkeen 'n goeie ranseling.

A, toen weet hulle gou fer ons te fertel waar di berg Afoer is. Dit is di berg wat Neef Hendrik en ek fan di kop af gesiin het. Toen weet hulle oek goed, dat ons moet links weg draai, om uit di bosse en rante uit te kom, en dat ons di follende middag by di water sal wees.

Mar hulle doen toen allerhande mooie beloftes fer di toekoms. Ons het hulle toen gesê, as hulle weer so iits perbeer, dan skiit ons hulle dood.

‘Ja,’ sê Henni, ‘julle denk julle kan dolosse goi om alles te weet. Mar ons boek wat ons het fertel fer ons baing beter alles as julle dolosse.’

Tog het ons di 3 ferder ni fertrou ni. Neef Gideon en ek gaan toen slaap, mar ons laat di 3 so fas an di wawile bly en Neef Hendrik en Henni pas hulle op om di beurte. En di follende dage het ons altyd 2 fas gemaak agter an di wa en een moes pad wys foor.

En toen blijk dit, dat di Boesmans di wêreld net goed ken oek. Want gou was ons in 'n ope streek, wat ons tamelik goed kon ry, ofskoon soos dit mar gaan in di woeste feld sonder pad, met 'n bitji moeite en sukkel. Di middag was ons by 'n droge rifiir, mar di Boesmans het gou gorratjiis gegrawe in di sand, waaruit ons water genoeg kry. Mar fer di osse moes ons met 'n graaf 'n grotere gat maak om uit te suip.

Diselfde agtermiddag kon ons oek al goed di top fan di berg siin uitsteek bo di bosse en rante rondom. Di twede dag aand was ons wel ni by di berg ni, mar so na dat ons di derde dag met 'n oggend-skof dit kon beryk.

Mar di forige aand bly ons by 'n droge rifiir, waar ons weer ‘gorratjiis’ moes grawe fer water in di sand. Dis iits wat di Boesmans altyd doen, en wat Kaffers en jagters oek al fan hulle geleer het. Di staande kuile water in di droge rifire is meesal ongesond, soms drywe daar 'n kim op en soms is dit fol groene slyk, feral di Tati-rifiir. Mar as 'n mens dan 'n end fan so'n kuil af 'n gatji grawe in di sand, dat di water so deur di sand syfer, dan is dit suiwer skoon en fry fan di ongesonde kime.

Di aand sê di Boesmans fer ons reguit: Nou kan ons mar fer hulle dood skiit as ons wil, mar ferder

[p. 29]

gaan hulle ni same na di berg toe ni. Toen ons hulle fra, waarom dan ni, toen kom dit uit waarom hulle an Tati al so huiwerig was om fer ons di pad na di berg toe te wys, en waarom hulle di nag wou weg geloop hê. Hulle fertel ons toen hulle o'erlewering fan di berg fan di dood, wat hiirop neer kom: -

As hulle dood gaan, dan gaan hulle gees in by di gat wat fan bo af in di berg in gaan en dan word 'n grote klip bo op gesit. Daar moet hulle dan 3 maal 10 mane bly, en dan word di klip weer weg geneem, en dan kom hulle onder di berg by 'n ander gat uit as een of ander diir, nadat hulle forige lewe was. As hulle baing skelm was, dan word hulle 'n jakhals; as hulle baing lui was, dan word hulle 'n skilpad, ens. Mar daarom mag gen léwendige mens by di berg gaan ni, want dan ferander jy dadelik in 'n slang en jy word bo by di gat in gegoi, en fas gedruk onder di berg 10 maal 10 mane, en nog 10 maal sofeul, en as jy dan uitkom, dan is jy 'n mamba-slang, wat almal dood maak, om jou gif fer gifpyle te gebruik. En daarom gaan hulle nooit ferder as di rifiir ni; mar as fan hulle famili dood gaan, dan kom hulle 3 maal 10 mane tot hiir om weer fer hulle te kom kyk, en di eerste diir wat hulle dan ontmoet, dis di gees fan hulle forige famili.

Ons het eers alle moeite gedoen om hulle o'er te haal om mé te gaan, want ons wou hulle hê om te help, as ons altemit moes grawe om na di ingange onder di berg te soek. Mar dis ferniit. En Umsalomi word toen oek bang en wil oek ni ferder megaan ni. Mar toen ons fer hom daaran herinner dat di Molimo self gesê het ons kan di berg gaan ope grawe, toen was hy te frede.

Toen ons siin dat daar niks an te doen was ni, besluit ons om di 2 Boesmans mar te laat gaan. Hulle wys ons toen dat di foetpaje fan hulle krale af, waarmé ons di forige dag al 'n end gery het, almal hiir by di rifiir, wat hulle noem di ‘rifiir fan di dood,’ omdraai. Ons fra hulle toen foor hulle weg gaan wat ons nou by hulle krale kan kry om te koop of te ruil; want follens hulle sê is di krale ni so fêr ni, sodat Henni dit te pêrd in een dag sal kan beryk. Mar amper niks was by hulle te kry ni. Hulle moet fréselik arm we s. Mar hulle was tog beryd om ons weer terug di pad te wys oek na Tati toe, as ons wil terug gaan.

Daar draai di 2 Boesmans toen om, en ons gaan di oggend alleen an. Ons fernaamste beswaar was of ons sou water kry forentoe; want dis mar 'n droge wêreld. Dis net droge rifire, wat jy kry, wat net in di reentyd afloop na di grote Soutpanne toe. En di Boesmans kon ons daarin oek gen anwysing doen ni, want forentoe is hulle geheel onbekend.

Nadat ons di osse goed laat suip en ons ankertji fol water gemaak het span ons di oggend in, en di nuusgirighyd om by di ‘Berg fan di Dood’ te kom drywe ons fort. Henni drywe, Klaas foor di tou en om di beurt loop Neef Gideon en Neef Hendrik en ek same met Umsalomi fooruit om di beste pad te soek. Ons pyl mar reguit na di berg syn punt toe, wat nou al hoger uitsteek tussen di bosse uit, hoe nader ons kom.

Omtrent middag kom ons by di berg. Dis 'n enkele kop wat ferrys uit di gelyke boswêreld, nes 'n menigte andere graniit-koppe, mar net baing hoger en groter. Dan leg dit in 'n ware streek fan di dood, want in di ommiddelike omtrek groei amper niks, gen bosse en oek amper gen gras ni. En di berg self is amper heeltemal kaal, met net enkele fan di giftige brandnetel-bosse tussen di klippe, en dan oek nog klyner as hulle in di ander koppiis is. En fan water siin ons daar gen bewys ni.

Mar ons kom nou by di berg an di Suidekant, en follens di Molimo moet ons di ingang an di westekant soek. Ons ry dus om di foet fan di berg. en ja, daar is di afset of klipbank, en daaronder di 2 grote klippe en di boom daar tussen in. Daaromtrent was gen twyfel ni. Mar fan 'n ingang was gen spoor te siin. Di enigste wat ons opmerkelik find is dat dit 'n bisondere soort fan boom is wat ons gen een ken ni, en wat ons in di héle omtrek oek ni gesiin het ni.

Ongelukkig siin ons hiir oek gen water ni. Wat nou gedoen? Sonder water kan ons hiir ni bly ni. En dis al hoog tyd om uit te span. Ons het dus di osse mar uitgespan en laat wij, want di gras was mar min en kort, mar dis meesal polle fan di bré'e blare soet gras, wat oral op heuweltjiis groei, nes op di grote oue miirshope in di stréke.

Eers 'n stukki ge'eet en gou was ons skikkings gemaak. Klaas bly by di osse; Henni en Umsalomi moet om di berg loop om te kyk na water; Neef Hendrik en ek sal op di kop klim met di fêrkyker om di berg en di omtrek te bekyk; en Neef Gideon wat ni reg fris was ni bly by di wa.

Maklik was dit ni om di berg uit te klim ni. Follens ons hoogtemeter is dit iits o'er di 800 foet hoog, en dan styl op en fol klippe en ruw. Mar tog was ons binnen 'n uur tyd bo. Dis 'n amper spitse punt, met 'n gat net op di top in, fan omtrent 12 foet fiirkant. En dit lyk wel of dit kan gemaak wees fer 'n luggat. Want dis te reelmatig; blykbaar is dit uit di klip uitgekap. Hoe diip di gat ingaan kon ons ni siin ni. Mar dat dit baing diip moet wees kon ons merk as ons klippiis daarin afgoi, want ons kon dit ni hoor fal ni, en dis pikdonker on 'er in.

En 'n grootse gesig is dit bo fan di kop af. So fêr as ons met di oog kon siin is 'n sé fan bosse, met koppiis wat nes ylantjiis tussenin uitsteek. Met di fêrkyker kon ons iits wits siin fêr in di suidweste, wat denkelik 'n punt fan di grote Soutpanne is, en fêr in di noorde lyk fer ons iits nes krale fan Kaffers of Boesmans.

Mar ferder ontdek ons niks bisonders ni. Soos ons in di weste opgeklim het, klim ons nou in di oostekant af, om noord om di kop terug te loop en molik fer Henni en Umsalomi te kry. En ons het oek ni fêr omgeloop ni of ons kry fêr hulle.

Hulle had daar water gekry. Onder was 'n grote, platte graniitklip en bo'op 'n hoge, amper regop krans en daaronder kom 'n klyne fontyntji uit, amper meer 'n syfering, wat sig ferspry o'er di onderste plat klip,

[p. 30]

wat bedek is met groene slyk, endan ferder weg syfer in di grond, sodat dit 'n hele plek groene gras maak.

Hulle twé had toen al 'n klyne gatji gegrawe, waarin ons kan water skep. Mar hoe sal ons nou di osse laat suip? Ek neem toen myn kiri en begin te steek in di slyk en anpaksel en bemerk dat dit meteen keer insak en wel in 'n regte lyn. So steek ek toen al ferder, en find heel gou myn fermo de befestig. Hiir was blijkbaar froeger 'n fywer in di rots uitgekap, wat di water in geloop en bewaar is, mar wat later toegegroei is. Ek het op di gedagte gekom, omdat ek in Palestina en Siri'e baing sulke fywers in di rotse gesiin het by di oue boufalle. Ons krap somar met ons kiriis en hande di slyk en modder weg en siin al duideliker dat hiir so'n opgefulde fywer is.

Henni gaan toen na di wa om fer Neef Gideon di berig te breng, 'n paar grawe te haal en fer Klaas meteen lanksaam met di osse so heen te laat ankom. In di tussentyd bekyk ons di spul reg, en dit blyk ons dat di gat of fywer omtrent 6 foet diip is (deur 'n skerp stok in te steek), 4 foet breed en omtrent 7 foet lank.

Na omtrent 'n uur kom Henni met di 2 grawe. Nou stewels uit, broek opgerol en an di spit, om di beurt. En binnen 'n uur tyd had ons di gat leeg van di grond en modder. Mar nou sal dit 'n héle tyd neem om fol te loop, want di stroompi is mar swak. Ons laat toen fer Henni en Omsalomi daar bly, om fer Klaas te help di osse te keer tot di gat eers fol is en dan fersigtig fer hulle te laat suip, dat hulle ni in di fywer fal ni, terwyl Neef Hendrik en ek na di wa terug gaan.

Hiir had ons dan nou di eerste duidelike bewys fan froegere mensewerk. En nou was daar molikhyd om hiir te fertoewe oek fer ferdere ondersoekings, nou ons water gekry het.