Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

[p. 19]

VI. By di Molimo.

Di Gehyme fan di Molimo en syn ouste Dogter en haar Halsband. - Waarfan di Molimo en syn Dogters so oud worde. - Di Molimo en di Witte Koningin. - Fermoede fan Ferraad. - Hieroglife in di Grot. - Waarnemings by Dag en by Nag.

Sodra ons an di ry was - Klaas foor di tou en Neef Hendrik di sweup - begin ons di induna uit te fra. Eers hoe hy dit dan o'erlê het om fer ons di halsband te kry, terwyl hulle eers ni fer ons daaran wou laat fat ni. Hy sê toen: ‘Mar as julle daaran kan neem, dan kan julle dit net so goed heeltemaal neem; want soos 'n ander mens daaran neem, dan kan sy ni meer daarmé waarsê ni.’

Ek fra toen: waarmé sy dan nou sal waarsê? Syn antwoord was: ‘Sy het nog mooie sténe oek met sulke figure op, en so'n beker oek, waarmé sy kan waarsê.’ Toen had ons al spyt dat ons dit oek ni gesiin het ni; want ons denk dadelik daaran, dat di oue Egiptenare sténe oek gebruik het fer amulette of towermiddels, en an Josef syn beker, waarfan syn kneg an syn broers fertel het, dat hy daarmé waarsê, en hoekom fermag hulle dit te steel?

Ons fra hom toen waar sy dan di dinge gekry het. Mar dit kon hy ons ni folkome uitlê ni. Al wat hy kon sê is: Dit is fan di Molimo, want sy is syn dogter, en so was haar ma, en haar ouma, en ferder agteruit, meer as hy kan sê, en hulle het elkeen altyd weer net een dogter om fer haar op te folg.

Op ons fraag, of di Molimo oek so di seun di fader opvolg, roep hy ferwonder: ‘Au! né di Molimo het gen fader ni en gen seun ni. Hy was ni 'n kind ni en hy word nooit oud ni. Hy bly altyd jonk, en word nooit siik ni, en gaan oek ni dood ni. Hiir het hy gewoon, en hiir sal hy woon.’

‘En hoe lyk di Molimo?’ - fra ek.

‘Gen een het nog ooit fer hom gesiin ni’ - was syn antwoord. ‘Hy woon mos in di nag.’

‘Mar kom hy dan nooit uit ni?’

‘Né, net mar as syn oudste dogter dood gaan, dan kom hy altyd uit om fer haar weg te neem, en haar dogter in haar plek an te stel. Mar dan moet ons almal in ons struise sit huil: 2 dage mag ons ni ons kop uitsteek ni.’

‘Mar hoe weet julle dan wanneer syn oudste dogter dood is?’

‘A, ons weet, want ons breng mos al dag fer haar kos. En as sy dood is kom haar jakhals en 2 dasse foor di deur fan di grot sit huil, tot di Molimo haar dogter in haar plek breng en fer haar weg neem.’

‘En waarheen breng di Molimo dan fer haar?’

‘Né, ons weet ni wat hy met haar maak ni.’

‘En waar woon haar dogter dan? Is di dan ni by haar ni?’

‘Né, sy is alleen, di dogter bly altyd by di Molimo tot di dood fan di moeder.’

‘En hoe lank is Ionioka al syn oudste dogter?’

‘Né, ek weet ni. Mar in myn pa syn pa syn tyd was sy al daar.’

‘En hoekom word sy dan so oud? En word al di oudste dogters so oud?’

‘Ja, hulle het soorte kruie, wat hulle kry in di berge, en wat hulle kook, en di sop daarfan drink hulle fer meestergoed.’

‘En laat hulle ni fer ander mense oek daarfan kry ni?’

‘Né, daar is een soort kruie, waarfan di Molimo alleen di sop drink, daarom gaan hy nooit dood ni. En dan is daar ander kruie, wat syn dogters drink, dan léwe hulle so lank as 10 andere mense.’

Terwyl Henni di antwoord fertolk, sê hy telkens tussenin fer ons: ‘Nou liig di Kaffer ons lekker di hals fol. - Wi sal nou so gek wees om dit te glo?’ - en so meer.

Di induna het intussen 'n paar plekke angewys hoe ons moet ry. En nog foor sononder was ons by ons bestemming. Dis an di foet fan 'n berg, wat 'n skerpe rant uitskiit. Nou lê di kraal foor di rant, en di grot waar di towerheks is gaan onder di rant in. Ons het toen di punt fan di rant omgery en met di kloof op tussen di rant en di berg in, toen ons stil hou wys di induna ons, sowat 'n 75 tré daarfandaan, 'n 30 of 40 foet hoger, (want dit gaan styl op), net onder di krans gaan di opening in fan di Molimo syn grot.

Dit was fer ons dadelik duidelik, dat di 2 grotte net fan weerskante af onder diselfde rant ingaan, sodat hulle denkelik onder by makaar loop. Henni maak dan oek gou di anmerking: ‘Wat, dis alles bog wat di Kaffer ons wil wysmaak! Dis mar 'n spelonkerige berg, nes daar waar ons in Transfaal di Mapog-Kaffers uitgehaal het. Nou het hulle een kant 'n oue myd en in di ander kant 'n ou jong gesit, en di is nou kasta 'n waarsê'er en di Molimo. Wat, ek glo niks fan hulle storiis ni!’

Di induna sê toen ons moet mar uitspan, mar Klaas moet oppas dat di osse ni na di grot syn kant toe wy ni, hulle moet terug in di kloof af wy. En hy sal nou eers fer di Molimo 'n téken gaan maak, dat hiir mense gekom is om fer hom te fra. Mar ons moet by di wa bly.

‘Nou gaan hy fer di oue Kaffer alles fertel. So kan hulle maklik tower en waarsê!’ - sê Henni.

Klaas gaan nou di osse water gé en fer ons water haal. En ons maak intussen fuur en kook water fer té, en begin ons aand-éte reg te maak.

Nadat ons di osse fas gemaak het, sit ons by di fuur gesels. Ek fra fer Umsalomi: hoekom hy dan di héle dag so stil is en amper niks praat ni. Hy sê: hy is bang di Molimo sal kwaad wees o'er hy fer ons fertel het fan di Witte Koningin.

Op ons fraag, of di Molimo dan oek weet fan di Witte Koningin, sê hy: ‘Ja, seker, hy stuur oek al jare fer haar 'n eenjarige fêrskalf.’

Ek sê toen an di frinde: ‘As 'n mens dit nou kan glo, dan is dit in so fêr fan belang, dat daar nog 'n

[p. 20]

ferkeer en gemeenskap bly tussen di 2 plekke.’ Mar Henni sê, hy glo daar net niks fan ni.

'n Héle ruk daarna kom di induna eers; dit was al donker geworde. Ons fra fer hom: waar hy so lank gebly het; of hy met di Molimo gepraat het? - Hy sê: né, hy het mar net di teken fer hom opgeset, dat hiir mense is wat fer hom wil fra. En dit was net omtrent son onder toen ons hiir gekom het; daarom het hy di teken gou-gou gaan opset, want anders moes ons nog 3 folle dage hiir bly. Mar nou het di Molimo antwoord gegé, dat hy di teken gesiin het. Nou moet ons mar mor'e oggend 2 bokke slag en o'ermor'e oggend een, en dan sal di Molimo o'ermor'e aand fer ons antwoord gé.’

Henni sê alweer éwe ongelowig, nadat hy dit getolk het: ‘Glo julle nou di oue Kaffer? Hy liig ons di hals fol. Dis alles pure foppery met syn Molimo. Julle moet kyk, hôr!’

Ek had oek ferdenking teen di Kaffers, mar fan 'n andere aard. Ek was bang fer 'n samespanning tussen Umsalomi en di induna, molik nog met di ou towerheks en di Molimo inkluis. Want 'n Kaffer kan jy nooit ten folle fertrou ni. Ek deel di ferdenking mé an myn frinde, en Neef Gideon sê, hy het diselfde gedagte oek al ge had; want hy had oek al di héle dag gemerk, sodra daar mar 'n kans is, dat Umsalomi en di induna telkens apart met makaar praat.

Ons perbeer toen eers om deur Henni fer hulle te laat uitfra om te siin: of hulle makaar al froeger geken het: of Umsalomi al froeger hiir was, en so meer. Mar daar was niks uit hulle te kry ni. Hulle hou fol, dis nou di eerste maal dat hulle makaar siin en dat Umsalomi hiir kom.

Neef Hendrik sê toen, ons hoef ni bang te wees ni; want ons het Umsalomi syn léwe gered, en hy sal niks teen ons doen ni, en oek ni fan ons afgaan ni, mar by ons bly fer fylighyd. Mar Neef Gideon en ek was ongerus en Henni sê oek: ons moet di Kaffers ni fertrou ni. Ons besluit toen om goed di oog op hulle te hou.

Ons laat di 2 Kaffers di nag onder di wa slaap. Neef Gideon en ek slaap in di wa, Neef Hendrik en Henni weerskante fan di wa, en Klaas, di klyne Koranna, by di fuur. Ons was mar almal moeg en slaap gou in en deur tot di oggend.

Klaas is 'n stille klyne jong. Hy praat amper ni, en sal nooit 'n woord ferniit sê ni. Mar di follende oggend sê hy fer Neef Hendrik (dis yntlik syn baas, wat fer hom mégebreng het): ‘Di 2 Kaffers het di nag sutjiis opgestaan toen ons geslaap het: hulle het so na di grot syn kant geloop en 'n héle tyd weg gebly, en toen weer saggiis kom lê, dat ons niks moes merk ni.’

Ons werd daardeur fersterk in ons ferdenking en besluit om di 2 kaffers nog noukeuriger op te pas, en sê an Klaas oek om op te let.

Di oggend kom daar 3 kaffers met 3 witte ooibokke, wat ons ruil fer 3 wolkomberse, met 'n snoer krale nog an elkeen fan di 3 y'enaars as ‘persella’ (persent); want as jy fan 'n kaffer iits koop of ruil, moet jy altyd nog 'n ‘persella’ op di koop of ruil toegé.

Ons fra toen, hoe met slag van di bokke? Di induna sê toen, dis follens hulle wet, hy self sal een fan di 3 kaffers wat di bokke gebreng het neem om di bokke te gaan slag. Toen ons egter folhou, ons wil megaan, want ons wou di spul daar goed gaan bekyk, maak hy gen ferdere besware ni, mar hy wou ni hê ons moes lantêrns méneem ni.

Neef Gideon, Neef Hendrik, Henni en ek gaan toen same. Klaas en Umsalomi bly by di wa.

Toen ons by di grot kom siin ons dit gaan amper gelyk in, met 'n tamelik grote opening, sodat di grot self met 'n soort fan skemerlig ferlig is, net so feul dat 'n mens, as jy eers 'n tydji daarin is, en jou oge gewend worde, effentjiis kan siin waar te loop.

Terwyl di induna met behulp fan di andere kaffers hulle anstaltes maak, met 'n héle party kunsiis, om di 2 bokke te slag, bekyk ons di grot. Foor by di ingang merk ons op enige Egiptise Hieroglife (beeldskrif), wat in di klip uitgekap is, en waarfan ek 'n kopy maak in myn sakboeki om later te ondersoek wat dit beteken, soos folg: -

By di induna syn formuliir geprewil en andere seremoniis met di slag fan di bokke merk ons op, dat

[p. 21]

hy op di oosterse maniir. nes di Jode en di Slamse, di slagare fan di bokke afsny en fer hulle laat dood bloei. In di tussentyd het ons oek opgemerk, dat bo 'n skeur is in di rots, sodat di lig daar effentjiis inskyn.

Di induna slag di bokke ni af ni. Hy haal net di ingewande uit, om weg te neem, en set di bokke neer agter naby di donkere afgrond. Ons perbeer toen of ons iits daarin kan siin, mar dis so donker as di nag.

Ons gaan toen terug na di wa toe, en terwyl ons 'n stukki agtuur eet, wat Henni intussen fer ons klaar gemaak het, braai en eet di Kaffers di binnegoed fan di 2 bokke. Umsalomi eet egter ni met hulle same ni, mar wag tot ons fer hom kos gé. Of hy dit nou mar doen, om ni te laat merk dat hulle befrind is ni, weet ons ni. Di induna waarsku ons toen weer, ons moet ni alleen sonder hom na di Molimo syn huis toe gaan ni.

Toen ons klaar had met eet neem Neef Hendrik en en ek ons geweers om re gaan jag, en Neef Gideon en Henni bly by di wa, om meteen 'n bitji 'n oog te hou op di Kaffers. Ons loop toen so met 'n draai om, dat ons bo op di rant kom, waaronder di grot ingaan. Toen ons bo'op was kon ons goed na weerskante siin, di Kafferkraal waar di towerheks haar grot ingaan an di een kant, en di wa waar di Molimo syn grot ingaan an di ander kant. En toen kon ons duidelik siin, dat di 2 grotte rego'er makaar ingaan, en dus heel waarskynlik onder in makaar inloop; want di rand is ni heel breed ni.

Met di loop het ons 'n paar fisante en patryse en 'n das geskiit, meer fer di skyn as fer behoefte, en met terugkoms kom ons omtrent reg bo di grot af, sodat ons kon siin waar di skeur bo di grot ingaan, waarfan ons fan binne af di lig siin deurskemer het. Ons loop toen 'n end om di bek fan di grot en so terug na di wa toe.

Toen ons ons befindings an Neef Gideon en Henni fertel, was hulle met ons fan diselfde gedagte, dat di 2 grotte onder in makaar loop. Myn eerste bedenking was of ons ni enige rime en toue en ons lantêrns moes neem ni, en dan perbeer om 'n paar fan ons te laat afsak in di donkere afgrond, om te kyk wat daar onder in is ni.

Henni sê al dadelik, daat hy hom ni sal laat afsak ni, want di frotsige Kaffer fan onder kan jou mar maklik doodsteek met 'n asgaai of skiit met 'n gifpyl. Neef Gideon syn bedenking was, as ons dit wil doen, dan moet ons in elke gefal wag tot ons eers di antwoord fan di Molimo het op ons fraag.

Dit breng ons daartoe om same goed di woorde fan di oue towerheks te lees, wat ek letterlik opgeteken het. Di eerste wat toen ons bisondere opmerksaamhyd trek is, dat sy gesê het, ons moet ni diper ingaan ni; want dan sal daar 'n mistigeweer nitkom, wat fer ons sal dood maak.

‘Daar glo ek niks fan ni,’ sê Henni. ‘Hy mog ons met di asgaai dood goi of steek ja.’

‘A né, Henni, jy moet dit ni so ligfêrdig ferwerp ni -’ sê Neef Gideon. ‘Di Molimo-Kaffer kan 'n soort bossi of gras of kruie hê, waarfan di rook fergiftig is as imand dit inasem. En di opening fan di afgrond is mar klyn. As een nou onder in is, dan kan hy teen di skemerlig siin as een fan bo wil perbeer om in te kom. En as hy dan di goed onder in an di brand steek, dan slaan di rook natuurlik op en ferstik of fergiftig jou hiir bo.’

‘Ag né, Oom Gideon!’ - sê Henni, ‘mar dan fersmoor hy mos self oek.’

‘Né, dis ni juis te sê ni. Kyk, rook styg mos op; en hy kan di goed op 'n hoogere rant ansteek en self diper afdaal na 'n andere grot toe’ - was Neef Gideon syn opmerking, waarby ek nog foeg: ‘Of hy kan fooraf in 'n kamer fan di grot sulke goed brand, en dit toe hou, en net soos hy mense gewaar wat wil inkom, dan di klip wegneem foor so'n kamer, laat di rook opstyg, terwyl hy self sig terug trek in 'n andere dipere afdéling fan di grot. Onmolik is dit in elke gefal ni. Mar laat ons di induna op di punt onderfra, en 'n mooi persent belowe as hy ons alles fertel. Altemit luk ons dit om wat fan hom uit te fis. Henni, fra hom uit op di punt.’

En Henni en ons het di induna gekatkeseer dat dit ni maklik was ni, mar dis net ferniit, ons kon niks meer uit hom kry as di oue towerheks gesê het ni.

Ons besluit toen om di 2 Kaffers di nag goed op te pas, en di follende nag weer. Mar wat ons toen agter gekom het en wat di Molimo syn antwoord was fertel ons in di follende hoofstuk.